Ο ιστορικός του μέλλοντος θα θυμάται το Μνημόνιο του 2010 σαν τη συνέχεια και μετεξέλιξη της περιβόητης "ήπιας προσαρμογής" που ακολούθησαν οι ελληνικές κυβερνήσεις τις δεκαετίες του 1990 και του 2000. Και οι δυο πολιτικές απέτυχαν να αντιμετωπίσουν τις χρόνιες παθογένειες της ελληνικής οικονομίας . Και οι δύο πολιτικές οδηγησαν τελικά σε ακόμη πιο επώδυνες λύσεις για εκείνα τα κοινωνικά στρώματα τα οποία ,υποτίθεται, πως ήθελαν να προστατέψουν.
Ο όρος "ήπια προσαρμογή" χρησιμοποιήθηκε κυρίως από το οικονομικό επιτελείο της αλησμόνητης κυβέρνησης Καραμανλή αλλά στην πραγματικότητα αυτή ήταν η οικονομική πολιτική που ακολούθησαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις τις δεκαετίες 1990 και 2000 , όταν πια ήταν αναγκασμένες από την ίδια την πραγματικότητα να συμμαζέψουν τα αποκαϊδια που άφησε πίσω του το ξέφρενο σοσιαλιστικό πάρτυ των 80s. Σύμφωνα με τους θιασώτες αυτής της πολιτικής οι αναγκαίες αλλαγές θα έπρεπε να γίνουν σταδιακά και σε βάθος χρόνου. Οι ιδιωτικοποιήσεις θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από τις μετοχοποιήσεις, η απελευθέρωση των αγορών θα μπορούσε να περιμένει λίγα χρόνια μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες . Με αυτό τον τρόπο η μετάβαση από μια ουσιαστικά σοσιαλιστική οικονομία σε μια οικονομία της ελεύθερης αγοράς θα πραγματοποιούνταν λιγότερα επώδυνα για τα λαϊκά στρώματα . Στη θεωρία αυτο το μοντέλο ακούγοταν πολύ ωραίο, σχεδόν ιδανικό αφού κατάφερνε ουσιαστικά να ...τετραγωνίσει τον κύκλο! Συνδύαζε "κοινωνική ευαισθησία" και οικονομική αποτελεσματικότητα και ήταν η χρυσή τομή μεταξύ της "ανάλγητης" θεραπείας-σοκ που , όπως μας έλεγαν, θα οδηγούσε στην ανέχεια εκατομμύρια συμπολίτες μας και του λαϊκιστικου κρατισμού της δεκαετίας του '80, που αν συνεχίζοταν ήταν βέβαιο πως θα κατέστρεφε την οικονομία . Βέβαια, στην πράξη τα πράγματα δεν έγιναν ακριβώς έτσι. Στα χρόνια της "ήπιας προσαρμογής", το "Μεγάλο Κράτος" έγινε ακόμη πιο μεγάλο, οι μεταρρυθμίσεις κόλλησαν, το χρέος και τα ελλείμματα εκτοξεύθηκαν. Και τελικά, αυτή η πολιτική μας οδήγησε το 2010 στο χείλος του γκρεμού και στα πρόθυρα της χρεωκοπίας, την οποία -τί ειρωνεία!- θα γλυτώναμε αν είχαμε ακολουθήσει την υποτιθέμενα αντιλαϊκή "βίαιη προσαρμογή".
Το Μαϊο του 2010 βρεθήκαμε και πάλι με δύο επιλογές , μια "σκληρή" και μια "μαλακή". Δυστυχώς, εξαιτίας της "φιλολαϊκής" "ήπιας προσαρμογής" και οι δυο θα είχαν πια αναγκαστικά χειρότερα αποτελέσματα για το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών, από τις αντίστοιχες λύσεις που είχαμε στη διάθεσή μας το 1995 ή το 2005 . Η μία επιλογή, ήταν αυτή που επέβαλαν οι αγορές και η ίδια η οικονομική πραγματικότητα . Φυσικά, προϋπόθετε στάση πληρωμών και ένα γενναίο "κούρεμα" αφού το χρέος μας δεν ήταν πια βιώσιμο. Αυτό σήμαινε πως κανείς δε θα δάνειζε τη χώρα για κάποια χρόνια. Έτσι θα αναγκαζόμασταν να προχωρήσουμε σε γρήγορες και αποφασιστικές μεταρρυθμίσεις και ουσιαστικές περικοπές δαπανών ώστε να ισοσκελίσουμε άμεσα τον προϋπολογισμό και να μπορέσουμε να επιστρέψουμε όσο το δυνατόν πιο σύντομα στις αγορές . Με μια τέτοια λύση οι κακές επενδύσεις του παρελθόντος θα ρευστοποιούνταν . Θα είχαμε μια επώδυνη, απότομη αλλά σύντομη κρίση που όμως θα ακολουθούνταν γρήγορα από την πολυπόθητη ανάπτυξη . Αυτή η λύση φυσικά δεν συζητήθηκε καθόλου στα ΜΜΕ της χώρας μας αφού ήταν εκτός της λογικής των κρατικοδίαιτων ελιτ μας. Οι πολιτικοί μας διάλεξαν γι άλλη μια φορά τη λύση που ήξεραν καλύτερα και εξυπηρετούσε την επιβίωση του συστήματος εξούσιας τους : την "ήπια προσαρμογή". Δυστυχώς, αυτή τη φορά είχαν μαζί τους και αρκετούς φιλελεύθερους που κανονικά θα έπρεπε να γνωρίζουν που οδηγούν οι δήθεν φιλολαϊκές λύσεις, που πηγαίνουν κόντρα στη λογική της αγοράς . Τώρα βέβαια η "ήπια προσαρμογή" ονομάστηκε Μνημόνιο. Το νέο- αλλά ταυτόχρονα τόσο παλιό- μοντέλο μας έδινε χρήμα και χρόνο για να εφαρμόσουμε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις σταδιακά . Όπως επισήμανε τότε ένας υποστηρικτής του Μνημονίου, ο δημοσιογράφος Πάσχος Μανδραβέλης, το Μνημόνιο ήταν "προϊόν πολιτικής απόφασης για να αποτρέψει τα οδυνηρά αποτελέσματα από την λειτουργία των αγορών". Έτσι, οι αλλαγές θα γίνονταν με πιο "βελούδινο" τρόπο για τους πολίτες της χώρας απ'οτι αν εφαρμόζοταν οι φαινομενικά σκληρές λύσεις των ανάλγητων αγορών .
Όμως και το Μνημόνιο ακολούθησε την τύχη της "ήπιας προσαρμογής" των δεκαετιών '90 και 2000. Όπως είχαμε προειδοποιήσει ήδη από το Φεβρουάριο του 2010, το πακέτο διάσωσης θα μείωνε την πίεση στην ελληνική κυβέρνηση για να κάνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Και πράγματι, όπως όλοι βλέπουμε, 15 μήνες μετά, οι λίγες μεταρρύθμισες που έγιναν, έγιναν κουτσουρεμένες, οι ιδιωτικοποιήσεις δεν έχουν ακόμη αρχίσει και οι δαπάνες όχι μόνο δεν μειώθηκαν αλλά αντίθετα αυξήθηκαν. Έτσι, βρισκόμαστε ξανά στο σημείο που ήμασταν τον Μαϊο του 2010, δηλαδή στα πρόθυρα της χρεωκοπίας, αλλά αυτή τη φορά κάτω από πολύ χειρότερες συνθήκες. Οι αντοχές του λαού έχουν πια εξαντληθεί λόγω της φορολογικής λαίλαπας της τελευταίας χρονιάς και το χρέος μας είναι ακόμη μεγαλύτερο λόγω του δανείου-μαμούθ από την ΕΕ και το ΔΝΤ . Έτσι το απαραίτητο "κούρεμα" θα πρέπει να είναι πιο βαθύ, κάτι που σημαίνει πως θα είναι πιο επώδυνο για τους πολίτες, απ'ότι αν γινόταν τον περυσινό Μαϊο.
Και όμως παρά τη συνεχή και επίμονη αποτυχία της πολιτικής της "ήπιας προσαρμογής", αυτή είναι ακόμη ζωντανή . Απλά, τώρα θα τη συναντήσετε με διαφορετικά ονόματα (πχ ευρωομόλογο, παροχή ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, νέα δάνεια, νέο "Σχέδιο Μάρσαλ" κτλ). Τα πολιτικό μας σύστημα ξερογλύφεται στην προοπτική ενός νέου γύρου "ήπιας προσαρμογής" αφού ξέρει καλά πως έτσι θα διατηρήσει με τις μικρότερες δυνατές απώλειες το πλέγμα συμφερόντων που το κρατά στην εξουσία. Όσοι όμως καλοπροαίρετα πιστεύουν πως πρέπει να ακολουθήσουμε "ήπιες" λύσεις γιατί έτσι θα προστατεύσουμε το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών, αρκεί να ρίξουν μια ματιά στα αποτελέσματα αυτών των πολιτικών . Το μόνο που κατάφερε η "ήπια προσαρμογή" ήταν να κάνει την οικονομική κρίση πιο μακροχρόνια και πιο βαθιά και να οδηγήσει σε λύσεις που χειροτερεύουν όλο και περισσότερο τις συνθήκες ζωής της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού (και μάλιστα χωρίς να δίνει καμία προοπτική για το μέλλον). Η "ήπια προσαρμογή" δεν είναι μόνο οικονομικά αναποτελεσματική . Είναι και κοινωνικά ανάλγητη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου