Σχεδόν ένα χρόνο μετά την επίσημη έναρξη της κρίσης, η κατάσταση της οικονομίας συνεχίζει να επιδεινώνεται. Η τελευταία μέτρηση έδειξε συρρίκνωση της οικονομίας με τον εκπληκτικό ετήσιο ρυθμό 6.6%. Η αύξηση του ποσοστού των δανείων με καθυστέρηση επιταχύνεται. Παράλληλα, όι μεταρρυθμίσεις και απελευθερώσεις που είχε αναλάβει η κυβέρνηση ακούγονται πια σαν κακό ανέκδοτο.
Και όμως, ακόμα και τώρα, υπάρχει δρόμος έξω από την κρίση. Αυτός ο δρόμος περνάει μέσα από τέσσερεις κρίσιμες οικονομικές δράσεις. Οι δύο πρώτες εξασφαλίζουν την βιωσιμότητα της εξυπηρέτησης του χρέους. Οι άλλες δύο εξασφαλίζουν την ανάπτυξη.
1 – Αναδιάρθρωση του χρέους. Την άποψη ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο την είχαμε εκφράσει νωρίς. Αυτήν την στιγμή δεν νομίζουμε ότι κανείς σοβαρά διαφωνεί στην αναγκαιότητα κουρέματος, αντίθετα η κουβέντα περιστρέφεται στο μέγεθος και την διαδικασία (EFSF, εγγυήσεις ελληνικού δημοσίου). Η τελική λύση θα πρέπει να αποφορτίζει με τουλάχιστον 50% την συνολική ετήσια επιβάρυνση του ελληνικού προϋπολογισμού (δηλ. από 6% του ΑΕΠ κοντά στο 3%). Αυτό μπορεί να επιτευχθεί εκτός από κούρεμα με επιμήκυνση και μείωση επιτοκίων.
2- Πώληση δημόσιας περιουσίας. Πρόταση αυτονόητη για οποιονδήποτε ιδιώτη, εταιρεία, ή χώρα με μεγάλο χρέος. Εκτός από την άμεση αποφόρτιση του συνολικού χρέους, θα φέρει δευτερογενώς επενδύσεις, ανάπτυξη και δουλειές σε όλη την χώρα. Βέβαια, η κυβέρνηση, πιστή στις ικανότητες της και μέχρι τώρα έργο της, πρότεινε να φέρει συνταγματική ρύθμιση για να την αποτρέψει.
3 - Μείωση φόρων. Πέρα από την ηθική διάσταση, υπάρχουνε τρεις πρακτικοί λόγοι για την δραστική μείωση των φόρων.
Πρώτα, η αύξηση των φορολογικών εσόδων του κράτους. Παρά τις φορολογικές αυξήσεις, η μείωση των φορολογικών εσόδων κάνει εμφανές ότι έχουμε περάσει κατά πολύ το βέλτιστο σημείο φορολόγησης στην καμπύλη Laffer. Σε αυτό το στάδιο, περαιτέρω αυξήσεις μειώνουν την παραγωγικότητα και αυξάνουν την μαύρη αγορά. Παραδόξως λοιπόν, μείωση των φόρων θα φέρει αύξηση των συνολικών φορολογικών εσόδων.
Επίσης, η μείωση των φόρων θα βελτιώσει τα κίνητρα εταιριών και ιδιωτών προκαλώντας μια αναπόφευκτη αύξηση της παραγωγικότητας. Για παράδειγμα, ένα ιδιώτης που φορολογείται με τον ανώτερο φορολογικό συντελεστή (40%), δεν έχει μεγάλο κίνητρο να συνεχίσει να δουλεύει όταν φτάσει το 75.000 ευρώ, αφού από εκεί και πέρα σχεδόν το μισό εισόδημα θα πηγαίνει στο κράτος. Οποιαδήποτε μείωση σε αυτόν τον συντελεστή, κάνει ελκυστικότερη την επιπλέον δουλειά. Η εφαρμογή αυτής της παρατήρησης έκανε θαύματα όπου εφαρμόστηκε (π.χ. reaganomics).
Τρίτος λόγος είναι η έλευση εταιριών και εταιρικών κεφαλαίων στην Ελλάδα. Αυτήν την στιγμή, ακόμα και ελληνικές εταιρίες πηγαίνουν στην Κύπρο όπου ο φορολογικός συντελεστής είναι 10% σε σχέση με 20% στην Ελλάδα (1). Ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής πρέπει να μειωθεί στο 5-8% για να μπορεί οποιαδήποτε εταιρεία σοβαρά να σκεφτεί να επιστρέψει ή να επενδύσει στην Ελλάδα. Αυτή η μείωση θα μπορούσε να ξεκινήσει πρώτα για τις μικρότερες εταιρίες, για παράδειγμα αυτές με τζίρο μικρότερο των 20 εκατομμυρίων δις.
4 – Απολύσεις στον δημόσιο τομέα. Υπάρχουνε πολλοί λόγοι για αυτές τις απολύσεις, αλλά ο πιο σημαντικός είναι η κοινωνική δικαιοσύνη. Όταν εξαιτίας της κρατικής χρεωκοπίας γίνονται στον ιδιωτικό τομέα απολύσεις παραγωγικών εργαζομένων, είναι κοινωνικά προκλητικό να μην γίνουν μαζικές απολύσεις των παρασιτικών δημοσίων υπαλλήλων. Είναι αδιανόητο μια δημοκρατική (σοσιαλιστική!) κυβέρνηση που συνταγματικά πρέπει να εκφράζει τα συμφέροντα όλου του ελληνικού λαού να αποδέχεται αυτό το μεσαιωνικό καθεστώς ανισότητας, αυτήν την παρασιτική εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Βεβαίως, υπάρχει και η πολύ σημαντική οικονομική διάσταση. Μια πολιτική 25% μείωσης προσωπικού με 25% μείωση των αποδοχών για αυτούς που παραμένουν θα σήμαινε αποταμίευση 12 δις, ή 5% του ΑΕΠ (2).
Η αναπτυξιακή διάσταση της συγκεκριμένης δράσης έγκειται στο γεγονός ότι οι απολυμένοι θα αρχίσουν αργά ή γρήγορα να δουλεύουν και να προσφέρουν στην οικονομία. Επίσης, το "όνειρο" πολλών Ελλήνων για μια θέση στο δημόσιο όπου θα πληρώνεται για να μην δουλεύει και δεν "θα μπορεί να τον κουνήσει κανείς" θα εκλείψει. Αυτό θα αποτελέσει μία τεράστια αλλαγή σε συμβολικό επίπεδο και θα κάνει πολλούς να αλλάξουν τις προτεραιότητές τους και επιδιώξεις τους, στο πιο παραγωγικό.
Οι παραπάνω δράσεις είναι 100% αποτελεσματικές, αλλά η εφαρμογή τους προϋποθέτει τεχνοκρατική κυβέρνηση με ικανά στελέχη και με οξυμένο αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης, που να ενδιαφέρεται ειλικρινά για τον τόπο και όχι για τις συντεχνίες.
______________________________
(1) Άλλοι λόγοι είναι ότι στην Κύπρο υπάρχει λιγότερη γραφειοκρατία, το κόστος κοινωνικής εισφοράς είναι πολύ χαμηλότερο και ο ΦΠΑ καταβάλλεται ανά τρίμηνο και όχι μηνιαία όπως εδώ όπου χτυπάει το cash flow των μικρότερων επιχειρήσεων.
(2) Η τελευταία εκτίμηση από την Eurostat για το 2008, ήτανε 27.4 δις ευρώ. Από τότε γίνανε αυξήσεις και μειώσεις, αλλά θα δεχθούμε αυτό το νούμερο για τους υπολογισμούς μας. 44% θα σήμαινε 12 δις αποταμίευση, δηλαδή 5.2% σε ΑΕΠ ~230 δις. Τα επιδόματα ανεργίας και όποιοι χαμένοι φόροι κατανάλωσης είναι «one-off», μη επαναλαμβανόμενοι και δηλ. μη σχετικοί για την ανάλυση μας.
