Σχεδόν ένα χρόνο μετά την επίσημη έναρξη της κρίσης, η κατάσταση της οικονομίας συνεχίζει να επιδεινώνεται. Η τελευταία μέτρηση έδειξε συρρίκνωση της οικονομίας με τον εκπληκτικό ετήσιο ρυθμό 6.6%. Η αύξηση του ποσοστού των δανείων με καθυστέρηση επιταχύνεται. Παράλληλα, όι μεταρρυθμίσεις και απελευθερώσεις που είχε αναλάβει η κυβέρνηση ακούγονται πια σαν κακό ανέκδοτο.
Και όμως, ακόμα και τώρα, υπάρχει δρόμος έξω από την κρίση. Αυτός ο δρόμος περνάει μέσα από τέσσερεις κρίσιμες οικονομικές δράσεις. Οι δύο πρώτες εξασφαλίζουν την βιωσιμότητα της εξυπηρέτησης του χρέους. Οι άλλες δύο εξασφαλίζουν την ανάπτυξη.
1 – Αναδιάρθρωση του χρέους. Την άποψη ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο την είχαμε εκφράσει νωρίς. Αυτήν την στιγμή δεν νομίζουμε ότι κανείς σοβαρά διαφωνεί στην αναγκαιότητα κουρέματος, αντίθετα η κουβέντα περιστρέφεται στο μέγεθος και την διαδικασία (EFSF, εγγυήσεις ελληνικού δημοσίου). Η τελική λύση θα πρέπει να αποφορτίζει με τουλάχιστον 50% την συνολική ετήσια επιβάρυνση του ελληνικού προϋπολογισμού (δηλ. από 6% του ΑΕΠ κοντά στο 3%). Αυτό μπορεί να επιτευχθεί εκτός από κούρεμα με επιμήκυνση και μείωση επιτοκίων.
2- Πώληση δημόσιας περιουσίας. Πρόταση αυτονόητη για οποιονδήποτε ιδιώτη, εταιρεία, ή χώρα με μεγάλο χρέος. Εκτός από την άμεση αποφόρτιση του συνολικού χρέους, θα φέρει δευτερογενώς επενδύσεις, ανάπτυξη και δουλειές σε όλη την χώρα. Βέβαια, η κυβέρνηση, πιστή στις ικανότητες της και μέχρι τώρα έργο της, πρότεινε να φέρει συνταγματική ρύθμιση για να την αποτρέψει.
3 - Μείωση φόρων. Πέρα από την ηθική διάσταση, υπάρχουνε τρεις πρακτικοί λόγοι για την δραστική μείωση των φόρων.
Πρώτα, η αύξηση των φορολογικών εσόδων του κράτους. Παρά τις φορολογικές αυξήσεις, η μείωση των φορολογικών εσόδων κάνει εμφανές ότι έχουμε περάσει κατά πολύ το βέλτιστο σημείο φορολόγησης στην καμπύλη Laffer. Σε αυτό το στάδιο, περαιτέρω αυξήσεις μειώνουν την παραγωγικότητα και αυξάνουν την μαύρη αγορά. Παραδόξως λοιπόν, μείωση των φόρων θα φέρει αύξηση των συνολικών φορολογικών εσόδων.
Επίσης, η μείωση των φόρων θα βελτιώσει τα κίνητρα εταιριών και ιδιωτών προκαλώντας μια αναπόφευκτη αύξηση της παραγωγικότητας. Για παράδειγμα, ένα ιδιώτης που φορολογείται με τον ανώτερο φορολογικό συντελεστή (40%), δεν έχει μεγάλο κίνητρο να συνεχίσει να δουλεύει όταν φτάσει το 75.000 ευρώ, αφού από εκεί και πέρα σχεδόν το μισό εισόδημα θα πηγαίνει στο κράτος. Οποιαδήποτε μείωση σε αυτόν τον συντελεστή, κάνει ελκυστικότερη την επιπλέον δουλειά. Η εφαρμογή αυτής της παρατήρησης έκανε θαύματα όπου εφαρμόστηκε (π.χ. reaganomics).
Τρίτος λόγος είναι η έλευση εταιριών και εταιρικών κεφαλαίων στην Ελλάδα. Αυτήν την στιγμή, ακόμα και ελληνικές εταιρίες πηγαίνουν στην Κύπρο όπου ο φορολογικός συντελεστής είναι 10% σε σχέση με 20% στην Ελλάδα (1). Ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής πρέπει να μειωθεί στο 5-8% για να μπορεί οποιαδήποτε εταιρεία σοβαρά να σκεφτεί να επιστρέψει ή να επενδύσει στην Ελλάδα. Αυτή η μείωση θα μπορούσε να ξεκινήσει πρώτα για τις μικρότερες εταιρίες, για παράδειγμα αυτές με τζίρο μικρότερο των 20 εκατομμυρίων δις.
4 – Απολύσεις στον δημόσιο τομέα. Υπάρχουνε πολλοί λόγοι για αυτές τις απολύσεις, αλλά ο πιο σημαντικός είναι η κοινωνική δικαιοσύνη. Όταν εξαιτίας της κρατικής χρεωκοπίας γίνονται στον ιδιωτικό τομέα απολύσεις παραγωγικών εργαζομένων, είναι κοινωνικά προκλητικό να μην γίνουν μαζικές απολύσεις των παρασιτικών δημοσίων υπαλλήλων. Είναι αδιανόητο μια δημοκρατική (σοσιαλιστική!) κυβέρνηση που συνταγματικά πρέπει να εκφράζει τα συμφέροντα όλου του ελληνικού λαού να αποδέχεται αυτό το μεσαιωνικό καθεστώς ανισότητας, αυτήν την παρασιτική εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Βεβαίως, υπάρχει και η πολύ σημαντική οικονομική διάσταση. Μια πολιτική 25% μείωσης προσωπικού με 25% μείωση των αποδοχών για αυτούς που παραμένουν θα σήμαινε αποταμίευση 12 δις, ή 5% του ΑΕΠ (2).
Η αναπτυξιακή διάσταση της συγκεκριμένης δράσης έγκειται στο γεγονός ότι οι απολυμένοι θα αρχίσουν αργά ή γρήγορα να δουλεύουν και να προσφέρουν στην οικονομία. Επίσης, το "όνειρο" πολλών Ελλήνων για μια θέση στο δημόσιο όπου θα πληρώνεται για να μην δουλεύει και δεν "θα μπορεί να τον κουνήσει κανείς" θα εκλείψει. Αυτό θα αποτελέσει μία τεράστια αλλαγή σε συμβολικό επίπεδο και θα κάνει πολλούς να αλλάξουν τις προτεραιότητές τους και επιδιώξεις τους, στο πιο παραγωγικό.
Οι παραπάνω δράσεις είναι 100% αποτελεσματικές, αλλά η εφαρμογή τους προϋποθέτει τεχνοκρατική κυβέρνηση με ικανά στελέχη και με οξυμένο αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης, που να ενδιαφέρεται ειλικρινά για τον τόπο και όχι για τις συντεχνίες.
______________________________
(1) Άλλοι λόγοι είναι ότι στην Κύπρο υπάρχει λιγότερη γραφειοκρατία, το κόστος κοινωνικής εισφοράς είναι πολύ χαμηλότερο και ο ΦΠΑ καταβάλλεται ανά τρίμηνο και όχι μηνιαία όπως εδώ όπου χτυπάει το cash flow των μικρότερων επιχειρήσεων.
(2) Η τελευταία εκτίμηση από την Eurostat για το 2008, ήτανε 27.4 δις ευρώ. Από τότε γίνανε αυξήσεις και μειώσεις, αλλά θα δεχθούμε αυτό το νούμερο για τους υπολογισμούς μας. 44% θα σήμαινε 12 δις αποταμίευση, δηλαδή 5.2% σε ΑΕΠ ~230 δις. Τα επιδόματα ανεργίας και όποιοι χαμένοι φόροι κατανάλωσης είναι «one-off», μη επαναλαμβανόμενοι και δηλ. μη σχετικοί για την ανάλυση μας.
7 σχόλια:
Όλοι όσοι έχουν κάποια σχέση με τις οικονομικές επιστήμες, νομίζουν ότι παίζουν κοινωνική μονόπολι για αυτό και αντιμετωπίζουν με τον ίδιο τρόπο τη μείωση των φορολογικών συντελεστών με την ανεργία, δηλαδή ως αφηρημένες έννοιες που δεν σχετίζονται με τους ανθρώπους αλλά είναι απλώς αριθμοί.
Μιλώντας θεωρητικά λοιπόν, φίλε σου, θα ήταν ενδιαφέρον να χάσεις εσύ τη δουλειά σου, να μην έχεις τα προς το ζην, και όπως εσύ ο ίδιος γράφεις "αργά ή γρήγορα θα αρχίσεις να δουλεύεις".
Και τέλος δεν αναφέρεις καθόλου ως παράγοντα της κρίσης (προφανώς τυφλωμένος από την οικονομική σου επιστήμη δεν μπορείς να δεις τίποτε άλλο) το φαύλο πολιτικό σύστημα που έφερε τη χώρα σ’ αυτά τα χάλια και το χειρότερο απ’ όλα ότι οι ίδιοι άχρηστοι κηφήνες (ο Γιωργάκης, ο Πάγκαλος και η παρέα τους) έχουν αναλάβει το έργο της εξόδου από την κρίση. Ότι και να προτείνεις εσύ δεν έχει καμία σημασία, το πρόβλημα δεν είναι οικονομικό, αλλά πολιτικό.
Σωστές επισημάνσεις στο σύνολό τους. Ποιος θα τις καταλάβει?
Το σημείο 3 της ανάλυσης σου είναι λάθος. Πρώτον τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν με την αύξηση των συντελεστών πράγμα που σημαίνει πως πλησιάσαμε στενότερα σε maximum. Δεύτερον η Laffer μπορεί να έχει πολλαπλά τοπικά maxima. Επομένως η διαθέσιμη τοπική πληροφορία σχετικά με τις κλίσεις της καμπύλης δεν μπορεί να είναι επαρκής για τη χάραξη φορολογικής πολιτικής. Τρίτον η Ελλάδα ανήκει στο club των μεγαλύτερων tax cutters τη περίοδο 2007-09* και είναι μια από τις χώρες με το μικρότερο corporate tax **. Παρά ταύτα οι ξένες επενδύσεις διατηρήθηκαν για πολλούς λόγους σε χαμηλά επίπεδα....
http://www.ibtimes.com/articles/93036/20101216/spain-greece-ireland-were-big-tax-cutters-from-07-to-09.htm
http://krugman.blogs.nytimes.com/2008/08/19/the-greek-menace/
@tanzo
Ψάχνοντας το βιογραφικό του συγγραφέα διαπίστωσα πως δεν έχει έρθει σε στενή επαφή με τα οικονομικά (ειδικά σε advanced level) αφού ο συγκεκριμένος έχει προπτυχιακές σπουδές στα χρηματοοικονομικά (που είναι εξαιρετικά διαφορετικό γνωστικό αντικείμενο από τα οικονομικά) και τίτλο ΜΒΑ (δηλαδή γενικές επαγγελματικές σπουδές μανατζμέντ). Επομένως το πρόβλημα δεν είναι "η τύφλωση από την οικονομική επιστήμη". Καλό θα ήταν να είσαι λίγο προσεκτικός στις αξιολογήσεις σου...
@Epanechnikov
Διορθώστε με εάν κάνω λάθος, αλλά δεν θυμάμαι να σας έχω επιτρέψει ενικό.
Τα σχόλια περί φορολογίας είναι λάθος. Η Ελλάδα είναι πολύ μακριά ακόμα από το να είναι μια από τις χώρες με το μικρότερο corporate tax. Αντίθετα, ακόμα και μετά την τελευταία μείωση βρίσκεται σχεδόν στην μέση της έτσι κι αλλιώς high-tax ΕΕ. Η Laffer μπορεί να έχει πολλαπλά τοπικά maxima, μπορεί και όχι. Γεγονός είναι ότι τα φορολογικά έσοδα, ακόμα και με τις αυξήσεις και one-off περαιώσεις υπολείπονται δραματικά των στόχων. Δεν χρειάζεται οικονομετρική απόδειξη για φορολογική πολιτική που να δίνει ανάσα στην αγορά.
Σε ότι αφορά το βιογραφικό μου, χωρίς να θέλω να υποτιμήσω τις πηγές σας, είστε και εκεί λάθος. Από όσο θυμάμαι έχω προπτυχιακές σπουδές (ΒΑ) σε Οικονομικά (και όχι Χρηματοοικονομικά). Οι μεταπτυχιακές σπουδές μου είναι Μάστερ σε Μαθηματικά Χρηματοοικονομικά και ΜΒΑ στο αναμφισβήτητα κορυφαίο πανεπιστήμιο οικονομικών του κόσμου, το University of Chicago. Ακαδημαϊκός (στατιστικολόγος...) δεν είμαι, αλλά στον δικό μου κόσμο του ιδιωτικού τομέα, είναι προφανές ότι για να γυρίσουν οι ελληνικές εταιρείες από την Κύπρο του 10% εταιρικού φόρου, θα πρέπει να προσφέρουμε κάτι ανάλογο.
Να είστε καλά.
Κατ' αρχάς χρησιμοποίησα τον ενικό χρόνο θεωρώντας το blog περισσότερο άμεσο μέσο... (είναι και η συνήθεια από την Αγγλίκη). Πραγματικά δεν φαντάστηκα πως θα σας ενοχλούσε τόσο
Τώρα στο κυρίως μήνυμα. Πρώτον, σε σχέση με τη φορολόγηση φαντάζομαι πως διαβάσατε το άρθρο του Krugman; Από το τελευταίο προκύπτει πως οι φόροι επιχειρήσεων είναι αρκετά χαμηλοί. Δεύτερον, δεν μπορείς να γνωρίζεις αν υπάρχουν πολλαπλά maxima αν δεν "ταξιδέψεις" αρκετά στη Laffer Curve. Συνεπώς ο (αναληθής με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν) ισχυρισμός σας πως η αύξηση των φορολογικών συντελεστών είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των φορολογικών εσόδων και συνεπώς απομάκρυνση από το maximum δεν προκύπτει από πουθενά. Αντιθέτως το γεγονός πως υπήρξε αύξηση των φορολογικών εσόδων συνεπάγεται τη προσέγγιση σε κάποιο τουλάχιστον τοπικό maximum. Τρίτον οι αρχικοί στόχοι μπορεί να υπήρξαν ανορθολογικοί αλλά δεν μπορώ να καταλάβω τι σχέση έχει αυτό με τη συζήτηση μας. Με βάση τα δεδομένα που έχουμε προκύπτει πως αυτό που προτείνετε θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των εσόδων. Τέταρτον είναι αυτονόητο πως η μείωση των φόρων ανακουφίζει τις επιχειρήσεις. Ωστόσο στη παρούσα φάση το objective είναι η αύξηση των δημόσιων εσόδων. Επιπλέον φαντάζομαι πως καταλαβαίνετε πως οι πρόχειρες αναλύσεις βασιζόμενες στην εμπειρίας σας στον ιδιωτικό τομέα (από τον οποίο έχω περάσει και εγώ για λίγα χρόνια) δεν μπορούν να αποτελέσουν οδηγό μακροοικονομικής πολιτικής.
Τέλος το μόνο που έχω να πω με τις σπουδές σας είναι πως είναι εξαιρετικά επικίνδυνο τα προπτυχιακά οικονομικά να λαμβάνονται τόσο σοβαρά υπόψιν και πως το MBA οποιασδήποτε ειδίκευσης δεν αποτελεί μεταπτυχιακό τίτλο οικονομικών. Επιπλέον το Chicago έχει σίγουρα φοβερή σχολή οικονομικών αλλά εσείς δεν φοιτήσατε σε αυτή αλλά στο (πολύ καλό) GSB (MBA των 80k το χρόνο με άλλους 3500 σχεδόν χιλιάδες συμφοιτητές....).
"80K το χρόνο..." Wow, that's a lot!
Να υποθέσω, λοιπόν, ότι ο κ. Αθανασιάδης, όπως και ο πυρήνας των συυγραφέων του μπλογκ, προέρχονται από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, οπότε και οι οικονομικές απόψεις που εκφράζουν επηρεάζονται και πολώνονται από αυτήν την ταξική τους καταγωγή?
Δημοσίευση σχολίου