H συζήτηση για το νομισματικό μέλλον της Ελλάδας, τόσο εδώ, όσο και στο εξωτερικό διεξάγεται κυρίως μεταξύ των υποστηρικτών της παραμονής μας στο ευρώ και των υποστηρικτών της επιστροφής στη δραχμή. Ο Detlev Schlichter προτείνει στο μπλογκ του Paper Money Collapse μια τρίτη λύση : ούτε ευρώ, ούτε δραχμή. Η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει τον "Κανόνα του Χρυσού".
Για τον Schlichter, η επιλογή μεταξύ ευρώ και δραχμής είναι ένα ψευτοδίλημμα. Στην πραγματικότητα και οι δυο νομισματικές μονάδες κουβαλάνε τις αμαρτίες του συστήματος του "fiat money" (δηλαδή του νομίσματος χωρίς μεταλλική βάση που η αξία του βασίζεται απλά στα κυβερνητικά διατάγματα). Με την επιστροφή στη δραχμή, λένε οι υποστηρικτές της, η κυβέρνηση θα μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμα και έτσι η χώρα θα ξαναγινει ανταγωνιστική και θα επανέλθει στο δρόμο της ευημερίας. Ο Schlichter πιστεύει πως με τη δραχμή, η κυβέρνηση θα μπορεί να τυπώνει όλο και περισσότερο χρήμα, γεγονός που θα αυξήσει τον πληθωρισμό. Όμως ακόμη και η υποτίμηση θα έχει μόνο βραχυπρόθεσμα οφέλη, που μάλιστα θα περιορίζονται στον εξαγωγικό τομέα της οικονομίας. Κατα κάποιο τρόπο , ένα υποτιμημένο νόμισμα ειναι ένας φόρος σε αυτούς που εισάγουν για να επιδοτηθούν αυτοί που εξάγουν. Η υποτίμηση όμως ποτέ δεν συντελεί στην ευημερία του συνόλου του πληθυσμού. Τα κέρδη των εξαγωγών θα αντισταθμιστούν σύντομα από τις απώλειες των εισαγωγέων. Ο ελληνικός πληθυσμός θα γίνει αμέσως φτωχότερος, μιας και θα δυσκολέψει η πρόσβαση του σε διεθνή προϊοντα και υπηρεσίες . Επίσης, ένα αδύναμο, ελαστικό νόμισμα είναι ενα είδος επιδότησης στις τράπεζες και στους δανειζόμενους και ένας de-facto φόρους στους αποταμιευτές , οι οποίοι θα χάσουν την αγοραστική τους δύναμη μέσω των τεχνητά χαμηλών επιτοκίων , της υποτίμησης και του αυξανόμενου πληθωρισμό. Όμως η αποταμίευση και η συσσώρευση πραγματικού κεφαλαίου είναι η ραχοκοκκαλιά της οικονομίας και ο μόνος τρόπος για αυξηση της παραγωγής και δημιουργία ουσιαστικής ανάπτυξης με διάρκεια. Έτσι, ο συνολικός πλούτος θα ελαττωθεί και λόγω της μειωμένης συσσώρευσης κεφαλαίων.
Για τον Schlichter, το πρόβλημα με το ευρώ δεν είναι πως διαφορετικές χώρες δεν μπορούν να μοιραστούν το ίδιο νόμισμα. Κάτι τέτοιο έγινε την εποχή του "κανόνα του χρυσού" κατά τον 19ο αιώνα και δημιούργησε πρωτοφανή σταθερότητα και ευημερία για όλους. Το πρόβλημα με το ευρώ δεν είναι καν πως πρόκειται για ένα σκληρό, ισχυρό νόμισμα, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Το ευρώ δεν είναι ο "ζουρλομανδύας", δεν είναι ο νέος "Κανόνας του Χρυσού", όπως πιστεύουν πολλοί, που επιβάλλει τη δημοσιονομική πειθαρχία στα κράτη-μέλη. Αντίθετα , ενθάρρυνε τη σπατάλη. Τα τεχνητά χαμηλά επιτόκια του ευρώ επέτρεψαν στις χώρες του Νότου να δανείζονται υπερβολικά, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ασκεί ήδη μια επεκτατική νομισματική πολιτική, είναι ο μεγαλύτερος κάτοχος του ελληνικού δημόσιου χρέους και χρηματοδοτεί γενναιόδωρα όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες , και ιδίως τις ελληνικές. Στο άμεσο μέλλον, η προσπάθεια της ΕΚΤ να κρατήσει στη ζωή τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες και να αποτρέψει την αναπόφευκτη χρεωκοπία των κρατών-μελών θα την οδηγήσει στο να τυπώσει τρισεκατομμύρια νέα ευρώ. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα, το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα να χάνει όλο και περισσότερο την αξία του. Εαν λοιπόν, οι Έλληνες θέλουν αδύναμο νόμισμα, δεν χρειάζεται να επιστρέψουν στη δραχμή. Μπορούν κάλλιστα να μείνουν στο ευρώ.
Ο Schlichter πιστεύει πως η Ελλάδα θα χρεωκοπήσει αλλά θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες της Ε.Ε. . Το γεγονός πως είμαστε οι πρώτοι που θα αγγίξουμε πάτο, μας κάνει και τους πρώτους που θα πρέπει να σκεφτούμε νέους, ριζοσπαστικούς τρόπους για να βγούμε από την βαθιά κρίση. Άραγε προτιμάμε ένα δυνατό νόμισμα που συγκρατεί τις κρατικές δαπάνες και δημιουργεί εμπιστοσύνη ή ένα ακόμη fiat money, με το κράτος να μπορεί να τυπώνει νέο χρήμα χωρίς όρια ; Ο Schlichter προτείνει να πτωχεύσουμε, να βγούμε από το ευρώ και να είμαστε οι πρώτοι που θα υιοθετήσουμε τον Κανόνα του Χρυσού. Αυτό θα δώσει αμέσως στη χώρα μας την αξιοπιστία που τόσο χρειάζεται. Ο "Κανόνας του Χρυσού" θα καταφέρει αυτό που δεν κατάφερε το ευρώ και θα βάλει χαλινάρι στις κρατικές δαπάνες. Ταυτόχρονα, θα εμποδίσει την κυβέρνηση να τυπώνει νέο χρήμα και να δημιουργεί πληθωρισμό. Επίπλεον, το νέο σύστημα όχι μόνο θα κρατήσει τις ελληνικές καταθέσεις στη χώρα, αλλά θα προσελκύσει και καταθέσεις από ολόκληρο τον κόσμο, κάνοντας την Ελλάδα ένα μαγνήτη για τους αποταμιευτές , οι οποίοι είναι όλο και περισσότερο ανήσυχοι με τις παρενέργειες της επιθετικής νομισματικής πολιτικής που ακολουθούν οι δυτικές κυβερνήσεις και ψάχνουν απεγνωσμένα για ασφαλή μέρη να τοποθετήσουν τα χρήματά τους. Η μετάβαση από την επίπλαστη dolce vita του fiat money στην πειθαρχία του "Χρυσού Κανόνα" θα είναι επώδυνη, αλλά πια δεν υπάρχουν ανώδυνες λύσεις. Βέβαια ο Schlichter παρότι πιστεύει πως η πρότασή του είναι η καλύτερη για την Ελλάδα, θεωρεί σχεδόν απίθανο να εφαρμοστεί άμεσα. Το κρατος και οι τράπεζες ωφελούνται από το σύστημα του fiat money, έχουν εθιστεί στο φτηνό χρήμα και δεν πρόκειται να το εγκαταλείψουν εύκολα. Εν τω μεταξύ , τα νομίσματα θα χάνουν όλο και περισσότερη από την αξία τους.
Συμφωνείς ή διαφωνείς με το περιεχόμενό του , το άρθρο του Schlichter δίνει τροφή για σκέψη. Προσωπικά, αν και αναγνωρίζω τη σχέση του "Κανόνα του Χρυσού" με την οικονομική ελεύθερία, θα προτιμούσα η επικράτησή του να γίνει μέσω της κατάργησης του κρατικού μονοπωλίου στην έκδοση χρήματος και του ελεύθερου ανταγωνισμού μεταξύ των νομισμάτων. Και βέβαια μένει να εξετάσουμε πόσο εύκολη είναι η μετάβαση από τεχνικής απόψεως. Αλλά ας μη μας φαίνονται όλα αυτά ουτοπικά . Το σύστημα του fiat money και των Κεντρικών Τραπεζών οδηγεί τις οικονομίες από τη μια κρίση στην άλλη, επειδή επέτρεψε στην κυβέρνηση να πληθωρίσει το χρήμα και να υποτιμήσει την αξία του ώστε να καλύψει τις ολοένα μεγαλύτερες δαπάνες της . Στις ΗΠΑ η συζήτηση για τον "Κανόνα του Χρυσού" έχει μπει πια στο mainstream πολιτικό διάλογο, μέσω του υποψήφιου για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, Ρον Πολ, ενώ μέχρι και ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ρόμπερτ Ζέλικ πρότεινε την επαναφορά αυτού που ο Κεϊνς είχε αποκαλέσει πριν πολλές δεκαετίες "βάρβαρο απομεινάρι".
Ίσως λοιπόν πράγματι να ζούμε το λυκόφως του fiat money,όπως υποστηρίζει ο Schlichter; Άγνωστο. Το μόνο σίγουρο είναι πως στους κρίσιμους καιρούς που ζούμε, πρέπει να σκεφτόμαστε πέρα από στεγανά και να προτείνουμε ριζοσπαστικές λύσεις μακριά από τη λογική του συστήματος που μας οδήγησε στα σημερινά αδιέξοδα. Και ποιός ξέρει ; Ίσως η Ελλάδα, που πρώτη βιώνει την κατάρρευση του παλιού συστήματος να είναι και η πρώτη που θα δειξει το δρόμο για το καινούργιο.
[Διαβάστε το κλασσικό κείμενο του Άλαν Γκρίνσπαν, "Χρυσός και Οικονομική Ελευθερία", μεταφρασμένο στα ελληνικά]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου