Βλέπω με ενδιαφέρον την εμμονή του αξιόλογου κ. Μανδραβέλη στην επίσημη κυβερνητική γραμμή εναντίον του «κουρέματος», το οποίο μαθαίνουμε ότι υποστηρίζουνε «οι αριστεροί και οι νεοφιλελεύθεροι(sic)». Το κύριο επιχείρημα που αναφέρεται εναντίον της αναδιάρθρωσης είναι ότι οι εάν οι δανειστές μας χάσουνε οποιαδήποτε λεφτά, δύσκολα θα μας ξαναδανείσουν.
Αντιπαρέρχομαι τον ρητορικό υποβιβασμό των οικονομικά φιλελεύθερων από την ad hoc εξίσωση με την αριστερά. Θέλω όμως επί της ουσίας να θυμίσω ότι οι πιστωτές έχουν ήδη σταματήσει να μας δανείζουν εδώ και ένα χρόνο , γιατί μαζί με τους επάρατους νεοφιλελεύθερους γνωρίζουν ότι η εξυπηρέτηση του χρέους δεν είναι βιώσιμη. Δηλώνουνε μάλιστα ξεκάθαρα οι δανειστές ότι για να ξαναγοράσουν ελληνικά ομόλογα περιμένουνε πρώτα να γίνει μια αναδιάρθρωση. Απλά τα πράγματα, στην συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα και με τις αδυναμίες της πολιτικής ηγεσίας, βιώσιμη εξυπηρέτηση του χρέους χωρίς κούρεμα δε γίνεται. Και χωρίς βιώσιμη εξυπηρέτηση του χρέους, η αγορά δεν πρόκειται να μας δανείσει. Ελλείψει λοιπόν δανειστών, εμείς συνεχίζουμε να δανειζόμαστε από τα κορόιδα (ή μήπως όχι;) τους Γερμανούς.
Και ενώ το συνολικό χρέος συνεχίζει να μεγαλώνει, η νεοφιλελεύθερη συνομωσία για ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας συνεχίζει να εξαπλώνεται . Εκτός από τις αγορές που τιμολογούν τα ελληνικά ομόλογα με έκπτωση κουρέματος, σχεδόν όλοι οι οικονομολόγοι και τραπεζίτες υποστηρίζουν πια ανοιχτά αυτό που πολλοί αναλυτές της αγοράς (κι εμείς) λέγανε από την αρχή της κρίσης, για την ανάγκη της άμεσης αναδιάρθρωσης.
Την ίδια στιγμή, η γερμανική ηγεσία δεν διαθέτει πια εσωτερικό πολιτικό κεφάλαιο για περαιτέρω χρηματοδότηση της Ελλάδας. Φαίνεται ότι ακόμα και τα κορόιδα κάποτε ξυπνάνε. Για να κατευνάσει λοιπόν τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας της, η Μέρκελ, μαζί με τον Σαρκοζί, πρότεινε σαν αντάλλαγμα το περίφημο σχέδιο ανταγωνιστικότητας.
Είδα ότι ο κ. Μάνος υποστήριξε επί της αρχής αυτό το σχέδιο. Εγώ από την άλλη θα προειδοποιούσα τους φιλελεύθερους ότι το σχέδιο είναι παγίδα των κρατιστών για τους εξής λόγους:
- Το σχέδιο καταρχήν διαιωνίζει την αποτυχημένη και αδιέξοδη επιδότηση των χρεών ενώ αυτό που πραγματικά χρειάζεται η ελληνική οικονομία είναι ένα clean break με μια αναδιάρθρωση.
- Tα περισσότερα μέτρα εάν δεν είναι άχρηστα (π.χ. παρακολούθηση του συνταξιοδοτικού χρέους των χωρών) είναι ξεκάθαρα βλαβερά, όπως για παράδειγμα η εναρμόνιση των εταιρικών φόρων που ουσιαστικά στερεί από τις χώρες τις περιφέρειας την δυνατότητα δημιουργίας κινήτρων για προσέλκυση επενδύσεων. Να σημειώσουμε ότι η αρχική πρόταση για φρένο στο χρέος εγκαταλείφθηκε στην καινούρια έκδοση του σχεδίου.
- Τέλος, πολύ σημαντικά, το σχέδιο είναι άλλο ένα μεγάλο βήμα προς μια επιβαλλόμενη ομοιομορφία στις πολιτικές των χωρών. Για να κατανοήσουμε γιατί η ομοιομορφία είναι πρόβλημα, ας κοιτάξουμε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ένας μεγάλος λόγος της επιτυχίας των ΗΠΑ είναι η σχετική ανεξαρτησία των πολιτειών που μπορούν να πειραματιστούν με διαφορετικές πολιτικές (π.χ. κουπόνια, χαμηλοί φόροι, απελευθέρωση αγορών). Στην συνέχεια οι πιο επιτυχημένες αντιγράφονται σε κάποιο βαθμό από τις υπόλοιπες πολιτείες. Αυτός ο εξελικτικός μηχανισμός, αυτό το εργαστήριο πειραματισμού είναι που χρειάζεται η Ευρώπη, και όχι εναρμόνιση που σημαίνει απαγόρευση ευελιξίας και πειραματισμού.
Δεν είναι λοιπόν λύση το σχέδιο ανταγωνιστικότητας. Λύση είναι η κάθε χώρα να αναλάβει τις ευθύνες της και να προχωρήσει εάν χρειάζεται σε αναδιάρθρωση. Η όποια ενδιάμεση χρηματοδότηση από την ΕΕ θα πρέπει να λειτουργεί μόνο σαν βραχυπρόθεσμο bridge financing με ημερομηνία λήξης. Μόνο η ανάγκη για δανεισμό από την αγορά θα φέρει την πρέπουσα πειθαρχία.
