Για τον Detlev Schlichter είχαμε ξαναγράψει στο "ΜπλεΜήλο" όταν έκανε την ριζοσπαστική πρότασή του να υιοθέτησει η Ελλάδα τον "Κανόνα του Χρυσού" για να βγει από την κρίση . Αυτές τις ημέρες κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Paper Money Collapse – The Folly of Elastic Money and the Coming Monetary Breakdown" , που θα παρουσιάσουμε σε λίγες μέρες στο μπλογκ μας . Σήμερα όμως μου τράβηξε την προσοχή στην ιστοσελίδα του το τελευταίο εξαιρετικό του άρθρο με τίτλο "Η δεύτερη κρίση του σοσιαλισμού" . Αν έπρεπε να διαβάσετε ένα μόνο άρθρο για την παγκόσμια οικονομική κρίση , θα σας πρότεινα να διαβάσετε αυτό:
"Ο κόσμος αντιμετωπίζει τη χειρότερη οικονομική κρίση τουλάχιστον από το 1930 ,"αν όχι όλων των εποχών", δήλωσε ο Διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας την περασμένη εβδομάδα, όταν ο ίδιος εξήγησε σε ένα όλο και πιο σκεπτικό και κουρασμένό κοινό την απόφαση της Τράπεζας να εκτυπώσει ακόμα περισσότερο κυβερνητικό χρήμα και να το χρησιμοποιήσει για να αγοράσει ακόμη περισσότερα κρατικά ομόλογα. Αμφιβάλλω πως τα λόγια του ή οι ενέργειές του θα κάνουν πολλά για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη. Και δεν θα σημάνουν ένα τέλος σε αυτή την κρίση.
...Τα βαθύτερα αίτια (της κρίσης) βρίσκονται σταθερά στο χρήμα , στις πιστώσεις , στο χρέος και στον τραπεζικό τομέα . Και δεν νομίζω ότι ο Διοικητής (της Τράπεζας της Αγγλίας) υπερέβαλε όταν έκανε εκτιμήσεις για το μέγεθός της . Αυτή είναι η "Μεγάλη" Κρίση.
...Αυτή η κρίση είναι συστημική και όχι κυκλική. Πρόκειται για μια κρίση των θεσμών. Πρόκειται για μια κρίση της πολιτικής. Πρόκειται για μια κρίση της χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής μας.
Όταν αυτή η κρίση ξεκίνησε το 2007 και εντάθηκε στη διάρκεια του 2008, χαρακτηρίστηκε πολλές φορές σαν μια «κρίση του καπιταλισμού". Αυτό δεν το ακούμε πια τόσο συχνά... Όσο η κρίση συνεχίζεται και όσο περισσότερο στο προσκήνιο παραμένει το χρήμα και ο τραπεζικός τομέας, τόσο περισσότερο γίνεται φανερό για το κοινό πως η παρούσα χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική δεν ορίζεται από το «αόρατο χέρι» της αγοράς, αλλά από το ελεγκτικό χέρι του κράτους. Όταν ένας ακόμα γύρος "ανακεφαλαιοποίησης" των τραπεζών ανακοινώνεται , κατά πάσα πιθανότητα με έξοδα των φορολογουμένων ... όταν ανακοινώνεται πως η σωτηρία για τη φορτωμένη με χρέος οικονομία μας πρέπει να αναζητηθεί για πολλοστή φορά στις κρατικές δαπάνες που δημιουργούν ακόμα περισσότερο χρέος ή σε μία ακόμη χρηματική "ένεση" που δημιουργείται σε καθεστώς κρατικού μονοπωλίου από την κεντρική τράπεζα και παρέχεται στο κοινό ως ένα προφανές κίνητρο για να αναλάβουν ακόμη περισσότερο χρέος, τότε το κοινό αρχίζει να αναρωτιέται αν αυτοί που χαράζουν την πολιτική έχουν χάσει την μπάλα , και αν πρέπει να φοβόμαστε περισσότερο το "κίνητρο" παρά την ανεξέλεγκτη αγορά.
"Τράπεζες με χαμηλή κεφαλαιοποίηση" είναι η κωδική ορολογία για τις τράπεζες που δάνεισαν υπερβολικά. Πώς μπορούν οι τράπεζες να έχουν δανείσει τόσο πολύ, εδώ και τόσα χρόνια, και δεκαετίες ακόμη, και αυτό να συμβαίνει σε όλο τον κόσμο με την πιο διαρκή και επίμονη πιστωτική κραιπάλη στην ιστορία, όταν είναι όλες υπό τον έλεγχο της κρατικής κεντρικής τράπεζας, η οποία σε ένα σύστημα χάρτινου νομίσματος έχει το μονοπώλιο να εκτυπώνει (απεριόριστα) τραπεζικά αποθεματικά , να ρυθμίζει διοικητικά τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, και έτσι να ελέγχει τους όρους δανεισμού; Αυτό δεν ονομάζεται πιο σωστά κατάρρευση του κράτους, και όχι αποτυχία της αγοράς;
Να θυμάστε πως η μετάβαση από το απολιτικό, ανελαστικό , σκληρό χρήμα που βασίζοταν σε κάποιο προϊόν , στο χωρίς περιορισμούς χάρτινο χρήμα υπό κρατικό έλεγχο ήταν μια πολιτική απόφαση και όχι αποτέλεσμα των δυνάμεων της αγοράς. Και ολοκληρώθηκε με το κλείσιμο του "παραθύρου του χρυσού" από το πολιτικό Ρίτσαρντ Νίξον το 1971. Το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα είναι το αποτέλεσμα πολιτικού σχεδιασμού και της δημοφιλούς μακροοικονομικής θεωρίας ...και όχι αποτέλεσμα της αυθόρμητης ανθρώπινης συνεργασίας στις αγορές . Η πορεία προς το απόλυτα ελαστικό κυβερνητικό χρήμα απελευθέρωσε τόσο το κράτος όσο και τους προστατευόμενους του , τις τράπεζες, από τα χρυσά δεσμά του ανελαστικού χρήματος που βασίζοταν σε κάποιο προϊόν . Χωρίς τον "ζουρλομανδύα" του "χρυσού κανόνα", το κράτος απέκτησε απεριόριστο έλεγχο στη μηχανή εκτύπωσης χρήματος και μπορούσε να συμμετάσχει στη «διαχείριση» της οικονομίας, στη διάσωση των τραπεζών, στην αποφυγή ή στον περιορισμό μιας ύφεσης, και στον καθορισμό των όρων δανεισμού - και τη ρύθμισή τους με πιο γενναιόδωρο τρόπο, αν μη τι άλλο για το ίδιο.
Ύστερα από 40 χρόνια που η κυβέρνηση ελέγχει το χρήμα, αυτό είναι το αποτέλεσμα.
Αυτή η κρίση είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της επικίνδυνη πεποίθησης πως τα χαμηλά επιτόκια, οι επενδύσεις και η διαρκής ευημερία, μπορούν να επιτευχθούν μέσω της εκτύπωσης χρήματος, και των δίδυμων αδελφών του, των τεχνητών χαμηλών επιτοκίων και της , χωρίς τέλος, τραπεζικής πιστωτικής επέκτασης, παρά με τον σκληρό αλλά δοκιμασμένο από το χρόνο καπιταλιστικό τρόπο της αποταμίευσης και της αληθινής δημιουργίας κεφαλαίου.
Αυτή δεν είναι μια κρίση του καπιταλισμού. Ο καλός μου φίλος Brian Micklethwait επινόησε μια πολύ καλύτερη φράση για αυτό: Αυτή είναι η δεύτερη κρίση του σοσιαλισμού. Είμαστε μάρτυρες της κατάρρευσης του σύστηματος του χάρτινου χρήματος, σαράντα χρόνια αφού το παγκόσμιο fiat money απελευθερώθηκε από τον τελευταίο δεσμό του με τον χρυσό, και το χρήμα έγινε παντού ένα ανεξέλεγκτο εδαφικό μονοπώλιο του κράτους . Αυτό που τώρα ανακαλύπτουμε είναι το εξής: το κράτος και οι τράπεζες χρειάζονται ένα χαλινάρι αλλιώς αργά ή γρήγορα θα μας σύρουν όλους μας σε μια μαύρη τρύπα.
Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους ένα νομισματικό σύστημα μπορεί να οργανωθεί: είτε η αγορά θα διαλέξει ποιό είναι το χρήμα,είτε θα το κάνει το κράτος.
Το χρήμα της ελεύθερης αγοράς, του καπιταλισμού, υπήρξε πάντα το χρήμα που βασίζεται σε κάποιο προϊόν , που βρίσκεται εκτός του πολιτικού ελέγχου. Όταν οι άνθρωποι που εμπoρεύονταν ήταν ελεύθεροι να επιλέξουν , διάλεγαν ως νομισματικές μονάδες εμπορεύματα αρκετά ανελαστικής προσφοράς. Σχεδόν όλες οι κοινωνίες, σε όλες τις κουλτούρες και τους πολιτισμούς, χρησιμοποίησαν πολύτιμα μέταλλα σαν χρήμα.
Το χρήμα που βασίζεται σε κάποιο προϊόν είναι απολιτικό χρήμα. Κανείς δεν μπορεί να το δημιουργήσει κατά βούληση και να το χρησιμοποιεί για να χρηματοδοτεί τον εαυτό του και να ελέγχει την οικονομία. Κυρίως, η ανθρώπινη συνεργασία μέσω του εμπορίου δεν σταματά στα εθνικά σύνορα, και το χρήμα που βασίζεται σε κάποιο προϊόν πάντα υπερβαίνει τέτοια σύνορα. Αν ο χρυσός ήταν το χρήμα από αυτή την πλευρά των συνόρων, ήταν συνήθως εξίσου χρήμα και για την άλλη πλευρά, ανεξάρτητα ποιανού η εικόνα τυπώνοταν σε αυτό .
Αντίθετα, τα συστήματα του πλήρως χάρτινου νομίσματος που δεν έχουν καμία σύνδεση με κάποιο υποκείμενο εμπόρευμα είναι πάντα δημιουργήματα της πολιτικής. Σε τέτοια συστήματα, τα χρήματα μπορούν να "τυπώνονται" ουσιαστικά χωρίς κόστος και, συνεπώς, στην πράξη, χωρίς όριο. Αλλά όχι από όλους. Η εκτύπωση χρήματος είναι προνόμιο του κράτους και της κεντρικής τράπεζας του. Το χρήμα , σε αυτό το σύστημα, είναι εντελώς ελαστικό. Αλλά είναι πολιτικό χρήμα και συνδέεται στενά με την πολιτική εξουσία. Σε έναν κόσμο χάρτινου νομίσματος , εάν διασχίσετε κάποια πολιτικά σύνορα, πρέπει να ανταλλάξετε τα χρήματά σας με διαφορετικά χρήματα. Όλη η αποτελεσματικότητα της σημερινής εικοσιτετράωρης διεθνούς αγοράς συναλλάγματος, αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που τόσο εύκολα εντυπωσιάζει τον ανεκπαίδευτο παρατηρητή... δεν είναι τίποτε άλλο παρά η προσπάθεια της αγοράς να αντιμετωπίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αναποτελεσματικότητα του νομισματικού εθνικισμού και του νομισματικού διαχωρισμού που οφείλεται στο ότι κάθε εθνική κυβέρνηση θέλει να έχει το δικό της χάρτινο νόμισμα κάτω από το δικό της εδαφικό πολιτικό έλεγχο.
Το να αποκαλούμε αυτό το σύστημα καπιταλιστικό σημαίνει πως στερούμε τη λέξη καπιταλισμός από κάθε της έννοια.
Σε αυτό το θαυμαστό, καινούργιο σύστημα του πλήρως ελαστικού χρήματος , οι οικονομικές μας υποθέσεις δεν βρίσκονται στα χέρια της ανεμπόδιστης αγοράς, αλλά στα χέρια του κράτους, των πολιτικών και των κεντρικών τραπεζιτών. Αυτό το σύστημα σωστά ονομάζεται σοσιαλιστικό και όχι καπιταλιστικό . Και αυτό το σύστημα έχει αποτύχει.
Για δεκαετίες αυτό το σύστημα έχει ωφελήσει το κράτος, τις τράπεζες, το ευρύτερο χρηματοπιστωτικό κλάδο - όλοι τους έχουν επεκταθεί υπερβολικά σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο τμήμα της κοινωνίας - και εκείνους που έχουν περιουσιακά στοιχεία για να τα χρησιμοποιήσουν ως εγγύηση για τη μόχλευση του οικονομικού ισολογισμού: ακίνητα, χαρτοφυλάκια μετοχών , stock options. Το κόστος αυτού του συστήματος έχει εξαπλωθεί σε όλο τον ευρύτερο πληθυσμό μέσω του πληθωρισμού και των περιστασιακών πακέτων διάσωσης που πληρώνει ο φορολογούμενος . Αυτός ειναι ο "σοσιαλισμός για τους πλούσιους".
Ακριβώς όπως κατά την πρώτη κρίση του σοσιαλισμού - την κατάρρευση των κατευθυνόμενων οικονομιών που βρίσκονταν υπό σοβιετική καθοδήγηση το 1989 - και σε αυτή την κρίση, την κρίση του κρατικά ελεγχόμενου χρηματοπιστωτικού τομέα, θα δούμε την ανατροπή του σημερινού συστήματος . Παρότι η ηγεσία του κόμματος μας λέει ακόμα πως τα πράγματα βρίσκονται υπό έλεγχο: "Μη φοβάστε , σύντροφοι, με λίγες ελλειμματικές δαπάνες και λίγη έξυπνη εκτύπωση χρήματος η παραγωγή τρακτέρ θα φτάσει και πάλι σύντομα τους στόχους."
....Στο νέο μου βιβλίο "Paper Money Collapse – The Folly of Elastic Money and the Coming Monetary Breakdown" (John Wiley & Sons, 2011)αποδεικνύω - νομίζω οριστικά- πως τα συστήματα του ελαστικού χρήματος είναι πάντα κατώτερα από τα συστήματα του ανελαστικού χρήματος, και πως (τα πρώτα) δεν μπορούν να γίνουν σταθερά , πως διαταράσσουν τις αγορές και οδηγούν στη συσσώρευση ανισορροπιών με την πάροδο του χρόνου. Καταλήγουν στην οικονομική αποσύνθεση και χάος. Το χάρτινο νόμισμα δεν είναι μόνο μη ιδανικό, δεν είναι και βιώσιμο.
Αυτή η κρίση είναι απλά η διάλυση της τελευταίας ενσάρκωσης του συστήματος του fiat money . Όπως και η πρώτη κρίση του σοσιαλισμού, αυτή η κρίση, θα επηρεάσει τις ζωές πολλών ανθρώπων, θα προκαλέσει αναταραχή και θα αποκαθηλώσει την ελίτ από την παγιωμένη της θέση της εξουσίας και των προνομίων. Όπως και η πρώτη κρίση του σοσιαλισμού, είναι μια ευκαιρία για την ελευθερία.
Αλλά σε αντίθεση με την πρώτη κρίση του σοσιαλισμού, αυτή τη φορά δεν υπάρχει Τείχος του Βερολίνου που μπορούμε να γκρεμίσουμε, ούτε κάποια λάσπωμένο κομμάτι γης στην ουγγρική εξοχή με μια τρύπα στον φράχτη, μέσω του οποίου μπορούμε να σκαρφαλώσουμε. Ο νομισματικός σοσιαλισμός σήμερα είναι παγκόσμιος. Και η κατάρρευση αυτού του συστήματος θα είναι επίσης παγκόσμια.
Προφανώς, το κράτος έχει να χάσει τα πάντα και η κρατική εξουσία έχει τη συνήθεια να μην αποδέχεται την απώλεια της εξουσίας ελαφρά τη καρδία. Ποιος ξέρει; Ίσως το κράτος εθνικοποιήσει τις τράπεζες , καθιερώσει έλεγχους κεφαλαίων, κατασχέσει τον χρυσό που ανήκει σε ιδιώτες ή τον φορολογήσει βαριά , απαγορεύσει το Bitcoin, εξαναγκάσει κάθε συνταξιοδοτικό ταμείο να αγοράσει περισσότερα κρατικά ομόλογα.
Στην περίπτωση αυτή, ορισμένοι μπορεί να ισχυριστούν πως δεν είμαστε στο καλοκαίρι του 1989, αλλά στην άνοιξη του 1968. Αυτό δεν θα αλλάξει το φινάλε, μόνο το χρονοδιάγραμμα. Αλλά εξακολουθώ να πιστεύω ότι είναι πολύ αργά. Είμαστε πολύ πιο κοντά στην στιγμή του Τείχους του Βερολίνου γι αυτό το σύστημα απ'όσο οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν.
Εν τω μεταξύ, η υποτίμηση του χάρτινου χρήματος συνεχίζεται."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου