Δευτέρα 14 Φεβρουαρίου 2011

Περί 1821 και ιστοριογραφίας


Tου Νίκου Γεωργιόπουλου

Στην ελληνική ιστοριογραφία, τουλάχιστον σε αυτή που διδάσκεται στα σχολεία, οι Έλληνες στην ιστορική τους πορεία ήταν μάλλον κάποιοι πολύ περίεργοι τύποι. Στην αρχαία εποχή πρόκειται μάλλον για μια κοινωνία μοναχών Σαολίν που το μόνο που κάνουν κάθε μέρα είναι να διαβάζουν και να φιλοσοφούν. Στην σπαρτιάτικη έκδοση θυμίζουν κάποιο στρατιωτικό σώμα του Star Wars. Οι Έλληνες επαναστάτες περισσότερο θυμίζουν κάποιο κράμα σταυροφόρων ιππήλατων ακολούθων του Πάπα με ακλόνητη ηθική και πίστη στα θέσφατα της Ελληνορθοδοξίας. Αλλά συνάμα και φοβερών πολεμιστών. Κάτι σαν τους Τεύτονες ιππότες.

Οι Βαυαροί ήταν κάποιοι ισπανοί κονκισταδόρες που έρχονται να εκπολιτίσουν τους ιθαγενείς Έλληνες καταπιέζοντας τους, ο Ελευθέριος Βενιζέλος άγιος και ο Μεταξάς στα όρια της προδοσίας, η μετεμφυλιακή Ελλάδα ήταν ένα απέραντο γκούλαγκ αριστερών ακόμα και αν η ΕΔΑ ήταν δεύτερο κόμμα (οπορτουνιστές μάλλον) και ο Ανδρέας Παπανδρέου η μοναδική ελπίδα για ουσιαστική δημοκρατία στην Ελλάδα.

Μέσα σε αυτές τις αγιοποιημένες ιστορικές αφηγήσεις σκανδαλιζόμαστε αν μάθουμε ότι οι αρχαίοι δεν ήταν όλη μέρα στο βιβλίο άλλα είχαν πλούσια σεξουαλική ζωή που μπορεί να περιελάμβανε και ομοφυλοφιλικές σχέσεις. Μπορεί κάποιοι να διέδιδαν την αρετή άλλα δεν τους απέτρεπε να είναι λαμόγια, να έχουν τις συνήθεις μικρότητες των ανθρώπων, να είναι προδότες, κηφήνες, γκομενιάρηδες και ότι άλλο θες. Πάντως σίγουρα παθαίνουμε ένα σοκ όταν μαθαίνουμε μια ιστορία μικρότητας ενός αρχαίου.

Το ίδιο και με τους αγωνιστές του 1821. Παθαίνουμε σοκ όταν ακούμε ότι ήταν αγράμματοι. Που ήταν βεβαία, λες και τα γράμματα προσφέρουν έστω και κάτι ή αφαιρούν το οτιδήποτε από την προσφορά τους. Ξενιζόμαστε όταν μαθαίνουμε πως επρόκειτο για αθυρόστομους, χωρίς ιδιαίτερους τρόπους μιας και οι περισσότεροι στα προεπαναστατικά χρονιά ήταν βουνίσιοι κλέφτες. Που καιρός για σαλονάτες συζητήσεις στις στρούγκες. Το ίδιο ισχύει όταν μαθαίνουμε ότι πολλοί έκαναν ουκ ολίγες λαμογιές, υπήρξαν θεωρητικοί του ρουσφετιού και πάντως οτιδήποτε πέρα από την τέλεια εικόνα που έχουμε για αυτούς.

Για να έρθουμε στα πιο σύγχρονα χρονιά θεωρείται σχεδόν κρατικό μυστικό να διδαχτούμε ότι ο Βενιζέλος ήταν κάτι σαν τον Κόλια (ήταν μάλιστα Τέκτονες και οι δύο) της χούντας. Βαλτός πρωθυπουργός υπό τις ευλογίες ενός πραξικοπηματικού κινήματος, αυτού των αξιωματικών στο Γουδί. Ουδείς λέει πως η Ελλάδα των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών δομήθηκε από μια παράνομη κυβέρνηση (αυτή της εθνικής αμύνης) με τους Έλληνες να αποφεύγουν όσο μπορούν την στράτευση κατά τα 1918. Και πως κυβερνήθηκε τότε η Ελλάδα από έναν αυταρχικό ηγέτη που μόνο κλαυσίγελο προκαλεί το όνομα του κόμματος του σε σχέση με τον αυταρχισμό του. Αφαιρεί τίποτα από την συμβολή του Βενιζέλου στην επέκταση και τον εκσυγχρονισμό της χώρας? Μάλλον όχι.

Για αυτό και σειρές σαν το 1821 είναι ιδιαίτερα χρήσιμες μιας και μας βάζουν αντιμέτωπους με αυτήν την καθαγιασμένη άποψη της ιστορίας που περνάει από την σχολική προπαγάνδα. Προσωπικά διαφωνώ με πολλά από αυτά που λέει ο κύριος Βερέμης. Όμως η σειρά του είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να υπάρξει ένας διάλογος για το τι είμαστε και ποιοι είμαστε.

Και το μόνο που δεν είμαστε είναι ένας υπερλαός που στο παρελθόν ήταν κάτι μεταξύ Σαολίν και Τεύτονα ιππότη και τώρα ένας λαός Ξανθόπουλων όπου η κακούργα διεθνής κενωνία μας μπήγει μνημόνια, θέλει να υφαρπάξει την ορθόδοξη πίστη μας και απεργάζεται χημικούς αεροψεκασμούς και κάρτες με το 666 για να μας υποδουλώσει.

5 σχόλια:

Κωνσταντίνος Παλάσκας είπε...

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να κρίνεις ιστορικές προσωπικότητες και ιστορικά γεγονότα μέσα από το πρίσμα της πολιτικής φιλοσοφίας σου και κυρίως μέσα από μια κόντρα προοδευτικών και ακροδεξιών που ο καθένας θέλει να προσθέσει τον δικό του σχολιασμό στα γεγονότα, όχι όπως έγιναν αλλά όπως θα ήθελε να είχαν γίνει. Στην ιστορία πρέπει να γνωρίζουμε 2 πράγματα. Η ιστορία γράφεται από τους νικητές και συχνά υπάρχουν ιστορικά συμπεράσματα που επιβίωναν τους απαραίτητους λαικούς μύθους της εποχής. (πχ Υπάρχει μια θεωρία πρόσφατη που απομυθοποιεί το διάσημο Last Stand του στρατηγού Κάστερ στο Little Big Horn. Να φανταστείτε πως συνεργεία που θα ζήλευε η σειρά CSI, κατέκλυσαν την περιοχή με μοναδικό σκοπό να αποδείξουν πως δεν έγινε ποτέ. Η ηρωποίηση προσώπων ήταν απαραίτητη κάποιες δύσκολες εποχές, έδινε ελπίδα και δύναμη στο κόσμο. Αυτό συμβαίνει στη παγκόσμια ιστορία και δεν θεωρείται πουθενά προπαγάνδα. Επίσης δεν μπορούμε να κρίνουμε ιστορικές προσωπικότητες και γεγονότα σύμφωνα με τις δικές μας εμπειρίες σε μια διαφορετική κοινωνία εκατοντάδες χρόνια αργότερα. Τόσο αυτή η σειρά του ΣΚΑΙ όσο και αρκετοί "διανοούμενοι" της εποχής κάνουν το λάθος να συμμετέχουν σε ένα παιχνίδι κόντρας Προοδευτικών και Ακροδεξιών. Μια κόντρα που οδηγεί σε ακραίες αντιλήψεις, άδικες και λανθασμένες κρίσεις ιστορικών προσώπων και γεγονότων. Δεν μας ενδιαφέρει η ιστορική αλήθεια αλλά ψάχνουμε να βρούμε κάποια εκδοχή να πιστέψουμε που συμβαδίζει περισσότερο με την πολιτική μας πεποίθηση. πχ Ο Μ. Αλέξανδρος ήταν ένας σφαγέας ομοφυλλόφυλος ή ο σωτήρας που εκπολίτησε τους βάρβαρους. Όλες οι ιστορικές προσωπικότητες, όση προσφορά και αν είχαν, δεν μπορεί να μην έκαναν λάθη, δεν μπορεί να μην έχουν 1-2 κεφάλαια πιο σκοτεινά από τους λαμπρούς τόμους των επιτευγμάτων τους. Η ιστορία όμως ασχολείται με τα χαρακτηριστικά που τους έκανε να ξεχωρίσουν, να γράψουν ιστορία. Είναι λοιπόν σωστό να μαθαίνουμε τη προσφορά των Αρχαίων Ελλήνων στη δημιουργία του Δυτικού Πολιτισμού, του Κολοκοτρώνη στην επανάσταση και είναι ανευ σημασίας η σεξουαλική ζωή και η αθυροστομία τους. Είναι άδικο να τσουβαλιάζουμε ή να απομυθοποιούμε ιστορικές προσωπικότητες, αφήνωντας στην άκρη την προσφορά τους και προτείνοντας κάποια χαρακτηριστικά τους που θεωρούμε πως θα ενοχλήσουν. Προσπαθούμε να ξαναγράψουμε την ιστορία μας όπως μας συμφέρει.

byron είπε...

Oι φοροκάρτες κρύβουν μεγαλύτερους κινδύνους από έναν τριψήφιο αριθμό. Θα έπρεπε σαν φιλελεύθεροι να τους αντιλαμβάνεστε.

Επί της ουσίας δεν έχετε άδικο, ωστόσο πρέπει να ξέρουμε ότι όλα τα έθνη έχουν τους μύθους τους και δεν βλάπτει τόσο πολύ να έχουμε και εμείς τους δικούς μας.

Ανώνυμος είπε...

Οι πηγές είναι γνωστές όποιος ενδιαφέρεται πάει και τις διαβάζει. Το θέμα είναι ποιος καθορίζει το narrative ιδίως σε ένα μέσο όπως η τηλεοραση. Μπορείς να πεις 4 σωστά, 2 αμφιλεγόμενα και 2 λάθη έχοντας συγχρόνως παραλείψει άλλα 4 σωστά που όμως θα έδιναν διαφορετική συνολική εικόνα από αυτήν που επιδιώκει ο παραγωγός και που ταιριάζει στη δική του ιδεολογική θεώρηση.
Οπότε αυτό που βγαίνει είναι απλά η αλήθεια αυτού που καθορίζει την αφήγηση.

Δηλαδή δε νομίζω να μην ήξερε κανείς μέχρι τώρα ότι οι περισσότεροι οπλαρχηγοί ήταν αγράμματοι ή είχαν στοιχειώδεις γνώσεις. Αλλά αν το πει κανείς σαν κατηγορία (κατά το "ρε αγράμματε") τότε παράγει μια αξιακή θέση που εξυπηρετεί μια συγκεκριμένη ιδεολογική θεώρηση: ο αγράμματος δηλ. άξεστος, αγροίκος αντι-ήρωας που είναι διαφορετικός από τον ήρωα που έχει μάθει κάποιος. Τέτοιου είδους "απομυθοποιήσεις" δεν είναι ούτε αθώες ούτε φυσικά ιδεολογικά άχρωμες.

Ανώνυμος είπε...

Εξαρτάται και πού στοχεύει κανείς. Π.χ. κάποιοι προσπαθούν συστηματικά να μας πείσουν ότι κρυφό σχολειό δεν υπήρξε ενώ υπάρχουν οι πηγές της εποχής που το υποστηρίζουν. Κι όμως αυτοί επιμένουν ξανά και ξανά, ίσως πιστεύουν ότι αν το πουν πολλές φορές οι πηγές που υποστηρίζουν το αντίθετο θα εξαφανιστούν.
Άρα τι έχουμε εδώ, για ποια "αλήθεια" δήθεν κόπτονται; Απλά στο όνομα της "απομυθοποίησης" γίνεται προσπάθεια πετσοκόματος της ιστορίας κατά το δοκούν και αναθεώρησης ώστε να ταιριάζει σε συγκεκριμένα ιδεολογικά πρότυπα.

Ανώνυμος είπε...

Δεν ειπα ρε παιδια οτι δεν πρεπει να τονιζουμε την προσφορα τους κλπ. Αλλα επιτελους να τους δουμε στις ανθρωπινες διαστασεις τους. Δεν ηταν οι τελειοι, αμωμοι και ασπιλοι. Αυτη η μυθολογια απλα συμβαλει ολο και περισσοτερο στα συνδρομα εθνικης μας μειονεξιας. Δειτε τι αναπαραγει αυτη η εικονα. Ο σημερινος Ελληνας αντι να διαβαζει καθε μερα και να ασκειται στην ηθικη οπως οι αρχαιοι ειναι στο facebook και ακουει Lady Gaga, λες και οι αρχαιοι δεν την εβγαζαν ολη μερα στα συμποσια με τις πουτανες και μεταξυ σουρας και πηδηματος φιλοσοφουσαν. Ειπα δεν συμφωνω με τον Βερεμη ειδικα με αυτην την ιδεα της μαρξιστικης αριστερας περι εθνους του Χομπσμπαουμ. Αλλα νισαφι εχουμε φτασει στο σημειο οι νεκροι (αρχαιοι και μη) να καθοριζουν το πως θα πρεπει να συμπεριφερομαστε οι ζωντανοι. Τελικα οτι παραγουμε περισσοτερη ιστορια απο οση μπορουμε να καταναλωσουμε ειναι αληθεια.

ΥΣ. Και γιατι κολλατε μονο στους αρχαιους και δεν αναρρωτιεστε για τις αναλογες αγιογραφιες του ψυχοπαθη Αθανασιου Κλαρα (Βελουχιωτη), του Γερου της ανενδοτης Δημοκρατιας Παπανδρεα (ναι που για να σωθει πολιτικα κατεβηκε με την δεξια), του αλλου μεγαλο φιλελευθερου με τις εκτοπισεις των πολιτικων αντιπαλων του Βενιζελου, του αλλου καρνταση του Καπεταν εγκληματια-πρακτορα-εκπαιδευμενου σε ξενη στρατιωτικη ακαδημια Φλωρακη και τωρα του σοσιαλμανη Εβερτ.

ΝΓεωργιοπουλος

Δημοσίευση σχολίου