«Η Ελλάδα έχει ήδη χρεωκοπήσει». Αυτή –κατά λέξη- ήταν η δήλωση του τέως επικεφαλής οικονομολόγου της ΕΚΤ Omar Issing, η οποία πέρασε στα ψιλά των ειδήσεων, επισκιαζόμενη από... σοβαρότερα θέματα, όπως τους «αγανακτισμένους» του λευκού πύργου, και την «προδοσία» του γηραλέου Ζισκάρ Ντ’εστέν. Ο Κρούγκμαν ήταν ακόμα πιο συγκεκριμένος: δίνει 50% πιθανότητες επιστροφής μας στη δραχμή, όχι τόσο λόγω επιλογής αλλά λόγω μιας «αλληλουχίας γεγονότων». Ταυτόχρονα, περιορίζει στο 1% τις πιθανότητες μετάδοσης του ιού της χρεωκοπίας σε τρίτες χώρες (Ιρλανδία, Πορτογαλία κλπ). Όπως έχουμε αναλύσει και στο παρελθόν, το υποτιθέμενο ντόμινο μιας ελληνικής κατάρρευσης είναι μάλλον αμφίβολο και καθόλου βέβαιο ως προπτική.
Το ελληνικό χρέος έχει σχεδόν φτάσει το 160% του ΑΕΠ. Γύρω του συρρέουν μόνο σκοτεινά ενδεχόμενα: η Ελλάδα μπορεί να αποτύχει να ικανοποιήσει τους δημοσιονομικούς της στόχους, λόγω της αντίστασης στα μέτρα λιτότητας, ή εξαιτίας της συρρίκνωση του ΑΕΠ της. Η εσωτερική υποτίμηση που θα μπορούσε να επαναφέρει την ανταγωνιστικότητα θα αύξανε ταυτόχρονα το ποσοστό του χρέους στο συρρικνούμενο ΑΕΠ. Από την άλλη πλευρά, δίχως εσωτερική υποτίμηση η ανάπτυξη φαντάζει αβέβαιη, με το φάσμα του ισχυρού ευρώ να δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων. Και φυσικά το τραπεζικό σύστημα είναι πιθανό να αποτύχει να τροφοδοτήσει την ελληνική οικονομία.
Όπως σημειώνει ο Μάρτιν Βόλφ, ακόμα και αν το επιτόκιο των μακροπρόθεσμων δανείων έπεφτε κατά μαγικό τρόπο στο 6% (αντί του σημερινού 16%), και πάλι η Ελλάδα θα χρειαζόταν πλεονάσματα της τάξεως του 6% για να φτάσει στα αποδεκτά όρια της συνθήκης του Μάαστριχτ το ...2040.
Αν κάτι τέτοιο σας φαίνεται δύσκολο,κάνετε λάθος: δεν είναι απλά δύσκολο, είναι αδύνατο.
Αυτό στην πράξη ανοίγει το δρόμο σε δύο ενδεχόμενα: το πρώτο είναι η εσαεί στήριξη της Ελλάδος από κάποιον υπερεθνικό οργανισμό ή ομάδα κρατών. Μια τέτοια σκέψη πιθανώς να πέρασε απ το μυαλό της Μέρκελ και των υπόλοιπων ηγετών, ενόψει του κινδύνου διάχυσης της κρίσης στην ευρωζώνη. Μη ξεχνάτε ότι ενώ η έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στην Ελλάδα δεν ξεπερνά τα 250 δις, στην Ιρλανδία ξεπερνά τα 600 δις. Η θεωρία του ντόμινο δεν αφήνει περιθώρια λοιπόν: Οι ευρωπαίοι θα προτιμούσαν να ντοπάρουν για πάντα τον Έλληνα ασθενή παρά να ρισκάρουν μια αλυσίδα πτωχεύσεων.
Όμως, όπως διευκρίνησε και ο Κρούγκμαν πιο πάνω, η επιστημονική σκέψη αρχίζει να απομακρύνεται σταδιακά από τη θεωρία του ντόμινο, και να αποδέχεται τη θέση ότι μια ελληνική τραγωδία, δεν είναι απαραίτητο να συμπαρασύρει ολόκληρη την ευρωζώνη. Άλλωστε η ιδέα των διαδοχικών "μνημονίων" δεν έχει μέλλον: αργά ή γρήγορα, το ΔΝΤ θα εγκαταλείψει το παιχνίδι υπό την πίεση των μη-ευρωπαϊκών κρατών και το βάρος της στήριξης θα πέσει στην Ευρώπη. Όμως ούτε τα ευρωπαϊκά κράτη θα αντέξουν για πολύ στην πίεση των (πραγματικά) αγανακτισμένων ψηφοφόρων τους. Ως πότε θα πληρώνει ο βορράς το νότο;
Οπότε απομένει μόνο μια σοβαρή εναλλακτική: η συντεταγμένη και προληπτική αναδιάρθρωση του χρέους. Μια τέτοια λύση αν και κακή είναι μακράν προτιμότερη από την εναλλακτική της πλήρους στάσης πληρωμών. Μια προειδοποιημένη και συμφωνημένη αναδιάρθρωση θα δώσει χρόνο στις κυβερνήσεις να προετομάσουν την επόμενη μέρα . Αμεση συνέπεια της αναδιάρθρωσης θα είναι η έναρξη μιας μακράς περιόδου αποπληθωρισμού μέσα στη χώρα.
Από την άλλη πλευρά, μια συντεταγμένη αναδιάρθρωση από μόνη της δεν έχει κανένα νόημα εάν δε συνοδευτεί από μια θεσμική αναδιάρθρωση του πλαισίου άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής. Δίχως τη συνταγματική κατοχύρωση της δημοσιονομικής υπευθυνότητας οι θυσίες των Ελλήνων δε θα έχουν αντίκρυσμα. Ένα ακόμα συμπέρασμα της "ελληνικής εμπειρίας" είναι ότι τα αδιέξοδα του ευρώ θα πρέπει κάποτε να αντιμετωπιστούν με διορθωτικές κινήσεις και μεταρρυθμιστικές στρατηγικές: οι υπερχρεωμένες χώρες που τυπώνουν δικό τους νόμισμα, το υποτιμούν. Οι υπερχρεωμένες χώρες που στερούνται δικού τους νομίσματος πτωχεύουν. Αν δε δημιουργηθεί ένας μηχανισμός συντεταγμένης πτώχευσης εντός ευρωζώνης, η λύση της εσαεί στήριξης ("καλαβριοποίησης") των αδυνάμων,απλώς θα επιταχύνει τις διαλυτικές τάσεις της Ενωμένης Ευρώπης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου