Ένα από τα θετικά της κρίσης είναι ότι πολλοί αξιόλογοι Έλληνες, εσωτερικού και εξωτερικού, έχουν στρέψει την προσοχή τους στην οικονομική παθογένεια της χώρας με αποτέλεσμα την ανάπτυξη ενός σχετικά ποιοτικού δημόσιου διάλογου σε εξωθεσμικά κανάλια όπως το διαδίκτυο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρόταση του Αρίστου Δοξιάδη για την ανάπτυξη της οικονομίας. Εάν δεν απατώμαι, οι βασικές ιδέες της πρότασής του πρωτοπαρουσιάστηκαν στο TEDxAcademy. Ακολούθησε μια πιο λεπτομερής ανάλυση πάνω στην ίδια ιδέα με συγκεκριμένες προτάσεις . Το σχετικό 20-σέλιδο pdf μπορεί να βρεθεί εδώ
Τα κύρια σημεία της πρότασης Δοξιάδη είναι τα εξής: Το εμπορικό έλλειμμα της χώρας οφείλεται κυρίως στην μετατόπιση του ανθρώπινου δυναμικού από τον εμπορεύσιμο (tradable) τομέα στον μη-εμπορεύσιμο (non-tradable). Η λύση για την οικονομική ανάπτυξη βρίσκεται στην μαζική αντιστροφή αυτής της τάσης με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το μνημόνιο όμως δεν εστιάζει σε αυτήν την κατεύθυνση, για την οποία απαιτούνται επιπρόσθετα διαφορετικά μέτρα.
Έχω δύο γενικές παρατηρήσεις.
Η πρώτη παρατήρηση είναι μεθοδολογική. Ο συγγραφέας βασίζει όλη του την ανάλυση για τις τάσεις και τα προβλήματα της οικονομίας στην μετατόπιση του εργατικού δυναμικού μεταξύ του εμπορεύσιμου και μη-εμπορεύσιμου τομέα. Αυτή όμως η προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα αφού δεν υπολογίζει την όποια μεταβολή της παραγωγικότητας σε κάθε τομέα. Για παράδειγμα, η μείωση του αριθμού των αγροτών δεν σημαίνει απαραίτητα μείωση της παραγωγής αγροτικού προϊόντος , αφού καινούρια μηχανήματα και τεχνολογίες μπορούνε κάλλιστα να καλύψουν την μείωση των εργατικών χεριών. Πιο απλά, αυτό που μας ενδιαφέρει σαν οικονομία είναι το τελικό ΑΕΠ και όχι το πόσα εργατικά χέρια χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή του. Αυτό το πρόβλημα γίνεται προφανές όταν βλέπουμε ότι παρόμοια μετατόπιση εργατικού δυναμικού έχει γίνει σε ολόκληρη την Ευρώπη (Annex, Table 2) και ότι στις αναπτυγμένες οικονομίες το τωρινό ποσοστό εργατών στον εμπορεύσιμο τομέα είναι ακόμα μικρότερο από ότι στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο ανάλυσης του Δοξιάδη, θα έπρεπε λοιπόν να δούμε πόσο έχει μεταβληθεί το ΑΕΠ του εμπορεύσιμου σε σχέση με τον μη-εμπορεύσιμο τομέα. Συνέπεια της παραπάνω παρατήρησης είναι ότι ακόμα και να είναι πραγματική η κατάρρευση του εμπορεύσιμου τομέα σε όρους ΑΕΠ, η ανάπτυξη του δεν σημαίνει απαραίτητα μετατόπιση εργατικού δυναμικού, αλλά κυρίως αυξημένη παραγωγικότητα.
Η δεύτερη παρατήρηση έχει να κάνει με τα προτεινόμενα οικονομικά μέτρα στο τέλος του κειμένου. Εκτός από τα αρδευτικά έργα στην Κόρινθο, όλες οι άλλες προτάσεις είναι, προς μεγάλη μου χαρά, σαν να βγαίνουν από το μανιφέστο της Φιλελεύθερης Συμμαχίας: απελευθέρωση και απορρύθμιση της οικονομίας, μείωση του φόρου εισοδήματος, περισσότερη ευελιξία στην αγορά εργασίας, λιγότερη γραφειοκρατία. Παραδόξως όμως, η έρευνα τελειώνει με το διπλωματικό :
«In other words, the advice is: give the tradable sector maximum flexibility, and avoid direct intervention; and intervene to increase supply and competition in non-tradables that are essential to business.» (p. 16)
Η επέμβαση όμως στον μη-εμπορεύσιμο τομέα ορίζεται παραπάνω σαν ”privatization and competition”, δηλαδή κατάργηση των κρατικών επεμβάσεων. Όσο λοιπόν και να μην θέλει να το παραδεχτεί ο συγγραφέας, η ανάλυση του και οι προτάσεις του καταλήγουν και αυτές στην αναγκαιότητα για λιγότερο κράτος και μεγαλύτερη ελευθερία στην αγορά. Εδώ συμφωνούμε. Αντίθετα όμως με τον συγγραφέα, εμείς πιστεύουμε ότι κανένας γραφειοκράτης ή κρατικός σχεδιασμός για υποστήριξη του ενός ή του άλλου οικονομικού τομέα δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την γνώση της ίδιας της αγοράς για την βέλτιστη κατανομή των πόρων της οικονομίας. Το καλύτερο που μπορεί να κάνει το κράτος είναι να αποσυρθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου