Η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων φιλελεύθερων υποστηρίζει με πάθος την επέμβαση στη Λιβυή και μάλιστα προσπαθεί να μας πείσει πως πρόκειται για έναν πόλεμο που εξυπηρετεί φιλελεύθερα ιδανικά. Ίσως , λοιπόν, είναι ο καιρός να θυμηθούμε τις απόψεις των κυριότερων στοχαστών του κλασσικού φιλελευθερισμού του 19ου αιώνα για την εξωτερική πολιτική, ώστε να διαλυθούν κάποιες παρανοήσεις. Σήμερα, ιδέες όπως η αντίθεση σε μια επεμβατική εξωτερική πολιτική, η αντίθεση στον ιμπεριαλισμό, στο μιλιταρισμό και στην αποικιοκρατία, η υποστήριξη της εθνικής αυτοδιάθεσης και της ειρηνικής επίλυσης των διακρατικών διαφορών, έχουν ταυτιστεί λίγο ή πολύ με την Αριστερά. Όμως όλα αυτά πρωτοδιατυπώθηκαν ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα, από φιλελεύθερους διανοούμενους. Σε έναν κόσμο, όπου ο οικονομικός μερκαντιλισμός κυριαρχούσε και οι συνεχείς πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών επιβάρυναν την ανερχόμενη αστική τάξη , οι ιδέες των φιλελεύθερων διανοητών βασίστηκαν σε δύο πυλώνες : πρώτον, την πίστη πως το ελεύθερο εμπόριο μπορεί να συμβάλει στην παγκόσμια ειρήνη και δεύτερον, την αντίθεση σε μια επεμβατική εξωτερική πολιτική (τα καθήκοντα του κράτους περιορίζονταν στην αμύνα ενάντια στην ξένη επίθεση) και κατ'επέκταση στην αντίθεση στους μόνιμους στρατούς και στις υψηλές στρατιωτικές δαπάνες. Ήδη από το 1776, ο Adam Smith έγραψε πως το οικονομικό κόστος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας υπερβαίνει τα όποια οφέλη της (βλέπε Adam Smith "An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, ed. Edwin M. Cannan, Chicago University Press, 1976, Volume Two, Book IV, Chapter VIII, p. 180)
Αυτός όμως που συστηματοποίησε αυτές τις ιδέες ήταν ο Άγγλος έμπορος, πολιτικός και συγγραφέας Richard Cobden και η φιλελεύθερη "Σχολή του Μάντσεστερ". Ο Cobden είναι αναμφισβήτητα ο σημαντικότερος κλασσικός φιλελεύθερος στοχαστής των διεθνών σχέσεων. Οι ιδεές του πάνω στην εξωτερική πολιτική μπορούν να συνοψιστούν με τρείς λέξεις : "Καθόλου εξωτερική πολιτική". Υποστήριζε με πάθος την αύξηση των εμπορικών και πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ των λαών. Μάλιστα υπήρξε ο ιθύνων νους της ιστορικής "Συνθήκης Cobden-Chevalier" του 1860, χάρη στην οποία μειώθηκαν δραστικά οι εμπορικοί δασμοί μεταξύ της Μ.Βρετανίας και της Γαλλίας. Η Συνθήκη οδήγησε στη θεαματική αύξηση των εμπορίου μεταξύ των δύο χώρων και άλλαξε θεαματικά προς το καλύτερο τις σχέσεις των δύο κρατών που μέχρι τότε χαρακτηρίζονταν από τους συνεχείς πολέμους και την αμοιβαία καχυποψία . Ο Cobden, όμως, χωρίς να είναι πασιφιστής, αντιτάχθηκε σθεναρά στις στρατιωτικές επεμβάσεις και στους πολέμους (εκτός από τους καθαρά αμυντικούς). Ο Cobden θεωρούσε τον πόλεμο σαν κάτι τραγικό, όχι μόνο λόγω των ανθρώπινων απωλειών αλλά και επειδή σήμαινε δραματική αύξηση των δημοσίων δαπανών, των ελλειμμάτων και της φορολογίας και εν τέλει ισχυροποιούσε τη δύναμη του κράτους έναντι των πολιτών. Τα μέλη της "Σχολής του Μάντσεστερ" εναντιώθηκαν σε κάθε στρατιωτική επέμβαση της Μ. Βρετανίας και , ακολουθώντας την παράδοση του φιλελεύθερου σκεπτικισμού απέναντι στην κρατική εξουσία, ήταν σταθερά καχύποπτοι απέναντι στη ρητορική και στις δικαιολογίες που χρησιμοποιούσαν οι κυβερνήσεις για να σύρουν τη χώρα σε έναν ακόμη πόλεμο . Μάλιστα, η αντίθεση του Cobden στον αρχικά δημοφιλή Κριμαϊκό πόλεμο του στοίχισε την βουλευτική του έδρα.
Η "Σχολή του Μάντσεστερ" ήταν το ίδιο εχθρική και προς την Βρετανική Αυτοκρατορία. O στενός φίλος και συνεργάτης του Richard Cobden, ο πολιτικός John Bright πίστευε πως η Αυτοκρατορία δεν ήταν "τίποτε περισσότερο παρά ένα γιγαντιαίο σύστημα κρατικής πρόνοιας” για την αριστοκρατία. Τα μέλης της ήταν που γίνονταν στρατηγοί και κυβερνήτες αυτής της τεράστιας αυτοκρατορίας. Αντίθετα, όπως πίστευε ο Cobden, "η μεσαία τάξη της Αγγλίας δεν έχει κανένα άλλο συμφέρον παρά τη διατήρηση της ειρήνης. Οι τιμές, η δόξα και τα λάφυρα του πολέμου δεν ανήκουν σε αυτούς. Το πεδίο της μάχης είναι χωράφι της αριστοκρατίας, ποτισμένο με το αίμα της ειρήνης." Ο Cobden ζητούσε τη διάλυση της Αυτοκρατορίας επειδή πίστευε πως έμπλεκε την Αγγλία σε μια σειρά από γελοίους πολέμους σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης , προκαλούσε δυσβάστακτη φορολογία και καθυστερούσε τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις. Για να ενισχύσει τη θέση του, τόνιζε πως η Βρετανία μπορεί να έχασε τις αμερικάνικες αποικίες, αλλά οι ΗΠΑ έγιναν έναν σπουδαίος εμπορικός εταίρος, και έτσι τελικά και τα δύο έθνη ωφελήθηκαν. Μάλιστα, τώρα οι δεσμοί μεταξύ τους ήταν πιο ισχυροί επειδή ήταν εθελοντικοί.
Οι ιδέες του Cobden επηρέασαν μια σειρά από φιλελεύθερους διανοούμενους και πολιτικούς σε όλη την Ευρώπη. Οι κλασσικοί φιλελεύθεροι του 19ου αιώνα, είχαν συνειδητοποιήσει πως "Ο Πόλεμος είναι η Υγεία του Κράτους" πολλά χρόνια πριν τον Randolph Bourne. Ο Alexis De Tocqueville προβληματισμένος για τις συνέπειες του πολέμου στο εσωτερικό μιας χώρας, έγραψε στο μνημειώδες έργο του "Η Δημοκρατία στην Αμερική" : «Όλοι εκείνοι που επιζητούν να καταστρέψουν τις ελευθερίες ενός δημοκρατικού έθνους, πρέπει να ξέρουν πως ο πόλεμος είναι ο πιο σίγουρος και σύντομος δρόμος για να το πετύχουν». Ο σπουδαίος φιλελεύθερος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Herbert Spencer συμμερίζοταν τις ανησυχίες του Tocqueville και γι αυτό ήταν σταθερά αντίθετος με τις ιμπεριαλιστικές περιπέτειες της χώρας του . Στο άρθρο του "Imperialism and Slavery" διατυπώνει την άποψη πως ο ιμπεριαλισμός σημαίνει σκλαβιά. Όχι μόνο ενισχύει ανεπίτρεπτα την εκτελεστική εξουσία και αποδυναμώνει το κοινοβούλιο, αλλά , λόγω της φορολογίας που απαιτεί, αναγκάζει τον Βρετανό πολίτη να δουλεύει 13,5 μέρες το χρόνο για το Κράτος, χωρίς να πληρώνεται(σε περιόδους πολέμων, οι μέρες φτάνουν και τις 36). Όπως ακριβώς ένας σκλάβος. Και καταλήγει : "Όσοι συνεχίζουν να κατακτούν άλλους λαούς, και να τους κρατάνε σε υποδούλωση, θα παραδίδουν πρόθυμα τις προσωπικές τους ελευθερίες στην κρατική εξουσία και θα αποδέχονται τη συνεπακόλουθη σκλαβιά".
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει και στην περίπτωση των ΗΠΑ. Η πολιτική της μη εμπλοκής στις ευρωπαϊκές υποθέσεις , που διατυπώθηκε από τους Ιδρυτές Πατέρες, δεν παρακινήθηκε μόνο από γεωπολιτικούς λόγους και την ανάγκη επιβίωσης της νεαρής, τότε, Δημοκρατίας . Η επιρροή του κλασσικού φιλελευθερισμού έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Για τους "Ιδρυτές Πατέρες", που είχαν επηρεαστεί από τις φιλελεύθερες ιδέες της εποχής, η Ευρώπη ήταν ο Παλαιός Κόσμος, όπου ο πολεμος, ο μιλιταρισμός, ο κρατισμός και ο δεσποτισμός κυριαρχούσαν. Ένας από τους κύριους σκοπούς της Αμερικάνικης Επανάστασης ήταν η απεμπλοκή από όλα αυτά τα δεινά. Η επέμβαση των ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές υποθέσεις δε θα σήμαινε κάτι άλλο παρά τη μετατροπή της Δημοκρατίας σε ένα ακόμη ευρωπαϊκό κράτος και θα οδηγούσε στην αποδυνάμωση των φιλελεύθερων αξιών μέσα στις ΗΠΑ. Οι Ιδρυτές Πατέρες μπορεί μεν να ήθελαν να κόψουν τον ομφάλιο λώρο με τους ατελείωτους πολέμου της ευρωπαϊκής ηπείρου, αλλά επιβεβαιώνοντας τις κοσμοπολίτικες, φιλελεύθερες αρχές της Επανάστασης, ήθελαν παράλληλα να ενδυναμώσουν τις εμπορικές και πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού . Ο Thomas Jefferson ήταν σαφής: "Ειρήνη , εμπόριο και φιλία με όλα τα έθνη, δεσμευτικές συμμαχίες με κανένα". Όταν το 1821, ζητήθηκε από την αμερικάνικη κυβέρνηση να βοήθησει τους επαναστατημένους Έλληνες , ο τότε Υπουργός Εξωτερικών John Quincy Adams εξέφρασε τη συμπάθειά του στον αγώνα τους αλλά ταυτόχρονα διατύπωσε , με τον καλύτερο τρόπο, την κλασσική φιλελεύθερη αντίθεση στις στρατιωτικές επεμβάσεις : "Η Αμερική δεν πηγαίνει στο εξωτερικό, με σκοπό να βρει τέρατα για να τα καταστρέψει. Εύχεται την ελευθερία και την ανεξαρτησία όλων. Αλλά είναι ο υπερασπιστής μόνο της δικιάς της ελευθερίας . Θα επαινέσει τον γενικό σκοπό με τη στήριξη της φωνής της και τη συμπαράσταση που δίνει το παράδειγμά της. Γνωρίζει όμως καλά πως από τη στιγμή που θα στρατευτεί κάτω από άλλες σημαίες, θα εμπλακεί σε όλους τους πολέμους του συμφέροντος , της ίντριγκας, της πλεονεξίας, του φθόνου και της φιλοδοξίας, που παίρνουν τη μορφή και σφετερίζονται το λάβαρο της ελευθερίας. Χωρίς να το καταλάβει, η θεμελιώδης αρχή της πολιτικής της θα αλλάξει από την ελευθερία στη δύναμη. Θα γίνει ο δυνάστης του κόσμου. Αλλά δεν θα είναι πια ο κυβερνήτης του πνεύματός της." Όταν στα τέλη του 19ου αιώνα, η κυβέρνηση των Η.Π.Α. μπήκε στο παιχνίδι του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, οι φιλελεύθεροι ήταν οι πρώτοι που αντέδρασαν. Ακολουθώντας τα διδάγματα του Cobden και των "Ιδρυτών Πατέρων", προσωπικότητες όπως ο κοινωνιολόγος William Graham Sumner και ο έμπορος Edward Atkinson εναντιώθηκαν στον Ισπανοαμερικάνικο πόλεμο του 1898 και στην αμερικάνικη κατοχή των Φιλιππίνων και ίδρυσαν την "Αντι-Ιμπεριαλιστική Λίγκα".
Όπως είναι φανερό, η δυσπιστία του φιλελευθερισμού του 19ου αιώνα σε ένα ενεργητικό και πανταχού παρόν κράτος εκτείνεται και σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Άλλωστε η πολιτική της μη επέμβασης με τις χαμηλές στρατιωτικές δαπάνες που απαιτούσε είναι απολύτως συμβατή με τη φιλελεύθερη πεποίθηση πως οι κρατικές δαπάνες πρέπει να διατηρούνται σε χαμηλό επίπεδο. Οι δυνάμεις της αγοράς και ειδικά το ελεύθερο εμπόριο θεωρούνταν πιο αποτελεσματικό μέσο για την επίλυση των διεθνών συγκρούσεων. Οι ιδέες αυτές είχαν και αποτελέσματα: κάτω από την επιρροή των αρχών του οικονομικού φιλελευθερισμού, του ελεύθερου εμπορίου και των ολοένα πιο χαμηλών στρατιωτικών δαπανών , η περίοδος από τη λήξη των Ναπολεόντειων Πολέμων ως το ξεκίνημα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1815-1914) θεωρείται μια από τις πιο ειρηνικές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Δυστυχώς , από το 1875 και μετά ο φιλελευθερισμός μπαίνει αργά αλλά σταθερά σε μια μακρά περίοδο παρακμής. Ολοένα και περισσότερο πια, κερδίζουν έδαφος ιδέες, όπως ο σοσιαλισμός, ο προστατευτισμός, ο ιμπεριαλισμός και ο εθνικισμός, ιδέες που δίνουν έμφαση στη χρησιμότητα ενός ισχυρού κράτους για την επίτευξη των στόχων τους. Το 1914 η Μ. Βρετανία μπαίνει στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και η Χρυσή Εποχή του Κλασσικού Φιλελευθερισμού ανήκει πια οριστικά στο παρελθόν. Ένας από τους τελευταίους υποστηρικτές της "Σχολής του Μάντσεστερ", ο John Morley διαφωνεί και παραιτείται από την κυβερνητική του θέση. Αυτό ήταν και το κύκνειο άσμα του αντιπολεμικού φιλελευθερισμού του 19ου αιώνα.
Σήμερα, σχεδόν 100 χρόνια μετά την παραίτηση του Morley, οι ιδέες του κλασσικού φιλελευθερισμού είναι ξανά ζωντανές και μαζί τους αναβίωσε και η αντιεπεμβατική του παράδοση στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Αυτή η παράδοση σκέψης,μπορεί να μην καθορίζει την εξωτερική πολιτική των κρατών, αλλά η φωνή της είναι ιδιαίτερα δυναμική και ακούγεται όλο και περισσότερο. Η συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικάνων libertarians έχουν αντιταχθεί σε όλους τους πολέμους των ΗΠΑ τις τελευταίες δεκαετίες. Σταθερά αντιεπεμβατικές θέσεις παίρνουν think tanks όπως το "Cato Institute" και το "Ludwig Von Mises Institute" , πολιτικοί όπως ο Ron Paul και ο Gary Johnson. Και πολλοί συντηρητικοί όμως συμμερίζονται τις φιλελεύθερες επιφυλάξεις σε μια επεμβατική εξωτερική πολιτική (πχ ο δημοσιογράφος George Will, ο πολιτικός Pat Buchanan , ο κύκλος γύρω από το περιοδικό "The American Conservative" κτλ). Στη Μ.Βρετανία, συχνά δημοσιεύονται άρθρα στην παράδοση της σκέψης του Cobden σε έντυπα ευρείας κυκλοφορίας όπως ο "Spectator" και η "Daily Telegraph" ενώ ο κλασσικός φιλελεύθερος αντιεπεμβατισμός αντικατοπτρίζεται ακόμη και σήμερα στην εξωτερική πολιτική χωρών, όπως η Ελβετία.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα, οι ιδέες αυτές είναι σχεδόν άγνωστες. Στις διμερείς σχέσεις με τους γείτονες μας, οι Έλληνες φιλελεύθεροι σε γενικές γράμμες έχουν υιοθετήσει την αντιμιλιταριστική, αντιεπεμβατική λογική του κλασσικού φιλελευθερισμού (και εδώ όμως, πολλές φορές αδυνατούν να κάνουν τη δική τους προσέγγιση διακριτή από εκείνη της Αριστεράς ή του καθεστωτικού φιλοευρωπαϊσμού. Αυτό όμως είναι θέμα για άλλο άρθρο). Εξαιτίας όμως ενός κακώς εννοούμενου φιλοδυτικισμού και φιλοαμερικανισμού, υποστηρίζουν με πάθος σχεδόν κάθε στρατιωτική επέμβαση της Δύσης , όπως δείχνει και η στάση τους στον πρόσφατο πόλεμο της Λιβυής . Η πλειοψηφία των Ελλήνων φιλελεύθερων φαίνεται να έχει μπερδέψει τον κλασσικό φιλελευθερισμό με τον κεντροαριστερό "Ουϊλσονισμό" , ή τον μιλιταριστικό , με τροτσκιστικές ρίζες, "νεοσυντηρητισμό". Έτσι όμως, μιας και η ελληνική κοινή γνώμη είναι αντίθετη σε τέτοιου είδους επεμβάσεις, επωμίζονται ένα δυσβάστακτο πολιτικό κόστος και περιθωριοποιούνται, μόνο και μόνο για να υποστηρίξουν μια πολιτική που δεν έχει καμιά σχέση με την ιδεολογία τους. Οι κλασσικοί φιλελεύθεροι ήξεραν ήδη από τον 19ο αιώνα πως ο πόλεμος και η επεμβατική εξωτερική πολιτική μπορούν να καταστρέψουν τις φιλελεύθερες κατακτήσεις ενός έθνους. Μήπως ήρθε ο καιρός να το συνειδητοποιήσουν και οι Έλληνες φιλελεύθεροι, αντί να φέρονται σαν cheerleaders του εκάστοτε αμερικανού προέδρου που αποφασίζει να παίξει το ρόλο του Ιούλιου Καίσαρα;
17 σχόλια:
"η άποψη του John Stuart Mill για το αποικιοκρατικό σύστημα δεν ήταν θετική"
Και γι'αυτό δούλεψε κοντά σαράντα χρόνια στην East India Company...
Έχω την υποψία ότι και οι υπόλοιπες "πληροφορίες" του ποστ είναι αναλόγου ποιότητας.
Έχω ένα deja vu, ξαναδιαβάζω τον Roosvelt της ουδετερότητας του '39 που καθυστέρησε την ουσιαστική είσοδο της αμερικής στον "ευρωπαϊκό" πόλεμο.
Η λογική αυτή συνοψίζει στο: Τι με αφορά εμένα... τόσα χιλιόμετρα μακρυά, αν μια χώρα κάνει μια αναίτια εισβολή/βίαιη καταπίεση/γενοκτονία;
Συγχαρητήρια για το άρθρο με τις τόσες πολλές παραπομπές σε στοχαστές,θεωρητικούς και σχολές του φιλελευθερισμού και καπιταλισμού.
Οι κοινωνίες και τα κράτη δεν ακολουθούν εξ. πολτική με μαθηματική ακρίβεια και διδάγματα οικονομικών σχολών ή οικονομολόγων ή δεν λειτουργούν με γνώμονα τα οικονομικά τους τεφτέρια.
Υπάρχουν και κανόνες ηθικής και πολιτικού περιεχομένου που αναγκάζουν ή επιτρέπουν τα κράτη να λειτουργούν κατα τον τρόπο αυτό, με παρεμβατισμό.
Η εφημερίδα The Economist και η σχολή του Μάντσεστερ στον καιρό τους ήταν κατα της δωρεάν προμήθειας πατάτας στην Ιρλανδία απο την κυβέρνηση της Μεγ. Βρεταννίας τον καιρό του The Great Famine / Της Μεγάλης Πείνας που στοίχισε την ζωή σε 1.000.000 ιρλανδούς.Η δικαιολογία στο επίχειρημα τους ήταν ότι αυτο είναι κατα των οικονομικών νόμων.
Αυτο που θέλω να πώ είναι οτι δεν μπορούμε για όλα να ακολουθολυμε τυφλα κάποιους οικονομικούς νόμους ή υπολογίζοντας πάντα τι είναι καλο για το υπόλοιπο στον τραπεζικό μας λογαριασμό.
@Πρώτος ανώνυμος
Το γεγονός πως δούλευε στην East India Company, δεν είναι επαρκής λόγος για να κάνει κάποιον υπέρμαχο του ιμπεριαλισμού. Εξάλλου, και η Άυν Ραντ όπως διάβασα πρόσφατα, ήταν εναντίον των κρατικών επιδομάτων, αλλά λάμβανε επιδόματα από το Medicare και το κρατικό πρόγραμμα κοινωνικής ασφάλισης (http://reason.com/blog/2011/01/30/rand-on-the-dole). Στη χειρότερη περίπτωση, θα μπορούσες να πεις πως ο Μιλ ήταν υποκριτής. Όμως, το σχόλιο σου στάθηκε αφορμή να ψάξω περισσότερο το θέμα και βρήκα πως τελικά, ο Τζον Στιούρτ Μιλ δεν είχε ιδιαιτερο πρόβλημα με την Αυτοκρατορία.(http://www.antiwar.com/stromberg/?articleid=992). Ο Μιλ ήταν από εκείνους τους κλασσικούς φιλελεύθερους που έζησαν στο τέλος του 19ου αιώνα (σε μια εποχή που ο φιλελευθερισμός είχε αρχίσει να παρακμάζει) και δέχτηκαν ένα μεγάλο μέρος της κρατικίστικης ατζέντας . Ετσι προετοίμασε το έδαφος για το New Liberalism των Φιλελεύθερων του 20ου αιώνα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είχε δεχτεί και τη λογική της επεμβατικής εξωτερικής πολιτικής καθώς και των "ανθρωπιστικών πολέμων" (Δεν είναι τυχαίο πως οι οπαδοί της κρατικής παρέμβασης στο εσωτερικό της χώρας, πίστευαν και σε ένα ισχυρό κράτος στο διεθνές πεδίο, βλέπε Φαβιανούς) Παρότι βέβαια η αρχική αναφορά ήταν βασισμένη στο βιβλίο που παρέπεμπα στην παρένθεση, τα καινούργια στοιχεία που βρήκα μου φάνηκαν πιο πειστικά, και έτσι αποφάσισα να αφαιρέσω το συγκεκριμένο απόσπασμα. Αυτό βέβαια, δεν αλλάζει το γεγονός πως η εξωτερική πολιτική που υποστήριζε ο κλασσικός φιλελευθερισμός ήταν αντιεπεμβατική. Έστω και αν έγινε άθελα σου, σε ευχαριστώ που βοήθησες ώστε να γίνω το συγκεκριμένο άρθρο καλύτερο.
@Δεύτερος Ανώνυμος
Ο Ρούσβελτ δεν είχε καμιά σχέση με τον αντιεπεμβατισμό. Θα ήθελε να μπει από την πρώτη στιγμή στον Πόλεμο, αλλά δεν το έκανε επειδή είχε μπροστά του εκλογές και η συντριπτική πλειοψηφία του αμερικάνικου λαού ήταν αντίθετη στη συμμετοχή της Αμερικής σε μια ακόμη ευρωπαϊκή αιματοχυσία. Εδώ ( http://e-rooster.gr/12/2007/553) μπορείς να βρεις ένα παλαιότερο άρθρο μου για το θέμα.
@ekapitalistis
Οι κλασσικοί φιλελεύθεροι δεν ήταν εναντίον των επεμβάσεων επειδή ήταν τσιγκούνηδες και άκαρδοι.Τα επιχειρήματα τους δεν ήταν μόνο οικονομικά, όπως θα είδες από το άρθρο μου. Ακόμη όμως και τα καθαρά οικονομικά επιχειρήματα έχουν ηθική διάσταση. Όταν αυξάνονται οι κρατικές δαπάνες, μεγαλώνει και η εξουσία του κράτους εις βάρος των ατομικών ελευθεριών.(διάβασε εδώ http://blemilo.blogspot.com/2011/03/woodrow-wilson.html) Η ιστορία έχει αποδείξει πως διαχρονικά ο κύριος λόγος μεγέθυνσης και ισχυροποιήσης της κρατικής εξουσίας ήταν ο πόλεμος.Επίσης μπορεί να μιλάς υποτιμητικά για "τεφτέρια", αλλά ξεχνάς πως τα λεφτά που ξοδεύει το κράτος για τους πολέμους (ανθρωπιστικούς και μη), δεν είναι δικά του, αλλά τα αφαιρεί από την παραγωγική οικονομία, τα αφαιρεί από το μεροκαματιάρη και τον σκληρό εργαζόμενο . Στην περίπτωση του άρθρου μας, τα λεφτά πήγαιναν για να "παίζει πόλεμο" και να διορίζεται σε κυβερνητικές θέσεις η βρετανική αριστοκρατία . Πόσο ηθικό είναι άραγε αυτό?
Και βέβαια, όπως έχουμε ξαναγράψει για τις "ανθρωπιστικές" επεμβάσεις, οι καλές προθέσεις (αν δεχτούμε πως υπάρχουν τέτοιες) δεν αρκούν. Είναι κάπως σαν τη διεθνή βοήθεια στην Αφρική που ακόμη και αν ξεκίνησε με τις καλύτερες των προθέσεων, κατέληξε να βυθίσει αυτές τις χώρες ακόμη πιο βαθιά μέσα στη φτώχεια και να φουσκώσει ακόμη περισσότερο τους τραπεζικούς λογαριασμούς των Αφρικανών κυβερνώντων. (http://blemilo.blogspot.com/2011/02/blog-post_08.html) . Σε κάθε κρατική παρέμβαση (και οι ανθρωπιστικές παρεμβάσεις, τέτοιες είναι), υπάρχει κάτι που λέγεται "unintended consequences".Δες τί έγινε στο Κόσοβο, στη Σομαλία, δες τί έγινε στο Ιράκ (και σε αυτή την επέμβαση χρησιμοποιήθηκε ανθρωπιστική ρητορική)ή στο Αφγανιστάν.
Αγαπητέ Τηλέμαχε, συγχαρητήρια για το τεκμηριωμένο σου άρθρο.
Θα διαφωνήσω όμως με την άποψη σου πως ο κλασικός φιλελευθερισμός σύσσωμος τάσσεται κατά της επεμβατικής πολιτικής.
Ο Cobden φερειπείν έγραψε μια ολόκληρη μπροσούρα (Russia, Turkey and England, 1835) στην οποία μεταξύ άλλων ανέλυε τα ξεκάθαρα πλεονεκτήματα της κατάκτησης, ναι της κατάκτησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τη Ρωσία.
Μια νέα πόλη θα ανέτειλε στη θέση της Ισταμπούλ, έγραφε λοιπόν ο Κόμπτεν, όπου η μισερή φωνή του σουλτάνου , οι ευνούχοι και τα χαρέμια θα αντικαθίσταντο από μια χριστιανικότατη αυτοκρατορία. Υπάρχει καμιά αμφιβολία αναρωτιέται ο Κόμπντεν ότι...
the slave market, which is now polluting the Ottoman capital centuries after the odious traffic has been banished from the soil of Christian Europe, would be abolished?—that the demoralising and unnatural law of polygamy, under which the fairest portion of the creation becomes an object of brutal lust and an article of daily traffic, would be discountenanced?—and that the plague, no longer fostered by the filth and indolence of the people, would cease to ravage countries placed in the healthiest latitudes and blessed with the finest climate in the world? Can any rational mind doubt that these changes would follow from the occupation of Constantinople by Russia, every one of which, so far as the difference in the cases permitted, has already been realised more than a century in St. Petersburg? "
Και τι να πει κανείς για τον κο Ludwig von Mises που ήταν υπέρ των επεμβάσεων της Βρεττανικής Αυτοκρατορίας αρκεί να στόχευαν στο άνοιγμα των αγορών και της παγκόσμιας οικονομίας (διάβασε το Socialism κεφάλαιο "foreign trade under socialism")
Ή μήπως για τον κο Hayek που μετά το β' παγκόσμιο πόλεμο τάχθηκε υπέρ μιας παγκόσμιας ομοσπονδίας που μεταξύ άλλων θα εμπόδιζε τα κράτη να καταπατούν τα δικαιώματα των πολιτών τους (the road to serfdom) ..?
Θεωρώ ότι το θέμα παραείναι πολύπλοκο και ότι οι φιλελεύθεροι κράτησαν στάσεις λιγότερο απόλυτες και μονολιθικές από αυτές που εξυπονοεί το κείμενο.
p.s. Ετοιμάστηκα να γράψω και για το σχετικό κείμενο του Mill αλλά με πρόλαβες!
Διαφωνώ όμως ότι η φιλοεπεμβατική θέση του Μιλλ οφείλεται στη δεκαετία που έζησε. Νομίζω πως μια τέτοια θέση παραγράφει το ρόλο του ατόμου στην ιστορία και το μετατρέπει σε θύμα των συμπτώσεων της εποχής του και του κοινωνικού timing.
Ο Μιλλ ήταν απλά επεμβατιστής γιατί θεωρούσε ότι το δυτικό modus operandi του φιλελεύθερου κράτους έπρεπε να εξαπλωθεί στους βαρβάρους.
Διαφωνώ, αλλά καλώς ή κακώς αυτή ήταν η άποψη του.
Το καλό με τους φιλελεύθερους είναι ότι μπορούν να διαφωνούν χωρίς να θεωρούνται αιρετικοί.
Σωστά?
1. Το γεγονός πως ο Ρίτσαρντ Κόμπντεν υποστήριζε μια ξεκάθαρα μη επεμβατική εξωτερική πολιτική δεν αμφισβητείται από κανέναν. (http://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Cobden#Peace_campaigner).Αντιτάχθηκε σε όλες τις στρατιωτικές επεμβάσεις της Μ.Βρετανίας και ταυτίστηκε με την πολιτική της μη επέμβασης. Το συγκεκριμένο μεμόνωμένο απόσπασμα που μου παραθέτεις μου φαίνεται περισσότερο σαν μια προσπάθεια να πείσει τους συμπατριώτες του γιατί δεν πρέπει να παρέμβουν στον πόλεμο υπερ της Τουρκίας, όπως υποστηρίζαν οι Βρετανοί ιμπεριαλιστές, παρά μια απόπειρα να δείξει τα καλά της ξένης επέμβασης, κάτι άλλωστε που θα βρίσκοταν σε αντίφαση με όλο το υπόλοιπο έργο του και τις πράξεις του.
2. Ούτε ο Μίζες, ούτε ο Χάγιεκ ασχολήθηκαν συστηματικά με την εξωτερική πολιτική. Έτσι είναι πιθανό στο έργο τους να συναντάμε απόψεις για την εξωτερική πολιτική, αντιφατικές ή που δεν έχουν δουλευτεί ιδιαίτερα. Πάντως ο Μίζες στο έργο του "Liberalism" , στο κεφάλαιο "Liberal Foreign Policy" φαίνεται να ασπάζεται την αντιεπεμβατική παράδοση του Κόμπντεν. Πχ, είναι πολύ επικριτικός για τον ιμπεριαλισμό όλων των χωρών (και της Αγγλίας) και μάλιστα φαίνεται να έχει αλλάξει γνώμη σχετικά με τα οφέλη του free trade imperialism (το "Liberalism" είναι 7 χρόνια μεταγενέστερο του "Socialism", στο οποίο με παραπέμπεις). Γράφει ο Μίζες :
"England's imperialism, to be sure, was primarily directed not so much toward the incorporation of new territories as toward the creation of an area of uniform commercial policy out of the various possessions subject to the King of England. This was the result of the peculiar situation in which England found itself as the mother country Of the most extensive colonial settlements in the world. Nevertheless, the end that the English imperialists sought to attain in the creation of a customs union embracing the dominions and the mother country was the same as that which the colonial acquisitions of Germany, Italy, France, Belgium, and other European countries were intended to serve, viz., the creation of protected export markets.
The grand commercial objectives aimed at by the policy of imperialism were nowhere attained. The dream of an all-British customs union remained unrealized. The territories annexed by European countries in the last decades, as well as those in which they were able to obtain "concessions," play such a subordinate role in the provision of raw materials and half-manufactured goods for the world market and in their corresponding consumption of industrial products that no essential change in conditions could be brought about by such arrangements".(http://mises.org/liberal/ch3sec5.asp). Επίσης, είναι κάθετα αντίθετος στην αποικιοκρατία (Γράφει: "No one has a right to thrust himself into the affairs of others in order to further their interest, and no one ought, when he has his own interests in view, to pretend that he is acting selflessly only in the interest of others."
(http://mises.org/liberal/ch3sec6.asp), ενώ θυμίζοντας τους σημερινούς ευρωσκεπτικιστές είναι αρνητικός στην ιδέα ενός ευρωπαϊκού ύπερκράτους (http://mises.org/liberal/ch3sec9.asp)
3. Δεν υποστήριξα πως ο Μιλ είναι απλά ένα δημιούργημα της εποχής του. Αυτό που είπα είναι πως ο Μιλ είναι ένας φιλόσοφος, που χαρακτηρίζει τη μετάβαση του κλασσικού φιλελευθερισμού στον Νεο φιλελευθερισμό (http://en.wikipedia.org/wiki/New_liberalism#United_Kingdom) που αποδέχεται πολύ πιο ισχυρή κρατική παρέμβαση.Έτσι, από τη στιγμή που ο Μιλ είχε αποδεχτεί έναν αυξημένο ρόλο του κράτους στο εσωτερικό της χώρας, είναι φυσικό να νιώθει άνετα όταν υποστηρίζει έναν μεσσιανικό ρόλο της κυβέρνησης και στην εξωτερική πολιτική.
4. Το γεγονός είναι πως η συντριπτική πλειοψηφία των κλασσικών φιλελεύθερων (libertarians) στις ΗΠΑ, είναι αντιθετοι με την επεμβατισμό και ακολουθούν την παράδοση της φιλελεύθερης Old Right . Και δεν μιλάω μόνο για τους αναρχοφιλελεύθερους του Mises Institute, αλλά και τους υποστηρικτές του minimal state στο Cato Institute ή στο Reason, οι οποίοι με ιδιαίτερη συνέπεια εναντιώθηκαν σε όλους τους αμερικάνικους πολέμους των τελευταίων δεκαετιών. Υπάρχουν και κάποιες εξαιρέσεις (όπως ο Brink Lindsay) αλλά παραμένουν μια μικρή μειοψηφία μεσα στο αμερικάνικο φιλελεύθερο κίνημα . Προσωπικά, πιστεύει πως ο "φιλελεύθερος υπέρ του πολέμου" συνιστά μια αντίφαση, από τη στιγμή που πόλεμος και φιλελευθερισμός είναι κάτι ασύμβατο, και μάλιστα ο πόλεμος καταστρέφει τα επιτεύγματα του φιλελευθερισμού. Τί σόι φιλελεύθερος είναι κάποιος που υποστηρίζει το μικρό κράτος στο εσωτερικό των ΗΠΑ και την ίδια στιγμή υποστηρίζει πολέμους που αυξάνουν σημαντικά τις κρατικές δαπάνες και βάζουν σε κίνδυνο τις ατομικές ελευθερίες?Τί σόι φιλελεύθερος θα ήταν κάποιος Έλληνας που θα ζητούσε τη μείωση του κράτους αλλά ταυτόχρονα θα ζητούσε να εισβάλουμε στην Τουρκία ή την Αλβανία?
Ο φιλελεύθερος δεν είναι (απαραίτητα) πασιφιστής. Τα ατομικά δικαιώματα δίχως τη στήριξη των όπλων έχουν καταντήσει επανειλημμένα λέξεις κενές περιεχομένου.
Οι περισσότεροι κλασικοί φιλελεύθεροι το ήξεραν αυτό, γι αυτό και κατά καιρούς στήριξαν ένοπλες (ανθρωπιστικές) επεμβάσεις για την υπεράσπιση ατομικών δικαιωμάτων τρίτων (άμυνα υπέρ τρίτου τρόπον τινά).
Ο Καρλ Πόππερ ας πούμε είχε ταχτεί το 1993 αναφανδόν υπέρ μιας αεροπορικής επέμβασης των ευρωπαικών δυνάμεων στη Βοσνία. Συγκεκριμένα είπε:
We are in the relatively fortunate position of having a weapon – aircraft – which we can use in such a way that the number of casualties is kept to a minimum. Western countries have a huge superiority in the air. What I propose is the withdrawal of all ground troops. It is a mistake to fight for difficult terrain in a foreign country (as the Americans learnt in Vietnam). (...) a lot more can be done from the air, such as hitting armoured cars and any kind of heavy weapon. There are many signs that that type of action would have brought about – and might still bring about – a withdrawal of the armies. They will go on massacring each other as long as we allow them to do it. They will stop only if we seriously discourage them. And so far we have never done that" (http://asrudiancenter.wordpress.com/2011/01/06/karl-popper-interview-we-are-in-danger-of-a-third-world-war/#more-1994)
Ως προς τον Mises στο βιβλίο του liberalism ουσιαστικά επεξεργάστηκε το μοντέλο διεθνών σχέσεων που θα ταίριαζε περισσότερο σε μια φιλελεύθερη κοσμοθέαση, και τα συμπεράσματα του διαφέρουν κατά κόρον από τα δικά σου.
Καταρχάς αν είχε όντως μετανοήσει για τις θέσεις που εξέφραζε προ...επταετίας, δε θα υπεράσπιζε την ανάγκη διατήρησης των αποικιακών διοικητικών αρχών στις αποικίες των μεγάλων δυνάμεων ώστε να εξασφαλιστεί η παραμονή των χωρών της ανατολής στην παγκόσμια οικονομία (ενώ ο ίδιος απεχθανόταν την αποικιοκρατία).
Ταυτόχρονα αν ήταν κατά των διεθνών επεμβάσεων, δε θα πρότεινε τη μακροπρόθεσμη αντικατάσταση των αποικιακών αυτών αρχών από μια ενισχυμένη Κοινωνία των Εθνών που ο ίδιος πρότεινε να αναλάβει τη διακυβέρνηση των αποικιών μέχρισότου διαμορφωθούν οι προυποθέσεις για την ομαλή αυτοκυβέρνηση των χωρών αυτών από τους κατοίκους τους.
Και ερχόμαστε έτσι στο βασικότερο ζήτημα:
Ότι ο Μises ήταν υπέρ μιας παγκόσμιας φιλελεύθερης κυβέρνησης με χαρακτηριστικά το συνταγματισμό,την ελευθερη οικονομία και την ομοσπονδίωση.
Γράφει λοιπόν ο Mises για την ανάγκη ενός Παγκόσμιου Φιλελεύθερου Κράτους (μεταφράζω):
"O Φιλελεύθερος λοιπόν απαιτεί η πολιτική οργάνωση της κοινωνίας να εκταθεί μέχρι που να φτάσει στο αποκορύφωμα της σε ένα Παγκόσμιο Κράτος που να ενώνει ισότιμα όλα τα έθνη. Για το λόγο αυτό βλέπει το Νόμο του κάθε Έθνους ως κατώτερο του Διεθνούς Δικαίου και γι αυτό απαιτεί Διεθνή Δικαστήρια και Αρχές που να εξασφαλίζουν την ειρήνη κατά τον ίδιο τρόπο που τα δικαστικά και εκτελεστικά όργανα της κάθε χώρας χρεώνονται την εξασφάλιση της ειρήνης μέσα στη δική τους περιοχή" και συνεχίζει λίγο πιο κάτω:
"Είναι αδύνατο να χτίσει κανείς μια πραγματική Κοινωνία των Εθνών, ικανή να εξασφαλίζει διαρκή ειρήνη πάνω στην Αρχή ότι τα ιστορικά σύνορα κάθε χώρας θα πρέπει να τα μεταχειριζόμαστε σα δοσμένα και αμετάβλητα"
Ο δε Χάγιεκ τάχτηκε υπέρ του φιλελεύθερου επεμβατισμού επανειλημμένα, με χαρακτηριστικό το άρθρο του για τις προοπτικές της Γερμανίας (παρατίθεται στο future of liberalism ,συλλογή κειμένων του), όπου πρότεινε την επιβολή του ελεύθερου εμπορίου στη Γερμανία, και την ένωση των κρατιδίων της σε Ομοσπονδίες με τρίτες χώρες (α ναι, και την εκτέλεση σχεδόν όλων των μελών του Ναζιστικού κόμματος, από τους Συμμάχους)
Συνεπώς καταλήγω πως ο φιλελεύθερος επεμβατισμός συνιστά ιδεολογική πρόταση βαθιά θεμελιωμένη στη Φιλελεύθερη Παράδοση.
Κατά συνέπεια , στο ερώτημα "τι σόι φιλελεύθερος είναι αυτός που δέχεται τις ένοπλες επεμβάσεις", νομίζω πως πιο αρμόδιοι να σου απαντήσουν είναι οι μεγαλύτεροι Φιλελεύθεροι στοχαστές του 19ου και 20ου αιώνα που υποστήριξαν κατά καιρούς τέτοιες επεμβάσεις.
Oι αναφορές μου στον Μίσες περί παγκόσμιου κράτους, είναι από το κεφάλαιο "League of Nations " του βιβλίου Liberalism, http://mises.org/liberal/ch3sec10.asp
To βιβλίο με τα κείμενα του Χάγιεκ λέγεται Fortunes of Liberalism, οχι future of liberalism όπως έγραψα κατά λάθος.
Μα δεν είπε κανένας πως οι κλασσικοί φιλελεύθεροι ήταν πασιφιστές. Θεωρούσαν πως ο στρατός θα έπρεπε να απαντήσει όταν η χώρα δεχόταν επίθεση (ακόμη και όσοι δεν υποστήριζαν τους μόνιμους στρατούς, πίστευαν ότι αυτό το ρόλο θα τον είχαν οι τοπικές militia, κάτι που σίγουρα δεν τους κάνει πασιφιστές).Εναντιώνονταν στον ιμπεριαλισμό, στην αποικιοκρατία και στις στρατιωτικές επεμβάσεις σε ξένες χώρες. Στο άρθρο μου ήθελα να δώσω ποιά ήταν η γενική αντίληψη που είχαν οι κλασσικοί φιλελεύθεροι του 19ου αιώνα για θέματα εξωτερικής πολιτικής. Και σε αυτό δεν αμφιβάλλει κανείς πως ήταν εναντίον μιας επεμβατικής πολιτικής.
Επίσης, ενώ το άρθρο αφορά τον κλασσικό φιλελευθερισμό του 19ου αιώνα, με παραπέμπεις σε διανοητές του 20ου αιώνα , και μάλιστα σε πολλούς που έζησαν στις πολύ ιδιαίτερες συνθήκες του Β' Παγκοσμίου Πόλεμου και του Ψυχρού Πολέμου, που ήταν φυσικό πως θα έκλιναν σε πιο επεμβατικές θέσεις. Όμως, ούτε τον 19ο αιώνα, είχαμε τέτοιες έκτακτες συνθήκες, ούτε από το 1990 και μετά.Εκτός πια και αν θεωρείς πως η Λιβύη αποτελεί τέτοιο κίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη! Δεν είναι τυχαίο, πως μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ακόμη και ο αρχι-ιέρακας William Buckley στράφηκε ξανά προς τον αντιεπεμβατισμό. Επίσης, ψάχνεις να βρεις μεμονωμένα αποσπάσματα από το έργο διανοητών (λες και ψάχνουμε στη Βίβλο), που μάλιστα δεν έχουν ασχοληθεί με την εξωτερική πολιτική, για να βγάλεις αυθαίρετα συμπεράσματα πως δήθεν ο φιλελευθερισμός είναι υπέρ της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού. Ξαναέγραψα και πιο πάνω, πως ούτε ο Μίζες, ούτε ο Χάγιεκ, ασχολήθηκαν συστηματικά με ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Έτσι είναι πιθανό στο έργο τους να συναντάμε απόψεις για αυτό το θέμα, που είναι αντιφατικές ή που δεν έχουν δουλευτεί ιδιαίτερα. Θα μπορούσα να επικαλεστώ και την αυθεντία του Φρίντμαν, που είχε ταχθεί εναντίον του Πολέμου στον Κόλπο το 1990 και εναντίον του πολεμου στο Ιράκ, αλλά δεν θεωρώ πως ο Φρίντμαν είχε αναπτύξει μια αναλυτική φιλοσοφία εξωτερικής πολιτικής. Πάντως, για τον Μίζες, νομίζω πως παρά κάποια επιμέρους σημεία, το κεφάλαιο "Liberal Foreign Policy" βρίσκεται σαφώς στην αντιεπεμβατική παράδοση των κλασσικών φιλελευθέρων. Μια απλή ανάγνωση νομίζω πως αρκεί.
Επίσης, δεν απαντάς για ποιό λόγο η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών φιλελεύθερων τάσσονται εναντίον του επεμβατισμού?Μήπως τελικά υπάρχει αυτή η αντιεπεμβατική παράδοση την οποία αρνείσαι? Και θεωρώ κάτι τέτοιο φυσικό αφού στα περισσότερα κράτη του Δυτικού Κόσμου, ο πόλεμος ήταν η κυριότερη αιτία της ισχυροποίησης της κρατικής εξουσίας και του συνεχώς αυξανόμενου συγκεντρωτισμού (βλέπε το "War And The Rise of the State" Bruce D. Porter και το "Crisis and Leviathan" του Robert Higgs). Και ενώ και οι Έλληνες φιλελεύθεροι αναγνωρίζετε την ορθότητα αυτής της θέσης στα θέματα εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας, γιατί μετατρέπεστε σε γεράκια όταν φτάνουμε στα θέματα εξωτερικής πολιτικής των κρατών της Δύσης? Δεν είναι αντιφατική αυτή η θέση?Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Όπως γράφει το Reason σε πρόσφατο άρθρο του "There are several coherent ways to think about federal spending and foreign policy right now. You can address America's fiscal crisis by calling for serious cuts both at home and abroad. That's the libertarian path. You can deny that we're facing a serious fiscal crisis at all, and thus feel free to support new spending at home and overseas. That's what the pro-war, pro-bailout liberal hawks have been doing. And you can deny we face a serious fiscal crisis but join in the libertarians' other arguments against the wars. That's the liberal doves' approach.What you can't coherently claim is that we need to both (a) bring our financial house in order or face fiscal ruin and (b) embark on one expensive open-ended military adventure after another. Yet conservatives in the Kristol mold don't seem to see a contradiction here at all." (http://reason.com/archives/2011/04/01/oh-what-a-lovely-budget-item). Εσύ ποιά προσέγγιση υιοθετείς?
Δε χρειάζεται να μου αναφέρεις τι πιστεύει το mises institute και το Reason. Το γνωρίζω πολύ καλά. Η διαφωνία μου έγκειται στην κριτική που ασκείς στον εν Ελλάδι φιλελευθερισμό και την δηθεν μονίμως φιλοεπεμβατική/αμερικανόδουλη στάση του. Άποψη που είναι σαφώς εσφαλμένη,αρκεί να δει κανείς τι θέση πήραμε οι περισσότεροι στο ζήτημα του Ιράκ.
Αλλά σε τελική ανάλυση το θέμα δεν είναι ποια προσέγγιση υιοθετώ εγώ, το θέμα είναι ποια προσέγγιση υιοθετεί ο κλασικός φιλελευθερισμός για το ρόλο του κράτους στην εξωτερική πολιτική.
Ε λοιπόν, καλώς ή κακώς εγώ από τα διαβάσματά μου και παρά την εντύπωση που δίνει το κείμενό σου, δεν εντόπισα πουθενά μια ενιαία -one size fits all- προσέγγιση που να υιοθετείται από το σύνολο των φιλελεύθερων διιστορικά.
Αντίθετα, όλοι οι σοβαροί φιλελεύθεροι στοχαστές εξέφρασαν κατά καιρούς και κατά περίπτωση θέσεις που ταυτίζονται ή διαφέρουν εντελώς με την αντιεπεμβατική παράδοση.
Συνεπώς οι Έλληνες φιλελεύθεροι δεν κάνουν τίποτα παραπάνω από αυτό που κάνουν όλοι οι φιλελεύθεροι τα τελευταία 200 χρόνια: Συνδιαλέγονται για την καλύτερη και αποδοτικότερη μέθοδο επικράτησης των φιλελεύθερων ιδανικών.
Τώρα αν η αναφορά μου στα κείμενα των κλασικών φιλελεύθερων συνιστά "αποσπασματική" παραπομπή σε Βίβλους, αν οι φιλελεύθεροι του 20ου αιώνα δεν πρέπει να μπαίνουν στο ίδιο ζύγι με αυτούς του 19ου λόγω "ιστορικών συνθηκών" κλπ, αυτά νομίζω πως δεν χρηζουν σχολιασμού.
Και για να ξεκαθαρίσω κάτι. Παρότι εγώ δεν έχω πεισθεί από τη χρησιμότητα της εισόδου των ΗΠΑ στο Β' Παγκόσμιο ή στον Ψυχρό Πόλεμο,και πιστεύω πως για την αμερικάνικη κοινωνία είχε αρνητικές συνέπειες, μπορώ να καταλάβω πως αρκετοί φιλελεύθεροι εκείνη την περίοδο, κάτω από τόσο ιδιαίτερες συνθήκες και με τον κίνδυνο να είναι ή να φαίνεται μεγαλύτερος από ποτέ (ναζιστικός και σοβιετικός ολοκληρωτισμός), αποφάσισαν να κάνουν εξαίρεση από τη γενική αρχή της μη επέμβασης και να υποστηρίξουν μια επεμβατική εξωτερική πολιτική. Όμως τέτοιες ιδιαίτερες συνθήκες σήμερα δεν υπάρχουν. Και όταν φτάνει κάποιος να δικαιολογεί την επέμβαση, ακόμη και στην περίπτωση της Λιβυής, αυτό σημαίνει πως δικαιολογεί την επέμβαση σχεδον σε κάθε διένεξη ανα τον πλανήτη, πως αποδέχεται μια κατάσταση συνεχούς πολέμου, με όλες τις ολέθριες συνέπειες που μπορεί αυτό να έχει για τις ελευθερίες μας . Δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί να είναι φιλελεύθερο κάτι τέτοιο.
Δεν πείθει το επιχείρημά σου και δεν πείθει γιατί μέσα στα πλαίσια του ψυχρού πολέμου η Αμερική ενεπλάκη σε δεκάδες επεμβάσεις τύπου Λιβύης που ακόμα κι αν δεν συνέβαιναν, το αποτέλεσμα της ήττας της ΕΣΣΔ θα παρέμενε ίδιο. Τα αμερικανικά σύνορα δεν απειλήθηκαν ποτέ στη διάρκεια του ψυχρού πολέμου παρά μόνο μια φορά,στην κρίση των πυραυλων του Κάστρο, που λύθηκε με διπλωματικά μέσα! Εάν λοιπόν οι φιλελεύθεροι στήριξαν όπως λες τη γιγάντια μηχανή της ψυχροπολεμικής Αμερικής για να αποσοβήσουν τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό σε ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ, γιατί να μη στηρίξουν τη συγκριτικά λιλιπούτεια αμερικανική μίνι-επέμβαση για να αποσοβήσουν το κανταφικό μακελειό?
Πέρα τώρα από τη διαφωνία, το ζήτημα είναι ότι η ένοπλη επέμβαση μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας για την προώθηση φιλελεύθερων αρχών, πέραν του ότι συχνά συνιστά ιδεαλισμό, κρύβει κινδύνους και αποτρόπαιες εκφάνσεις. Για το λόγο αυτό είναι ένα όπλο που θα πρέπει να χρησιμοποιείται με εξαιρετική φειδώ και μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια (http://blemilo.blogspot.com/2011/03/blog-post_1084.html).
Επίσης θα πρέπει να τονιστεί ότι είναι διαφορετική η ανθρωπιστική επέμβαση για την αποτροπή μαζικών εγκλημάτων από το nation-building, αλλά όλα αυτά προυποθέτουν άλλο πλαίσιο συζήτησης.
Δημοσίευση σχολίου