"Εκείνοι που βάζουν αυτό το ερώτημα ξέρουν πολύ καλά ότι δεν είναι η αδήριτη χρεία αυτή καθεαυτή η αιτία της καταστροφής. Η αιτία έγκειται στον τρόπο που ανεχθήκαμε να θεραπευθεί αυτή η χρεία'' (Δ. Πικιώνη, Γαίας Ατίμωσις, 1954).
Πολλά έχουν γραφτεί στις εφημερίδες και τα μπλογκ τον τελευταίο καιρό για τα γεγονότα της Κερατέας. Αυτό που διακρίνει τα γραπτά, εκτός εξαιρέσεων, είναι η επιδερμική γνώση των γεγονότων και η εύκολη κριτική από μακριά στη λογική ενός πλαισίου σεβασμού της νομιμότητας και της λειτουργίας του κράτους. Ας μου επιτραπεί εδώ μια αναφορά σε δεδομένα και ανάλυση της πολιτικής του κράτους στο συγκεκριμένο θέμα.
Η διεθνής εμπειρία για την χωροθέτηση τόπων διαχείρισης απορριμμάτων υποδεικνύει μια σειρά από καλές πρακτικές οι οποίες ακολουθήθηκαν σε όλες τις επιτυχημένες προσπάθειες χωροθέτησης. Αυτές είναι οι εξής.
■Ενεργό συμμετοχή του κοινού σε όλα τα στάδια χωροθέτησης.
■Ξεκάθαρη ανάδειξη της ανάγκης για τη συγκεκριμένη χωροθέτηση.
■Ανάπτυξη ενός σχεδίου επιμόρφωσης που θα ενημερώνει το κοινό για τις τεχνολογίες διαχείρισης απορριμμάτων και για τις μελλοντικές ανάγκες επεξεργασίας και ταφής.
■Αξιόπιστες τεχνικές πληροφορίες.
■Αληθινό ενδιαφέρον για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια.
■Επίδειξη θέλησης από την μεριά των αξιωματούχων να ακούν και να διαπραγματεύονται με το κοινό τα κριτήρια επιλογής και τους χώρους.
■Ακριβής και ανοιχτή ενημέρωση για τους πιθανούς κινδύνους με ένα τρόπο κατανοητό στον καθένα.
■Θέληση να υπάρξουν σαφή αντισταθμιστικά οφέλη για τις θιγόμενες κοινότητες.
Τι από τα παραπάνω ισχύει στην περίπτωση της Κερατέας και του Γραμματικού, αλλά και της Φυλής; Τίποτα απολύτως. Το κεντρικό κράτος αποφάσισε τον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων, χωροθέτησε βασισμένο σε γελοίες μελέτες όπως κάθε σχετικός επιστήμονας βεβαιώνει και αρνήθηκε οποιονδήποτε ουσιαστικό διάλογο εδώ και δέκα χρόνια τουλάχιστον.
Από την άλλη η Τοπική Αυτοδιοίκηση της Ανατολικής Αττικής οργάνωσε ημερίδες, παρουσίασε μελέτες, συνομίλησε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έθεσε το θέμα στα περιφερειακά συμβούλια Αττικής, κάλεσε σε διάλογο το κράτος τα τελευταία δέκα χρόνια. Το κράτος οχυρωμένο πίσω από μια λογική που λέει πως αυτοί που νατιδρούν είναι οι 1500 κάτοικοι του Γραμματικού και οι μερικές χιλιάδες της Κερατέας, ενώ από την άλλη τα εκατομμύρια του λεκανοπεδίου δεν έχουν καμμία αντίρρηση τα σκουπίδια τους να φύγουν από το σπίτι τους και να πάνε μακριά, μέτρησε το πολιτικό κόστος και το βρήκε μηδαμινό. Δεν συζητάει λοιπόν τίποτε άλλο εκτός της δημιουργίας ΧΥΤΑ στις δύο περιοχές.
Ο Περιφερειακός Σχεδιασμός προβλέπει τη κατασκευή 5 κεντρικών σταθμών μεταφόρτωσης μέσης δυναμικότητας 400 έως 1000 τόνων ανά ημέρα και 18 τοπικούς σταθμούς μεταφόρτωσης συνολικής δυναμικότητας 640 χιλιάδες τόνους ανά έτος. Σε ότι αφορά την υλοποίηση και λειτουργία τους σήμερα ισχύουν τα εξής:
ΣΜΑ ΣΧΙΣΤΟΥ είναι σε λειτουργία από το 1991 εξυπηρετεί 19 δήμους αλλά πρέπει να αναβαθμιστούν οι υποδομές του
ΣΜΑ ΕΛΑΙΩΝΑ θα εξυπηρετήσει την Αθήνα και 5 όμορους δήμους. Λόγω ακύρωσης των περιβαλλοντικών όρων από το ΣτΕ το 2005 ακυρώθηκε ο διαγωνισμός της κατασκευή του.
ΣΜΑ ΝΟΤΙΩΝ ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ (περιοχές Ελληνικό, Γλυφάδα Αλίμου) εκκρεμεί η διαδικασία χωροθέτησής του
ΣΜΑ ΒΟΡΕΙΩΝ ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ (ΒΙΠΑ Κηφισσιάς ΒΙΠΑ Χαμομηλίου) εκκρεμεί η διαδικασία χωροθέτησής του
ΣΜΑ ΥΜΗΤΤΟΥ (Γουδί Υμηττός Καισαριανή) εκκρεμεί η διαδικασία χωροθέτησή του
Άρα από τους 5 κεντρικούς σταθμούς που προβλέπονται στον Π.Σ σήμερα εκκρεμεί η λειτουργία των 4 και μόνο ένας αυτός στο Σχιστό λειτουργεί χωρίς να είναι σε θέση να όλους τους δήμους για τους οποίους προορίζεται. Από τους 18 τοπικούς ΣΜΑ μόνο 10 είναι υφιστάμενοι και σε λειτουργία.
Που θα γίνουν τα έργα σε Γραμματικό – Κερατέα
ΧΥΤΑ Γραμματικού
Το έργο έχει χωροθετηθεί σε οικόπεδο 520 στρεμμάτων στη θέση «Μαύρο Βουνό» Γραμματικού με έκταση ενεργού χώρου ταφής 150 στρέμματα και ετήσια δυναμικότητα 127.500 τόνους. Προβλέπονται, αλλά δεν έχουν δημοπρατηθεί, μια μονάδα βιολογικής ξήρανσης 127 χιλιάδων τόνων και να γίνει μια μονάδα προδιαλεγμένων οργανικών 40 χιλιάδων τόνων.
ΧΥΤΑ Κερατέας
Το έργο έχει χωροθετηθεί σε οικόπεδο 540 στρεμμάτων στη θέση «Ομβριόκαστρο» Κερατέας με έκταση ενεργού χώρου ταφής 154 στρέμματα και ετήσια δυναμικότητα 127.500 τόνους. Προβλέπονται, αλλά δεν έχουν δημοπρατηθεί, μια μονάδα βιολογικής ξήρανσης 127 χιλιάδων τόνων και να γίνει μια μονάδα προδιαλεγμένων οργανικών 40 χιλιάδων τόνων.
Επίσης προβλέπεται στον Περιφερειακό Σχεδιασμό η επέκταση του ΧΥΤΑ στη Φυλή και μια μικρή μονάδα προδιαλεγμένων οργανικών 80 χιλιάδων τόνων.
Έργα και μονάδες στη Φυλή – Άνω Λιόσια. Συγκεκριμένα θα δημιουργηθεί μια μεγάλη μονάδα βιολογικής ξήρανσης 700 χιλιάδων τόνων. Ένα δεύτερο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης στη Φυλή. (Ήδη υπάρχει μια παλιά μονάδα 250 χιλιάδων τόνων) και προβλέπεται μια νέα 400 χιλιάδων τόνων. Προβλέπεται επίσης μια μονάδα αναερόβιας χώνευσης 67 χιλιάδων τόνων για να επεξεργάζεται τα οργανικά που βγαίνουν από το καινούργιο ΕΜΑΚ.
Τι δεν προβλέπει ο Περιφερειακός Σχεδιασμός
Τις σοβαρές παραλήψεις που διαπιστώνουν 4 οικολογικές οργανώσεις σε σχέση με τον Περιφερειακό Σχεδιασμό τις διατυπώνουν ως εξής:
1. Δεν προβλέπει δράσεις πρόληψης που υποτίθεται ότι είναι στη κορυφή της ιεραρχίας της Ευρωπαϊκής Πολιτικής.
2. Δεν προβλέπει και δεν επεκτείνει τη διαλογή στη πηγή. Δεν λεει κουβέντα για την ανακύκλωση που γίνεται τώρα στους μπλε κάδους.
3. Δεν λαμβάνει υπόψη τη δυναμική της ανακύκλωσης, εναλλακτικής διαχείρισης, η οποία αν αυξηθεί εκτρέπει ποσότητες και οι μονάδες οι οποίες σχεδιάζονται όπως η βιολογική ξήρανση που βγάζει καύσιμο υλικό αυτόματα διαφοροποιεί τα οικονομικά και ποσοτικά δεδομένα.
4. Επίσης ο Π.Σ δεν ασχολείται καθόλου με τις οικονομικές τεχνολογίες και μεθόδους που έχουν κατά καιρούς παρουσιαστεί και προταθεί. Όπως είναι η οικιακή κομποστοποίηση. (Να σημειωθεί ότι ένας κάδος που μπαίνει σʼ ένα σπίτι εκτρέπει μισό τόνο σκουπιδιών το χρόνο. Άρα αν μπουν 100 χιλιάδες κάδοι στην Αττική σημαίνει 50 χιλιάδες τόνοι εκτροπή από οργανικά. Άρα η μονάδα που πρέπει να σχεδιαστεί μετά πρέπει να είναι μικρότερη).
5. Δεν λαμβάνει υπόψη τους μηχανικούς κομποστοποιητές. Φανταστείτε ένα κοντέινερ το οποίο θα τοποθετηθεί μέσα στο χώρο ενός στρατοπέδου και όλα τα οργανικά από το μαγειρείο τα έκανε κομποστ και τα αξιοποιούσε. Τι κέρδος θα υπήρχε, όχι μόνο από τα στρατόπεδα αλλά και τα νοσοκομεία τα μεγάλα ξενοδοχεία μεγάλους χώρους εστίασης.
ΤΕΛΙΚΑ
Χωρίς κανέναν σοβαρό σχεδιασμό και χωρίς διάλογο το κράτος προσπαθεί να αναγκάσει τους κατοίκους της Κερατέας και του Γραμματικού να δεχθούν την δημιουργία χωματερής στην περιοχή τους. Όλα τα άλλα περί εργοστασίων επεξεργασίας, ανακύκλωσης, κοπμποστοποίησης, σταθμών μεταφόρτωσης είναι λόγια ή, στην καλύτερη περίπτωση, σχέδια. 10 χρόνια τουλάχιστον το κράτος δεν κάθεται να σκεφτεί σοβαρά και να μελετήσει το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική. Είναι περίεργο λοιπόν που αντιδρούν έτσι όπως αντιδρούν οι Κερατιώτες; Εσείς αν ερχόντουσαν στο σπίτι σας κοντά να κάνουν χωματερή πως θα αντιδρούσατε; Ιδίως αν αρνιόντουσαν να μιλήσουν μαζί σας και αν σας κορόιδευαν;
Από τα δόγματα Λαλιώτη περί ολοκληρωτικής άρνησης της καύσης μέχρι σήμερα που είμαστε στο απροχώρητο το κράτος δεν μπορεί να σκεφτεί, να μετρήσει, να σχεδιάσει και να διαλεχθεί. Αυτό το κράτος υπερασπίζονται όσοι, από όλο το πολιτικό φάσμα, λένε να εφαρμοστεί ο νόμος και η τάξη στην Κερατέα. Κι από την άλλη λοιδωρούν όσους λένε ο καθένας να διαχειριστεί κατά τον προσφορότερο τρόπο και με τις δυνατές συνεργασίες, τα απορρίμματα του.
