Εντυπωσιάζει η αρνητική αντίδραση που προκαλεί σε συζητήσεις κάθε αναφορά για επιστροφή στην δραχμή. Και όμως, δεδομένων των αναγκών της ελληνικής οικονομίας, τα πλεονεκτήματα της υιοθέτησης εθνικού νομίσματος θα έπρεπε να είναι προφανή. Καταρχάς, το μεγάλο πρόβλημα της πραγματικής υπερτίμησης των τελευταίων χρόνων θα μπορούσε να λυθεί με μια άμεση υποτίμηση του εθνικού νομίσματος (παρόμοια με την αγγλική λίρα που από GBP/USD 2.1 πριν την κρίση είναι τώρα στο 1.55). Αντίθετα, ελλείψει αυτής της δυνατότητας, σαν χώρα έχουμε μπροστά μας 5-10 χρόνια ύφεσης και αποπληθωρισμού , δηλ. μια γενιά ελλήνων χαμένη.
Μετά, οι ασύμμετροι οικονομικοί κύκλοι μεταξύ των χωρών στην ΕΕ σημαίνει ότι τα επιτόκια που θέτει η ΕΚΤ δεν είναι βέλτιστα για όλους. Η ανεξαρτησία μονεταριστικής πολιτικής που προσφέρει το εθνικό νόμισμα θα μας προσφέρει χαμηλά επιτόκια τώρα που τα χρειαζόμαστε
Οι αντιρρήσεις είναι πολλές και μπορουν να συνοψισθούν στα παρακάτω:
- «Με το εθνικό νόμισμα θα αναγκαστούμε να πληρώνουμε υψηλότερα επιτόκια». Τα χαμηλά επιτόκια της τελευταίας 15ετίας επέτρεψαν στους λαϊκιστές πολιτικούς μας να ξοδεύουν σαν μεθυσμένοι γιγαντώνοντας το δημόσιο και γεμίζοντας την χώρα άχρηστα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Το πάρτυ τελείωσε όμως και ακόμα και με το ευρώ κανείς δεν μας εμπιστεύεται και το spread που ζητάει η αγορά αντανακλά την πραγματική κατάσταση της χώρας. Τα υψηλά επιτόκια που πράγματι θα πληρώνουμε την αρχική περίοδο με εθνικό νόμισμα, θα είναι μοχλός πειθαρχίας για τα δημοσιονομικά μας. Τα χαμηλά επιτόκια κερδίζονται με συντηρητική διαχείριση, δεν χαρίζονται -τουλάχιστον όχι μόνιμα.
- «Το εθνικό νόμισμα θα μας οδηγήσει πίσω στην εποχή των συνεχών υποτιμήσεων και υψηλού πληθωρισμού». Λάθος. Οι συνεχείς υποτιμήσεις είναι κυρίως αποτέλεσμα ελλείματος στο εμπορικό ισοζύγιο. Η υιόθετηση του ευρώ, έκρυψε το πρόβλημα, αλλά αυτό επανήλθε μετά από λίγα χρόνια σαν έκρηξη δανεισμού και ουσιαστική χρεωκοπία της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, πολλές χώρες με εθνικά νομίσματα πηγαίνουν μια χαρά, από την Ιαπωνία, την Αγγλία, την γείτονα Τουρκία. Ακόμα και εμείς με την δραχμή μας ευημερούσαμε μέχρι την έλευση του κρατισμού και των ελλειμμάτων την δεκαετία του 80.
- «Το εθνικό νόμισμα θα είναι πιο ευάλωτο σε κερδοσκοπικά παιχνίδια και πιέσεις της αγοράς». Εδώ πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα «κερδοσκοπικά παιχνίδια» δεν είναι τίποτα άλλο παρά επενδυτές που πιστεύουν ότι η τιμή ενός ομολόγου ή νομίσματος δεν είναι αυτή που θα έπρεπε να είναι, συνήθως λόγω κρατικού παρεμβατισμού. Εάν λοιπόν η ισοτιμία του εθνικού νομίσματος δεν χειραγωγείται από την κυβέρνηση, δεν έχουμε να φοβηθούμε καμία διόρθωση από την αγορά (1).
- «Η άμεση υποτίμηση του εθνικού νομίσματος θα μεγαλώσει το χρέος». Όχι απαραίτητα. Το χρέος μπορεί στο πλαίσιο μιας αναδιάρθρωσης να μετατραπεί στο νέο εθνικό νόμισμα.
Δέχομαι ότι υπάρχει ένα πραγματικό πρόβλημα για την υιοθέτηση εθνικού νομίσματος, το οποίο όμως λίγο αναφέρεται. Αυτό είναι η επιχειρησιακή δυσκολία ενός τέτοιου εγχειρήματος. Η έλλειψη πλαισίου εξόδου από το ευρώ θα μπορούσε να ξεπεραστεί με την πολιτική βούληση των μελών. Αυτό που θα ήτανε όμως σχεδόν ανυπέρβλητο είναι ότι η δημόσια συζήτηση και προετοιμασία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα προκαλούσε πανικό στην τραπεζική αγορά και όλοι οι καταθέτες θα τρέχανε να σηκώσουν όλες τις αποταμιεύσεις τους, οδηγώντας το σύστημα σε κατάρρευση.
Εκτός όμως από το επιχειρησιακό πρόβλημα, η απόρριψη του εθνικού νομίσματος είναι ένα ακόμα δείγμα ευθυνοφοβίας μιας κοινωνίας που έχει συνηθίσει να κρύβει τα προβλήματα κάτω από το χαλί, μιας κοινωνίας που περιμένει κάποιον άλλον να πληρώσει τον λογαριασμό, μιας κοινωνίας ηττημένης, οικονομικά, πολιτικά, ηθικά.
__________________________________
1) Το κλασσικό παράδειγμα «κερδοσκοπικής» επίθεσης σε εθνικό νόμισμα που αναφέρεται από τους κρατιστές είναι η περίπτωση της εξόδου της βρετανικής λίρας από το ERM το 1992 . Αυτό που πραγματικά έγινε τότε ήτανε ότι η λίρα ήτανε τεχνητά υπερτιμημένη και η έξοδος από το ERM ήτανε ουσιαστικά η διόρθωση της αγοράς στον κρατικό παρεμβατισμό
