Γιατί ο Obama δεν τα πάει καλά

Όπως πολύ καλά σημειώνει ο Τηλέμαχος Χορμοβίτης στο προηγούμενο post τα ελληνικά ΜΜΕ επιδεικνύουν μια απίστευτη μονομέρεια στο τρόπο που καλύπτουν την αμερικάνικη πολιτική σκηνή και όχι μόνο. Ο αναγνώστης και τηλεθεατής που βασίζεται μόνο στα ελληνικά ΜΜΕ θα έχει μια λανθασμένη άποψη για τα Tea Parties και επίσης θα του είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει γιατί ο Obama δεν τα πάει και τόσο καλά τελευταία.

Δύο είναι τα πιο σημαντικά πολιτικά “κατορθώματα” του Obama στα σχεδόν δύο χρόνια που βρίσκεται στον Λευκό Οίκο. Το πρώτο ήταν ο νόμος για την σταθεροποίησή και ανάπτυξη της οικονομίας, γνωστός ως Stimulus bill.

Το σκεπτικό πίσω από το Stimulus bill ήταν να μπορέσει η Αμερικάνικη οικονομία να αποφύγει μια ελεύθερη πτώση, να συγκρατήσει την ανεργία και να δημιουργήσει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η κυβέρνηση Obama υποσχέθηκε ότι θα συγκρατούσε την ανεργία στο 8%. Το τελικό πακέτο ανήλθε στο 787 δισεκατομμύρια δολάρια και έγινε νόμος από το Κογκρέσο το Φεβρουάριο του 2009. Ο νόμος πέρασε με ελάχιστους Ρεπουμπλικανικούς ψήφους, όχι γιατί η αντιπολίτευση ήταν εχθρική στην ιδέα μιας ένεσης ζωής για την οικονομία, αλλά κυρίως γιατί η τελική μορφή που είχε πάρει το οικονομικό πακέτο δημιουργούσε πολλές αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα του.

Δεν χρειάστηκε πολύ καιρός για να επιβεβαιωθούν οι αμφιβολίες όλων όσων ήταν σκεπτικιστές για τον συγκεκριμένο νόμο. Καταρχήν, παρά τα εκατοντάδες δις που ξοδεύτηκαν η ανεργία έφτασε και ξεπέρασε τα 8%. Τώρα η ανεργία βρίσκεται στο 9,6%, ένα ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό για τις ΗΠΑ. Στην συνέχεια ενώ υπήρχε μια μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ το τελευταίο τρίμηνο του 2009 στο 5,6%, τα επόμενα δυο τρίμηνα η ανάπτυξη μειώθηκε στο 3,7% και μετά στο 1,7%.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά άρχισαν να έρχονται στην επιφάνεια διάφορα άλλα χαρακτηριστικά του νόμου. Αντί να είναι ένα καλά οργανωμένο σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας ήταν περισσότερο ένα σχέδιο που περιλάμβανε ένα συνονθύλευμα μικρών και μεσαίων έργων που αντιπρόσωποι και γερουσιαστές είχαν μαζέψει στα συρτάρια τους. Έργα που όταν και αν άρχιζαν θα είχαν περιορισμένη διεγερτική δράση για την οικονομία.

Πάνω από όλα αυτό που αναπτύχθηκε ήταν ο δημόσιος τομέας όπου αυξήθηκε σημαντικά η απασχόληση σε αυτόν. Αυτό εξηγούσε και την μεγάλη υποστήριξη που πρόσφεραν οι συντεχνίες του δημοσίου στο συγκεκριμένο νόμο. Αντίθετα η Ρεπουμπλικανική πρόταση, που ήταν σχεδόν η μισή σε κόστος από ότι του προέδρου Obama, επικεντρωνόταν στην δραστική μείωση για ένα διάστημα των φόρων μισθοδοσίας που θα αύξαναν το εισόδημα του εργαζόμενου και θα μείωναν το κόστος εργασίας για τον εργοδότη, αφού και τα δύο μέρη πληρώνουν αυτούς τους φόρους.

Η μεταρρύθμιση στον τομέα της υγείας.

Η μεταρρύθμιση του συστήματος υγειονομικής ασφάλισης ήταν το επόμενο βήμα του προέδρου Obama. Το κλίμα βέβαια ήταν ήδη ιδιαίτερα αρνητικό επειδή ο νόμος για την ανάπτυξη της οικονομίας έδειχνε ότι είχε αποτύχει. Αυτό δεν εμπόδισε όμως τον Obama να προσπαθήσει να επιβάλλει ένα ακόμα μεγαλύτερο κρατικό έλεγχο στον τομέα της υγείας. Ήδη στις ΗΠΑ περισσότερο από το 50% των δαπανών για την υγεία γίνονται από το κράτος. Όσο για τα άτομα που μένουν μακροχρόνια χωρίς υγειονομική ασφάλιση αυτός ο αριθμός περιορίζεται στα 10 εκατομμύρια σε μια χώρα 300 εκατομμυρίων.

Το σύστημα υγειονομικής ασφάλισης όμως είχε ένα σοβαρό πρόβλημα. Το κόστος του ανεβαίνει κάθε χρόνο, πολλές φορές ξεπερνώντας κατά πολύ το ποσοστό του πληθωρισμού.
Ο πρόεδρος Obama θα αρχίσει την εκστρατεία του για την περαιτέρω κρατικοποίηση του συστήματος υγείας υποσχόμενος ότι α) θα καταφέρει να μειώσει το κόστος και β) ότι θα δώσει ασφάλιση στα δεκάδες εκατομμύρια που είναι προσωρινά ή μακροχρόνια εκτός συστήματος, και γ) ότι θα τα πετύχει όλα χωρίς να αυξήσει αλλά μειώνοντας τις κρατικές δαπάνες.
Οι πολιτικοί σύμμαχοι του Obama έδειχναν τουλάχιστον να τον πιστεύουν, το ίδιο και η συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ.

Η μόνη αντίσταση προερχόταν από τη μεγάλη πλειοψηφία των Αμερικάνων που πιστεύανε ότι ο πρόεδρος απλά προσπαθεί να τους παραμυθιάσει. Αυτή η πλειοψηφία πίστευε και πιστεύει ότι είναι αδύνατο να αυξήσεις την συμμετοχή στο σύστημα καθώς επίσης και τον κρατικό έλεγχο, κανονισμούς και γραφειοκρατία σε ένα τομέα της οικονομίας και ταυτόχρονα να μειώσεις ή και ακόμα να ελέγξεις το κόστος. Οι Αμερικάνοι ξεχύθηκαν στους δρόμους και στα τοπικά συμβούλια όπου συνήθως κουβαλώντας μια στοίβα στοιχεία άρχισαν να ρωτάνε τους αντιπρόσωπους και τους γερουσιαστές τους πολύ ενοχλητικές ερωτήσεις.

Η δημοφιλία του Οbama και του Δημοκρατικού κογκρέσου άρχισε να πέφτει κατακόρυφα. Τελικά, και μετά από πολύ καιρό λόγο το αντιδράσεων, ο πρόεδρος Obama εκμεταλλευόμενος τις μεγάλες πλειοψηφίες που είχαν κερδίσει οι Δημοκρατικοί το 2008 θα περάσει το συγκεκριμένο νόμο.

Εκ των υστέρων, οι φόβοι του μέσου Αμερικανού αποδεικνύονται αληθινοί. Το κόστος για το ομοσπονδιακό κράτος θα φτάσει τα 2.7 τρις τα επόμενα δέκα χρόνια, ενώ για τους ιδιώτες, τις επιχειρήσεις και τις πολιτειακές κυβερνήσεις το κόστος θα ξεπεράσει τα 4.3 τρις δολάρια. Τώρα αναμένεται ότι το κόστος της υγείας θα συνεχίσει να αυξάνεται με πιο γοργούς ρυθμούς ενώ πολλοί στον ιδιωτικό τομέα κινδυνεύουν να χάσουν την υπάρχουσα ασφάλισή τους.

Μέχρι τώρα οι Αμερικάνοι, αντίθετα από ότι οι Ευρωπαίοι, έχουν σε ένα σημαντικό βαθμό αρνηθεί το κουτόχορτο του κρατικού τσάμπα. Δείχνουν πολύ πιο σοβαροί από ότι οι ηγέτες τους που έχουν μεγάλη δυσκολία να τους πουλήσουν λαϊκισμό. Ίσως είναι καιρός να επανεξετάσουμε έναν άλλο νεοελληνικό μύθο, αυτόν που μιλάει για Αμερικανάκια.