"Αν οι Κανίβαλοι χρησιμοποιούσαν πιρούνι θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε πως υπάρχει πρόοδος;" Η απάντηση στο ερώτημα αυτό ενός γνωστού Πολωνού ποιητή θα μπορούσε αυθόρμητα να είναι: "εξαρτάται από ποιανού την μεριά το βλέπει κανείς". Aπό την πλευρά του Κανίβαλου αποτελεί σίγουρα πρόοδο. Διότι βελτιώνει τον τρόπο απόλαυσης του φαγητού και αποφεύγει την δραματική φυσική επαφή με το ανθρώπινο σφαχτό.
Από την πλευρά όμως του δυστυχισμένου θύματος αμφιβάλω πως θα υπήρχε μια αντίστοιχη θετική αποτίμηση του γεγονότος. Ο αβάσταχτος πόνος της εξόντωσης μαζί και με την φρικτή προοπτική του αποκρουστικού τέλους θα ζύγιζε πολύ περισσότερο στην εκτίμηση της κατάστασης από τον περισσότερο μοντέρνο τρόπο διεκπεραίωσης της φονικής πράξης.
Για τους φανατικούς όμως υποστηρικτές της αδίστακτης φορολόγησης των πάντων, με στόχο την προστασία όσων εκείνοι μόνοι τους αποφασίζουν πως αξίζουν της κρατικής φροντίδας, πρόοδος δεν είναι η κατάργηση της σφαγής αλλά η βελτίωση των μεθόδων εξόντωσης. Αδίστακτα λοιπόν το δημόσιο, και οι εκάστοτε εξουσιαστές του, εξαγοράζουν ψήφους για να διατηρηθούν στην εξουσία. Και θυσιάζουν στην διαδρομή αυτή το εισόδημα εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων των οποίων μοναδικό αμάρτημα υπήρξε πως έτυχε να γεννηθούν στην χώρα των αυθαίρετων αυτών λαϊκιστών.
Οι κανίβαλοι της εποχής μας κατασπαράσσουν ατιμώρητα το βιός των απλών πολιτών. Και για πιρούνι, ώστε η κλοπή να μην αποκαλύπτεται στις πραγματικές αποκρουστικές της διαστάσεις, χρησιμοποιούν το ενδιαφέρον τους δήθεν για την φροντίδα των αδυνάτων. Στο σημείο αυτό επάνω τίθενται δύο βασικά ζητήματα. Το πρώτο έχει να κάνει με το ποίος αξιολογεί και πως το ποίοι πραγματικά είναι αυτοί οι αδύνατοι. Το δεύτερο με τον εύλογο προβληματισμό για το αν οι πόροι αυτοί πραγματικά πιάνουν τόπο και καταλήγουν στα χέρια - η έστω στις τσέπες - των αδυνάτων. Και στις δύο περιπτώσεις τα ερωτήματα είναι μεγάλα και οι απαντήσεις διστακτικές και ομιχλώδεις.
Με ποιό τρόπο ακριβώς αξιολογείται στην εποχή μας η έννοια του φτωχού κι αδύνατου; Παλαιότερα σαν αδύνατος λογιζόταν εκείνος που βρισκόταν δίχως απασχόληση, ο μεροκαματιάρης βιομηχανικός εργάτης, ο εξαθλιωμένος γεωργός, ο εξαρτημένος για τα καθημερινά από τις κρατικές παροχές και τα επιδόματα πολίτης. Σήμερα οι εικόνες αυτές έχουν δραστικά αλλάξει. Δεν μπορεί να νοηθεί σαν "αδύνατος" κάποιος που επιλέγει να μην δουλεύει διότι εκτιμά πως η όποια εργασία δεν είναι κοινωνικά αποδεκτή η τον συμφέρει περισσότερο η άκοπη είσπραξη του κοινωνικού επιδόματος από την κοπιαστική καθημερινή εργασία. Ούτε βέβαια και είναι δυνατόν στις σημερινές κοινωνίες να αντικρίζουμε τις κοινωνικές διαιρέσεις με βάση τις οικονομικές κατηγορίες του παρελθόντος.
H σιγουριά της μόνιμης ένταξης κάπου, δεν υπάρχει πλέον σήμερα. Οι ρόλοι μπερδεύονται και ο πολίτης σαν άτομο λειτουργεί σαν "νομάς", περιδιαβαίνοντας συνεχώς από επάγγελμα σε απασχόληση, μην βρίσκοντας πουθενά λιμάνι για να αράξει. Η εποχή μας έχει σηματοδοτήσει το τέλος της σιγουριάς (βλ. σχετ. Ulrich Beck, The Reinvention of Politics.Cambridge: Polity Press, 1997).O Mάρξ στήριξε τις θεωρίες του στην ανάγκη που είχε το κεφάλαιο να εκμεταλλεύεται την φθηνή ανθρώπινη εργασία. Σήμερα το κεφάλαιο δεν χρειάζεται πια τον ανειδίκευτο εργάτη. Τον στέλνει στα αζήτητα, περιθωριοποιώντας τον κοινωνικά και οικονομικά. Το πρόβλημα σήμερα δεν είναι η εκμετάλλευση του ανθρώπινου κόπου, αλλά η αδιαφορία γι' αυτόν
Το ποιός ακριβώς εξ' άλλου είναι "φτωχός" σήμερα είναι μια εξαιρετικά σχετική υπόθεση. Στα χρόνια της βιομηχανικής εποχής φτωχός ήταν ο δίχως απασχόληση άνεργος. Εκείνος δηλ. που δεν είχε καθόλου εισοδήματα και κάποια σταθερή δουλειά. Ο φτωχός σήμερα, ανεξάρτητα από την τρέχουσα οικονομική κρίση που έχει αλλοιώσει πολλά μεγέθη, μετριέται αντιθέτως με βάση τα πόσα και ποία ακριβώς πράγματα μπορεί να καταναλώσει. Μπορεί να έχει εισόδημα, να βρίσκει απασχόληση αλλά να αισθάνεται "φτωχός", διότι αδυνατεί να παραβγεί σε μιά κοινωνία καταναλωτών με τα μοντέλα συμπεριφοράς που του επιβάλλει η πραγματικότητα ζωής που εισβάλλει καθημερινά στο σπίτι του μέσω των ΜΜΕ (βλ. και Zygmunt Bauman, Work, Consumerism and the New Poor. Buckingham: Open Univers., 1998).
Καθ΄ όσον αφορά τους πόρους που διατίθενται για την ανακούφιση των αδυνάτων από τα προβλήματά τους, έγκυρες μελέτες έχουν δείξει πως σπάνια καταλήγουν να εξυπηρετούν τους στόχους για τους οποίους θεσμοθετήθηκαν. Διότι κάποιοι μαθαίνουν να ζούν με τα χρήματα αυτά και δίνουν μάχες για να μην τα αποχωρισθούν.
Οι κανίβαλοι λοιπόν εξακολουθούν να διατυμπανίζουν τις πραμάτειες τους. Μόνο που χρησιμοποιώντας πιρούνια παρουσιάζουν σαν πρόοδο την σταθερή τους προσκόλληση στο παρελθόν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου