Παρατηρώ τελευταία μια έξαρση στην σύγχυση με την έννοια συντηρητικός, ένας όρος που συνήθως χρησιμοποιείται κατά βούληση για να εξυπηρετήσει διαφορετικές επικοινωνιακές σκοπιμότητες. Θα ήταν χρήσιμο λοιπόν να ξεχωρίσουμε τους διαφορετικούς τύπους και να βάλουμε λίγο τα πράγματα στην θέση τους.
Ο πρώτος τύπος συντηρητικού είναι αυτός που ζει και αναπνέει το τρίπτυχο Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια. Βέβαια δεν μπορεί να αιτιολογήσει γιατί πιστεύει σε αυτά που πιστεύει, απλά τα ακολουθεί γιατί τα κληρονόμησε, είναι “οι παραδόσεις του λαού μας”. Για να είμαστε ξεκάθαροι, αυτός ο τύπος συντηρητικού είναι βασικά μια καρικατούρα που προσωπικά δεν έχω συναντήσει. Υπάρχει σε κάποιες κωμωδίες εποχής, ίσως και σε κάποιες μερίδες ψηφοφόρων της ΝΔ και του ΛΑΟΣ, αλλά περισσότερο λειτουργεί σαν σκιάχτρο στο φαντασιακό των εφήβων που θέλουν να κάνουν την προσωπική τους επανάσταση, ή των πολιτευόμενων που θέλουν να απευθυνθούν στους πνευματικά έφηβους ψηφοφόρους τους.
Ο δεύτερος ορισμός συντηρητικού είναι βασικά ένα λεξικολογικό τέχνασμα. Εδώ, η εγχώρια ελαφρών-βαρών διανόηση, ορίζει τον συντηρητικό όχι σε σχέση με το τι πιστεύει, αλλά με το πως λειτουργεί, χρησιμοποιώντας παραπλανητικά τον ορισμό της στασιμότητας για να παρουσιάσει τον συντηρητικό σαν αντιδραστικό σε κάθε εξέλιξη, ένα δαρβινικό απολίθωμα που δεν μπορεί να προσαρμοστεί στις νέες εξελίξεις. Έχει ενδιαφέρον ότι με αυτήν την τακτική, η ταμπέλα-σκιάχτρο του συντηρητισμού χρησιμοποιείται από το κεντρώο μπλοκ για να στιγματιστούν όσοι αρνούνται τις μεταρρυθμίσεις. Η γενικευμένη βέβαια εφαρμογή αυτής της προσέγγισης θα μας οδηγούσε σε γελοία συμπεράσματα, για παράδειγμα ότι αυτοί που αντιστάθηκαν στην άνοδο του ναζισμού στην Γερμανία ή του Μάο, ήταν πνευματικά απροσάρμοστοι συντηρητικοί…
Σε άλλες χώρες όπου ο διάλογος δεν είναι βρεφονηπιακός και οι ιδέες εξελίσσονται, υπάρχει ένας τρίτος τύπος συντηρητικού με αναφορές σε διαφορετικά πεδία. Αυτός είναι ο συντηρητικός που έχει το διανοητικό σθένος να κατανοήσει την ανθρώπινη φύση με την δομή και τους περιορισμούς της, αμφισβητώντας τις μεγαλόσχημες κεντρικές παρεμβάσεις για την "πρόοδο της ανθρωπότητας". Αυτός ο συντηρητικός είναι ο εξελικτικός στην παράδοση του Ε.Ο. Wilson που διέκρινε ότι οι κοινωνίες μας και οι συμπεριφορές μας καθορίζονται περισσότερο από βιολογικούς-εξελικτικούς παράγοντες και λιγότερο από το περιβάλλον. Είναι ο πολιτικός επιστήμονας στην παράδοση του Fukuyama που ερμηνεύει τους πολιτικούς θεσμούς σαν προέκταση της ανθρώπινης φύσης και προβλέπει ότι οι όποιες αποκλίσεις από την κοινωνική τάξη είναι κατά βάση προσωρινές. Είναι ο πολιτικός φιλόσοφος στην παράδοση του Nozick που αρνούμενος την κυρίαρχη αφήγηση του κράτους-πατερούλη, διαπιστώνει υφαρπαγή των ατομικών ελευθεριών. στο όνομα της ισότητας. Είναι ο ηθικός φιλόσοφος στην παράδοση της δεοντολογίας του Kant που δεν σχετικοποιεί και δεν κόβει γωνίες, που απορρίπτει τον κυρίαρχο ηδονισμό ταιριαστό σε πρωτόζωα, και νοηματοδοτεί την ανθρώπινη εμπειρία με μια υπαρξιακή στάση βασισμένη σε ποιότητες, όχι ποσότητες σχέσεων. Είναι ο ρομαντικός λογοτέχνης στην παράδοση του Yukio Mishima που βλέπει τον κόσμο των παραδοσιακών αξιών να καταρρέει μπροστά στην επέλαση του διεθνισμού. Είναι ο σχολιαστής στην παράδοση του Caldwell που βλέπει τα όρια του πολυπολιτισμού και του σχετικισμού. Είναι ο διεθνολόγος στην παράδοση του Mearsheimer που κατανοεί ότι στο άναρχο διεθνές σύστημα οι σχέσεις μεταξύ των κρατών δεν καθορίζονται από αγνές προθέσεις, αλλά από την προβολή δύναμης. Είναι ο κοινωνιολόγος στην παράδοση του Thomas Sowell που αρνείται την θυματοποίηση της μαύρης κοινότητας σαν μέσο επαιτείας και θεωρεί την κοινωνική πίεση της γειτονιάς πολύ πιο αποτελεσματική από τα κρατικά προγράμματα.
Βασικά ο τρίτος τύπος συντηρητικού είναι αυτός με τον οποίο ο μέσος Έλληνας διανοούμενος θα μπορούσε να επικοινωνήσει μόνο με νότες, αφού απέχουν κάτι πλανήτες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου