Πειρατικά ταξί και η επινοητικότητα ως διαφθορά

Διαβάσαμε αυτές τις μέρες για τα πειρατικά ταξί στην Αθήνα:

«Πρόκειται για παράνομα ταξί τα οποία δεν διαθέτουν την απαραίτητη άδεια, αλλά χρησιμοποιούν παραποιημένα στοιχεία κυκλοφορίας που αντιστοιχούν σε νόμιμα επαγγελματικά οχήματα παραπλανώντας τις αρχές και τους επιβάτες… Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΣΑΤΑ ο αριθμός του «κίτρινων μαϊμούδων» που κυκλοφορούν στους δρόμους της Αθήνας είναι απροσδιόριστος καθώς κάποιοι κάνουν λόγο ακόμη και για χιλιάδες «πειρατικά» ταξί.»

Πριν αρχίσουμε τα σχόλια για την έκταση της διαφθοράς στην Ελλάδα, ας κοιτάξουμε το πλαίσιο και την σημερινή κατάσταση της αγοράς των ταξί στην Αττική. Το κράτος παρεμβαίνει στην αγορά περιορίζοντας τις άδειες των ταξί με εμφανή σκοπό να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της συντεχνίας των ιδιοκτητών εις βάρος των καταναλωτών (εάν υπάρχει κάποιος άλλος επίσημος λόγος για αυτήν την παρέμβαση θα ήθελα να τον μάθω). Η προσφορά λοιπόν των ταξί τεχνητά υπολείπεται της ζήτησης (1) με αποτέλεσμα την αύξηση του τζίρου ανά άδεια. Συνεπακόλουθα η τιμή των αδειών στην αγορά φθάνει τα 150.000 ευρώ.

Τι σημαίνει όμως αυτή η τιμή; Σε μια ελεύθερη αγορά μια τέτοια άδεια θα είχε μηδενική αξία, αφού καθένας θα μπορούσε να μπει και να βγει ανεμπόδιστα. Η άδεια έχει αξία μόνο λόγω της κρατικής παρέμβασης που δημιουργεί τεχνητή έλλειψη στην αγορά. Η αξία ισοδυναμεί με τις αυξημένες τιμές που αναγκάζονται να πληρώσουν οι καταναλωτές (2). Έτσι, το συνολικό αυξημένο κόστος για τους καταναλωτές μόνο στην Αττική φτάνει μέχρι και τα δύο δισ. ευρώ (13600 άδειες επί 150.000 ευρώ η μία). Και αυτό το νούμερο δεν συμπεριλαμβάνει τον αυξημένο χρόνο αναμονής, την χειρότερη ποιότητα υπηρεσιών κ.ά.

Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν, μπορούμε να κάνουμε δύο παρατηρήσεις για την διαφθορά των «πειρατικών ταξί». Αυτά δεν θα υπήρχαν εάν δεν υπήρχε και ο κρατικός παρεμβατισμός που περιορίζει την είσοδο σε μια προσοδοφόρα αγορά. Η μαύρη αγορά των ταξί δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αντίδραση της αγοράς στην βλαπτική κρατική διαστρέβλωση. Δεν κάνουμε κάποια γενική ηθική κρίση, αλλά είναι γεγονός ότι αυτή η μαύρη αγορά έχει θετικά οικονομικά αποτελέσματα αφού αυξάνει την προσφορά.

Το δεύτερο σχόλιο έχει να κάνει με την σπατάλη της επινοητικότητας των Ελλήνων. Ας δεχτούμε ότι ο άνθρωπος από την φύση του παράγει κάποιο ποσό επινοητικότητας που τείνει να την χρησιμοποιεί για οικονομικό του όφελος. Σε μια ελεύθερη οικονομία που επιβραβεύει δίκαια την παραγωγικότητα (δηλ. πληρώνεσαι ότι προσφέρεις), το άτομο διοχετεύει αυτήν την επινοητικότητα στην δημιουργία νέων αγαθών και υπηρεσιών που θα πληρωθούνε ανάλογα από τους άλλους καταναλωτές. Αντίθετα, στην οικονομικά άδικη Ελλάδα όπου (α) η αμοιβή δεν συνδέεται με την παραγωγικότητα, (β) οι πολλαπλές κρατικές παρεμβάσεις δημιουργούνε πολλές λανθάνουσες μαύρες αγορές και (γ) η κουλτούρα της ατιμωρησίας μειώνει το ρίσκο της παρανομίας, το άτομο έχει μεγάλο κίνητρο να χρησιμοποιήσει την επινοητικότητα του είτε για να καλύψει τα κενά που δημιουργούνε οι κρατικές παρεμβάσεις (μαύρες αγορές) ή ακόμα χειρότερα για να «βολευτεί» στο παρασιτοκρατικό σύστημα (ΔΕΚΟ). Με απλά λόγια, εάν ο Zuckerberg έμενε στην Ελλάδα, αντί για facebook κατά πάσα πιθανότητα θα έφτιαχνε ταξί-μαϊμού ή θα γινότανε Φωτόπουλος.

______________________
(1) Αυτήν την στιγμή στην Αττική υπάρχουν 13.600 άδειες ταξί, δηλαδή κάτι λιγότερο από 3 άδειες για 1000 κατοίκους. Η κυβέρνηση με τις τελευταίες ρυθμίσεις επιμένει στην μη-έκδοση νέων αδειών.
(2) Το κράτος πιστό στον σοβιετική του χαρακτήρα, ελέγχει όχι μόνο την προσφορά των αδειών, αλλά και την τιμή των κομίστρων. Βέβαια, οι αυξημένες τιμές που καθορίζει το υπουργείο ανταποκρίνονται στην ζήτηση της αγοράς.