Οι ΗΠΑ από την άλλη, έχουνε παρόμοια άσχημα σκορ στο PISA, ενώ αντίθετα κυριαρχούν απολύτα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (17 από τα τοπ 20 πανεπιστήμια στον κόσμο είναι αμερικανικά). Γιατί;
Δύο είναι οι εξηγήσεις.
Πρώτα, στην ηλικία των 15 χρόνων, το περιβάλλον παιζει συγκριτικά μικρό ρόλο στην απόκτηση βασικών μαθητικών ικανοτήτων, οπότε οι εγγενείς δυνατότητες μας καλύπτουν σχετικά τις ανεπάρκειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Αυτό που βλέπουμε στο PISA, είναι περισσότερο οι εγγενείς μας δυνατότητες. Οι ανατολικοασιάτες είναι στην κορυφή, ενώ εμείς και οι ΗΠΑ στην μέση.
Αντίθετα, στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το περιβάλλον παίζει πολύ μεγαλύτερο ρόλο. Η επίπτωση του εκπαιδευτικού συστήματος είναι πολύ μεγαλύτερη και εκεί τα δημόσια πανεπιστήμιά μας κάνουν την μεγάλη ζημιά, ενώ τα ιδιωτικά πανεπιστήμια των ΗΠΑ χτυπάνε κορυφή.
Η δεύτερη εξήγηση βγαίνει παρατηρώντας το τμήμα του πληθυσμού που μετράμε. Σημειώστε ότι το PISA μετράει τον μέσο όρο του πληθυσμού, ενώ τα πανεπιστήμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ουσιαστικά συγκρίνουνε τις ελίτ πνευματικών ικανοτήτων κάθε χώρας. Αυτό σημαίνει ότι, είτε η ελίτ στις ΗΠΑ είναι μεγαλύτερη αναλογικά από τις άλλες χώρες (κατανομή fat tails), είτε ότι καλλιεργείται αποδοτικότερα.
Εκτός λοιπόν από τα αυτονόητα φιλελεύθερα μέτρα (ιδιωτικά ιδρύματα παντού, vouchers κλπ.), μια πολιτική για άριστη παιδεία πρέπει να περιλαμβάνει και την αναγνώριση και υποστήριξη των προικισμένων παιδιών, της αυριανής ελίτ μας. Για παράδειγμα, θα πρέπει να διαδοθεί η χρήση των τεστ εγγενών ικανοτήτων και το το ποσό στα vouchers θα πρέπει να είναι όχι στατικό αλλά ανάλογο με τις επιδόσεις των μαθητών σε αυτά τα τεστ. Έτσι θα αμβλυνθούνε περαιτέρω οι ανισότητες που προέρχονται από το περιβάλλον ενώ η απόδοση της επένδυσης μας στην παιδεία θα είναι πολύ μεγαλύτερη.
