Το ευρωσκεπτικιστικό κενό

Ο κρότος των προηγούμενων ευροεκλογών είναι εκκωφαντικός. Σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη σάρωσαν τα ευρωσκεπτικιστικά κι ευρωφοβικά κόμματα που είδαν τα ποσοστά τους να εκτοξεύονται. Χαρακτηριστικές ήταν οι πρωτιές της Μαρί Λεπέν στην Γαλλία και του Νάιτζελ Φαράτζ στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες εκτοπίστηκαν τα κυρίαρχα κόμματα. Στην Ελλάδα, φαίνεται επίσης να κυριαρχούν τα διαφορά κόμματα που είναι ξεκάθαρα εναντίον της πολιτικής των μνημονίων, αν όχι ενάντια στο ίδιο το ευρώ. Ένα είναι το σίγουρο: ο ευροσκεπτικισμός πολιτικά πουλάει.

Και δικαιολογημένα. Στην εποχή της κρίσης και των μνημονίων, η ευρωνομενκλατούρα έχει βρει τρόπους να ενισχύσει ακόμα περισσότερο την επιρροή της. Έτσι, πέρα από την συνηθισμένη, πλέον, επέκταση της εξουσίας της, χωρίς να ρωτώνται πρώτα οι πολίτες, κάποιοι έχουν την δύναμη να ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις και να διορίζουν τους αρεστούς σε αυτούς πολιτικούς, αδιαφορώντας για τις επιθυμίες του εκλογικού σώματος. Να μπορούν να φορολογούν σκληρά τους πολίτες της Ένωσης για την αποκλειστική επιβίωση των ιδίων, να εκμεταλλεύονται την οικονομική κρίση για να θεσπίσουν νέα μέτρα και γραφειοκρατικούς μηχανισμούς. Να θυσιάζουν την οικονομία του Ευρωπαϊκού Νότου για να την σταθερότητα του κοινού νομίσματος, με αποτέλεσμα να εδραιώνεται ακόμα περισσότερο η εξουσία των διεφθαρμένων ελίτ που παρασιτούν εις βάρος των πολιτών.

Όταν συμβαίνουν τα παραπάνω, είναι αναμενόμενο λοιπόν να υπάρξουν αντιδράσεις εκ μέρους των ψηφοφόρων, να αυξάνεται η έχθρα προς τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να ενισχύεται ο ευρωσκεπτικισμός. Ο οποίος, χονδρικά, χωρίζεται σε υγιή και μη. Ουσιαστικά, ο μη υγιής θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί ευρωφοβία. Υπάρχουν από την μια μεριά αυτοί που θέλουν μια Ευρώπη του πλουραλισμού, της ελευθερίας και της ευημερίας κι αυτοί που επιθυμούν την Ευρώπη των εθνικισμών και της μισαλλοδοξίας. Όσοι οραματίζονται ανοιχτές οικονομίες, ελευθερία μετακίνησης και κανένα εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα σε αντίθεση με τους ευρωφοβικούς που θέλουν κλειστές, κεντρικά σχεδιασμένες οικονομίες. Παρά την συντονισμένη προσπάθεια της προπαγάνδας των δήθεν ευρωπαϊστών, καμία σχέση δεν έχουν οι μεν με τους δε. Η εμπειρία μέχρι στιγμής δείχνει πως η γιγάντωση του ευρωπαικού κατεστημένου οδηγεί με ευθύ τρόπο στην ενίσχυση των δεύτερων, με αποτέλεσμα ακόμη και οι αρχικές κατακτήσεις του ευρωπαϊκού ονείρου να τίθενται σε αμφιβολία. Δυστυχώς, ο φιλελεύθερος, υγιής, ευρωσκεπτικισμός είναι μικρής εμβέλειας. Είναι, όμως, απαραίτητος για να σωθεί η Ευρώπη. 

Παραδόξως, στην Ελλάδα είναι εντελώς ανύπαρκτος και δεν εκφράζεται πολιτικά. Τα φιλελεύθερα κόμματα διακατέχονται από μια πίστη προς τις Βρυξέλλες παρ’ότι τα τελευταία πέντε χρόνια έχουμε δει ότι τα μνημόνια και η πολιτική που αυτά συνεπάγονται όχι μόνο δεν ευνόησαν την Ελλάδα αλλά την έχουν οδηγήσει σε μια μοναδική στα χρονικά ύφεση, και σε διάρκεια και σε βάθος. Δεν μπορεί πλέον να είναι κοινώς αποδεκτό ότι η ελληνική οικονομία, κοινωνία και πολιτική ακεραιότητα θυσιάστηκε για να σωθεί το κοινό νόμισμα αλλά τα φιλελεύθερα (ή, έστω, “φιλελεύθερα) κόμματα και φορείς να μιλάνε για “περισσότερη Ευρώπη”. Δεν νοείται να στηρίζουν για πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κάποιον που συναντήθηκε με πρώην εργαζομένους της διεφθαρμένης ΕΡΤ για να συζητήσουν για τα δικαιώματά τους. Αυτή την στιγμή, “περισσότερη Ευρώπη” σημαίνει για την Ελλάδα: οικονομική στασιμότητα, πολιτική αστάθεια και επιβίωση των ελίτ που ταλανίζουν επί δεκαετίες την χώρα.

Αν οι φιλελεύθερες δυνάμεις δεν αναπτύξουν εγκαίρως μια ευρωσκεπτικιστική ρητορική για το πόσο αρνητικά έχουν επιδράσει οι ευρωπαϊκοί θεσμοί στην ελληνική κρίση, το τραίνο θα χαθεί. Αυτό θα είναι πραγματικά απογοητευτικό γιατί για ακόμη μια φορά, όπως συνέβη με το μνημόνιο, οι φιλελεύθεροι δεν θα βρεθούν κοντά στο κοινό αίσθημα σε μια περίοδο που αυτό θα μπορούσε να ταυτιστεί με τις θέσεις τους. Δηλαδή, μια υγιή αμφισβήτηση της κεντρικής εξουσίας των Βρυξελλών και κάθε απομακρυσμένο από τον πολίτη κέντρο λήψης αποφάσεων με μια ταυτόχρονη υπεράσπιση του ευρωπαϊκού ιδεώδους του πλουραλισμού και της ελευθερίας. Στο τέλος, ο ευρωσκεπτικισμός θα εκφράζεται αποκλειστικά από χρυσαυγίτες, τους ψεκασμένους και κομμουνιστογενείς αριστερούς που θα βλέπουν την επιρροή τους να αυξάνεται και θα σπρώχνουν την Ευρώπη στα άκρα των εθνικισμών. Κι αυτό είναι εξαιρετικά ανησυχητικό για τους Έλληνες, την Ευρώπη και τον φιλελευθερισμό.