Μια και οι μελλοθάνατοι έχουν όλο τον χρόνο του κόσμου να αναλογιστούν το αμαρτωλό παρελθόν τους, είναι ίσως καλή η στιγμή, περιμένοντας στο κελί του μεσοπρόθεσμου, να σκεφτούμε επιτέλους, πού ήμασταν και πού φτάσαμε.
Η αρχή του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας, για κάποιους ανάγεται στο 1981. Εγώ θα διαφωνήσω. Ο σοσιαλισμός στην Ελλάδα ως ιδεολογικό ρεύμα αντίρροπο στον κομμουνισμό και τον καπιταλισμό, μπήκε για πρώτη φορά στην ημερήσια διάταξη της κυβέρνησης, το 1974.
Ήτανε τότε που οι θεσμοί και τα σχήματα της τρίτης ελληνικής δημοκρατίας , μόλις που αχνοφαίνονταν στον καμβά της μεταπολιτευτικής ιστορίας. Τα Σύμβολα και τα Σημεία της νέας εποχής δεν είχαν ακόμα αρχίσει να παράγονται μαζικά από την ιδεολογική βιομηχανία της προοδευτικής αριστεράς. Από τη μία πλευρά, οι εξοργισμένοι αντιεξουσιαστές πολιορκούσαν την αμερικανική πρεσβεία. Από την άλλη πλευρά, η δεξιά πελαγοδρομούσε ανάμεσα στην ντροπαλή νοσταλγία για το αστυνομικό κράτος του παρελθόντος και τα αβέβαια βήματα προς ένα σκοτεινό μέλλον –ένα μέλλον χωρίς αρχές και ιδεολογία.
Κάπου στη μέση, η νεοπαγής πολιτική τάξη, προσπαθούσε να κατοχυρώσει τα προνόμιά της, στο μονοπώλιο της εξουσίας, παράγοντας μια νέα ισορροπία. Για τις σοφές κεφαλές της μεταπολίτευσης, το αστυνομικό κράτος του παρελθόντος έπρεπε να μετασχηματιστεί σε ένα κοινωνικό κράτος , εξίσου ογκώδες αλλά λιγότερο κατασταλτικό, και σαφώς περισσότερο προνοιακό.
Κάπως έτσι ξεκίνησε το μακρύ ταξίδι του ελληνικού σοσιαλισμού. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήταν η πλήρης εξάρτηση της ανάπτυξης του από την πολιτεία, μέσα από την κρατική απορρόφηση κάθε ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Η συσπείρωση των επαγγελματικών ομάδων γύρω από το νομοθετικό σώμα, με την τόνωση του συντεχνιασμού και την κατοχύρωση αισχρών προνομίων. Και φυσικά, η (κατά)χρήση των εργαλείων της αστικής δημοκρατίας για την ενίσχυση της προσοδοθηρίας από τους πρωταγωνιστές του εξελισσόμενου δράματος.
Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ επένδυσε την κρατική εξάπλωση με το γοητευτικό μανδύα της σοσιαλδημοκρατικής ιδεολογίας. Μια ευρεία στρατιά δημοσίων υπαλλήλων μετατράπηκαν στην ιδεολογική σωματοφυλακή του νέου μοντέλου κρατικής οργάνωσης. Αυτό που έχει γραφεί για το ΚΚΕ, στην πραγματικότητα ίσχυσε για το σύνολο της πολιτικής τάξης με ελάχιστες (αλλά λαμπρές) εξαιρέσεις: Ο στρατηγικός στόχος των κομματικών κατεστημένων για την Ελλάδα, αποσκοπούσε σε μια χώρα τύπου Αλβανίας του Ενβέρ Χότζα, όπου «οι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων», όλοι τους πλέον δημόσιοι υπάλληλοι, θα αναγκάζονται να υμνούν τη σοφή σκέψη των ντόπιων κομματαρχών και να βρίζουν τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό για την πείνα τους.
Αλλά το σύστημα έλιωσε ανάμεσα στις ίδιες του τις αυτοκαταστροφικές τάσεις και τους αμετάλλακτους και αιώνιους νόμους της οικονομικής επιστήμης. Η επίμονη ομφαλοσκόπηση της ελληνικής οικονομίας, τροφοδοτούμενη με ξένο χρήμα βρήκε επανειλημμένα τη νέμεσι της στην ίδια της την υπερβολή. Μέχρι το σημείο μηδέν όμως, που βιώνουμε σήμερα, μας περίμενε μακρύς και επίπονος δρόμος.
Πρώτο θύμα φυσικά ήταν η εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας. Μαζί με τη Σομαλία, το Μαρόκκο και άλλες εξίσου…πρωτοπόρες οικονομίες, η χώρα μας παρουσίασε τη μεγαλύτερη μείωση στους συντελεστές οικονομικής ελευθερίας κατά την περίοδο 1975-1990. Αλλά είπαμε. Είχαμε σοσιαλισμό: έπρεπε να τα περιμένουμε αυτά τα πράγματα.
Ο σοσιαλισμός στην Ελλάδα, έστω και στην ελεεινή μορφή που εφαρμόστηκε, απαιτούσε έσοδα, για να ικανοποιήσει την ακόρεστη πείνα του Λεβιάθαν. Ένα μέρος από τα έσοδα ήρθαν μέσα από τους φόρους. Στη διάρκεια των κρίσιμων ετών (1974-1990) όλες οι επαγγελματικές ομάδες είδαν τους φορολογικούς συντελεστές που τους αφορούσαν να ανεβαίνουν.
Παρά τις απίστευτες κοινοτικές ενισχύσεις, παρά τις αντίθετες τάσεις μέχρι το 1970, παρά εν τέλει τα έσοδα 1,1 τρις (!) ευρώ που διαχειρίστηκαν οι κυβερνήσεις μέχρι το 2010, από την περίοδο που εξετάζουμε και έπειτα, οι προϋπολογισμοί μας άρχισαν να γίνονται σταθερά ελλειμματικοί: Το έλλειμμα, από 11,7 το 1985, αυξήθηκε στο 14.6% το 1989, για να φτάσει στο τρομακτικό 16,1% το 1990.
Θα μπορούσε φυσικά κάποιος να πει, ότι όλες αυτές οι θυσίες ειδικά την περίοδο 1974-1990, ήταν απαραίτητες για να μπορέσει να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο του Έλληνα. Αλλά , ακόμα και αυτή η ακροτελεύτια όσο και απελπισμένη καταφυγή των απολογητών του στάτους κβο, δεν έχει βάση: Το βιοτικό επίπεδο της Ελλάδας ως ποσοστό του μέσου ευρωπαϊκού όρου από 43,6% το 1960 διαμορφώθηκε σε 70,8% το 1973, ενώ το 1978 έφθασε στο υψηλότερο ποσοστό (71,7%). Από τότε άρχισε η καθοδική πορεία του, φτάνοντας το τραγικό 58,4% το 1990, το έτος δηλαδή που η πρώτη σοσιαλιστική..."επίθεση" έλαβε τέλος.
Μια από τις λίγες πρωτιές των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα ήταν η σταθερή παρουσία μας στις πρώτες σε κατανάλωση αλκοόλ χώρες. Το 1966 μόλις το 8% των αλκοολικών στη χώρα μας ήταν γυναίκες. Το 2000 είχε φτάσει στο 35%. Ένα βαρύ hangover λοιπόν και το φουσκωμένο εκκαθαριστικό της εφορίας στο χέρι: αυτά όλα κι όλα περίσσεψαν στους Έλληνες, μετά από 35 χρόνια σοσιαλισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου