Eμπρός πίσω!

Τον τελευταίο καιρό κυκλοφορούν έντονες φήμες για σχέδια επανόδου μας στη δραχμή. Υπάρχουν δύο ερμηνείες για το φούντωμα τέτοιων «ειδήσεων». Η πρώτη είναι ότι υφίστανται πράγματι κάποιοι κύκλοι πολιτικών-επιχειρηματιών και διανοουμένων που εύχονται μια τέτοια νομισματική μεταβολή, θεωρώντας την όχημα εξόδου της Ελλάδας από το μονόδρομο της αποπληρωμής του χρέους και των μεταρρυθμίσεων. Η δεύτερη ερμηνεία είναι πως η όλη συζήτηση περί δραχμής συνιστά τέχνασμα των κυβερνώντων ικανό να κατασιγάσει τις αντιδράσεις του κόσμου μπροστά στις δύσκολες μέρες που έρχονται. Οι σχετικές δηλώσεις της Δαμανάκη τροφοδοτούν την καχυποψία: τις έκανε θέλοντας να διαφυλάξει τον εαυτό της από κάτι που «έρχεται» ή για να εκβιάσει την εφαρμογή του Μνημονίου;

Δε μπορούμε να γνωρίζουμε τι ισχύει. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι υπάρχουν σίγουρα αντι-ευρωπαϊκές δυνάμεις που επιθυμούν την έξοδό μας από το ευρώ και την συνολική αποκήρυξη του χρέους. Ναι, πρόκειται για τους φίλους του debtocracy, τους κινηματίες του «δεν πληρώνω», τους ακροαριστερούς διαδηλωτές και φιλοσόφους-διανοουμένους των κρατικοδίαιτων ΑΕΙ μας. Και ασφαλώς πρόκειται για τους πολιτικάντηδες της λαικίστικης αριστεροδεξιάς που επιθυμούν να εξασφαλίσουν την επανεκλογή τους, με ή χωρίς ευρώ. Όταν το σύστημα καταρρέει, κάποια ποντίκια πηδούν απ το καράβι και κάποια άλλα επωφελούνται του χάους για να ανέβουν στο τιμόνι. Ελληνική πατέντα.

Η ρητορική της εξόδου από το ευρώ, θυμίζει λίγο την αντίδραση των κακών μαθητών στο σχολείο, που όταν δε μπορούν να καταλάβουν ή να διαχειριστούν την ύλη, κάνουν κοπάνα. Έτσι και εδώ: όταν το Mάαστριχτ και το ευρώ φαντάζουν πολύ βαριά για τις κυρίαρχες κάστες του ελληνικού κρατισμού, η αυθόρμητη λύση είναι να κάνουμε κοπάνα και από τα δύο. Φυσικά υπάρχει ζωή και ..χωρίς το σχολείο, όπως άλλωστε υπάρχει ζωή και χωρίς το ευρώ. Απλά είναι αφάνταστα δυσκολότερη.

Το αντεπιχείρημα φυσικά είναι ότι η νομισματική πολιτική δεν παύει να είναι πολιτική, ήτοι συνειδητή επιλογή των διοικούντων, κατά συνέπεια, είναι στο χέρι της εκάστοτε κυβέρνησης να προωθήσει μια πιο λελογισμένη στρατηγική διαχείρισης του νομίσματος. Ωραία που ακούγεται! Μακάρι να ήταν αλήθεια… Στην πραγματικότητα, η ιστορία της δραχμής με ελάχιστες εξαιρέσεις, είναι συνώνυμη με την μικροπολιτική εκμετάλλευση του νομίσματος για λαϊκιστικούς σκοπούς.

Ας κάνουμε μια μικρή ανασκόπηση: Οι αλόγιστες νομισματικές επιλογές των πολιτικών ταγών ήταν υπεύθυνες για διαδοχικά πληθωριστικά κύματα: από το 31% του πληθωρισμού το 1973, στο «επεκτατικό» 26,3% του Δεκεμβρίου 1980, στο «σταθεροποιητικό» 25% του 1985, το «εύφορο» 20% του 1990 και το «εξυγιαντικό»(!) 14,4% του 1992. Σε επιστολή του (19 Μαρτίου 1990), προς τον Ξενοφώντα Ζολώτα, ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ σημείωνε μεταξύ άλλων τα εξής: « η νομισματική πολιτική δεν κατόρθωσε να επιτύχει τους στόχους της δεδομένου ότι η αύξηση στην κυκλοφορία του χρήματος (...) ανέρχεται σε 24%.(...) Η αύξηση των τιμών επιταχύνθηκε, φτάνοντας το 15%, ποσοστό ανώτερο κατά δέκα μονάδες του κοινοτικού μέσου όρου». Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Απριλίου του 1990 συμπέραινε πως «η νομισματική και πιστωτική επέκταση κινείται με ταχείς ρυθμούς» με καταστροφικές επιπτώσεις στην παραγωγική διαδικασία.

Αυτή η νομισματική ανωριμότητα της ελληνικής πολιτικής τάξης, δεν είναι τυχαία. Εξηγείται απόλυτα υπό το φως του μακροοικονομικού λαικισμού που χαρακτήρισε τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις. Ευάλωτες σε οικονομικές διεκδικήσεις καλά δικτυωμένων κοινωνικών ομάδων, προέκριναν επεκτατικές πολιτικές (όπως απέδειξε η εμπειρία των ετών 1978-1983) που με τη σειρά τους αυξησαν τον πληθωρισμό πάνω από τα επιτόκια των καταθέσεων, μειώνοντας τον αποταμιευόμενο πλούτο. Τα πληθωριστικά προβλήματα κατέληξαν σε προγραμματισμένες υποτιμήσεις (πχ 1983 και 1985) με αποτέλεσμα να πλήγεται και πάλι η κοινωνική ευμάρεια και να τιμωρείται η παραγωγικότητα και η αποταμίευση.

Στη δεκαετία του 1980 οι κυβερνήσεις του ΠΑ.ΣΟ.Κ. κατέφυγαν σε δυο υποτιµήσεις. Η πρώτη έγινε τον Ιανουάριο του 1983, οπότε η δραχµή υποτιµήθηκε περίπου κατά 16%, στα πλαίσια ενός προγράµµατος που στόχευε στη σταθεροποίηση της οικονοµίας. Το πρόγραμμα εγκαταλείφθηκε ενόψει ευρωεκλογών. Τον Οκτώβριο του 1985, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την υιοθέτηση ενός διετούς σταθεροποιητικού προγράµµατος το οποίο υπέβαλε στην Ε.Ο.Κ. προκειµένου να εξασφαλίσει χρηµατοδότηση για να καλυφθούν οι τρέχουσες υποχρεώσεις Τελικά εγκαταλείφθηκε και αυτό το Νοέµβριο του 1987 ενόψει των επερχόµενων βουλευτικών εκλογών του 1989

Ποιος θα βγει κερδισμένος από την επάνοδό μας στη δραχμή;

Τα νοικοκυριά; σίγουρα όχι , με δεδομένη την κατακόρυφη αύξηση των τιμών των εισαγόμενων προϊόντων, των ταξιδιών και των σπουδών στο εξωτερικό, και τον εκμηδενισμό κάθε πιθανού κέρδους από την «υποτίμηση» των δανείων, καθώς και οι μισθοί θα εκφράζονται σε δραχμές. Για την ακρίβεια, από τα νοικοκυριά θα ξεκινήσει ένα γενικό οικονομικό μακελειό που θα επεκταθεί σαν ντόμινο στις…

Τράπεζες: αν σκεφτούμε τις διαδοχικές υποτιμήσεις της δραχμής μετά τη μετατροπή, εκατομμύρια Έλληνες θα συρρεύσουν σε atm, και γκισέδες τραπεζικών υποκαταστημάτων . Ναι κυρίες και κύριοι, θα πρόκειται για bank run. Το κράτος θα επέμβει για να σώσει ..οτιδήποτε κι αν σώζεται, αλλά χωρίς το θεματοφύλακα ΕΚΤ και το δίκτυ ασφαλείας της ευρωζώνης, οι ελπίδες για οποιαδήποτε εναλλακτική πλην της απαγόρευσης αναλήψεων φαντάζει αδύνατη. Έγινε και στην Αργεντινή την εποχή της κρίσης με καταστροφικά αποτελέσματα. Το πρόγραμμα «Corralito» απαγόρευσε αναλήψεις ρευστού πάνω από ένα ορισμένο ποσό, με αποτέλεσμα την άμεση εξαθλίωση χιλιάδων νοικοκυριών. Οι ξένες τράπεζες είχαν προλάβει να αποσύρουν τα κεφαλαιακά αποθέματά τους με αποτέλεσμα να εμφανιστεί άμεση δυσχέρεια στις καθημερινές συναλλαγές. Η αποτυχία του προγράμματος Corralito οδήγησε στο πρόγραμμα Coralon, δηλαδή τη μετατροπή καταθέσεων (σε δολλάρια) σε ομόλογα πέσος. Φυσικά το μέτρο προκάλεσε τρομακτικές αντιδράσεις, ενώ οι ξένες τράπεζες ενόψει της πτώχευσης επιχείρησαν να δεσμεύσουν τις καταθέσεις ως μέσο πίεσης προς την κυβέρνηση για να αποπληρώσει το χρέος της.

Πιθανώς να κερδίσει κάτιτις η θνήσκουσα ελληνική επιχειρηματικότητα στον τομέα της ανταγωνιστικότητας, αλλά φοβάμαι πως το όποιο πλεονέκτημα θα είναι πενιχρό μπροστά στη φρίκη μιας ενδεχόμενης κατάρρευσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ( από το οποία οι επιχειρήσεις εξαρτώνται άμεσα), το όργιο της φορολογίας που θα ακολουθήσει και την πλήρη πια γραφειοκρατικοποίηση του ελληνικού μοντέλου. Η διάδραση πολιτικής και οικονομίας δεν είναι εικονική αλλά πραγματική: μια κατάρρευση του βιοτικού μας επιπέδου θα εκμηδενίσει τα υπολείμματα πολιτικής ισχύος του δικομματισμού αναδεικνύοντας έναν -το λιγότερο απεχθή, πλην πειστικό, νεολαϊκισμό στην εξουσία. Ίσως αυτός ο νεολαϊκισμός να είναι φιλα προσκείμενος στην επιχειρηματικότητα και το κεφάλαιο, φιλελεύθερος και ανοιχτόμυαλος…εντάξει πλάκα κάνω, το ξέρουμε όλοι πως πρώτο θύμα του νέου στάτους κβο θα ναι το επιχειρείν και η αιμοσταγής κεφαλαιοκρατία. Το έχουμε ξαναδεί το σκηνικό, για όλα θα φταίει η αγορά και οι μηχανισμοί της και η σωτηρία θα επιδιωχθεί με την ευγενή συμμετοχή δημοσίων υπηρεσιών, ελεγκτικών μηχανισμών, πλαφόν σε τιμές, εμμέσων φόρων και αναδιανομής. Αναδιανομής τίνος θα αναρωτηθείτε;

Μα φυσικά του νέου υπέροχου νομίσματος, του Εθνικού μας Νομίσματος που θα εκδίδεται και θα τυπώνεται μαζικώς από την Εθνική μας Κυβέρνηση. Το τύπωμα θα είναι η νέα μόδα για τέσσερις λόγους: 1. για να στηριχθούν τα εξοργισμένα νοικοκυριά. 2. για να στηριχθεί το υπό κατάρρευση τραπεζικό σύστημα 3. για να αποπληρωθεί το χρέος 4. για να γίνει η τελευταία απόπειρα διάσωσης του γιγάντιου τέρατος της δημόσιας διοίκησης.

Άρα ο μόνος που θα κερδίσει από την επιστροφή μας στη δραχμή, θα είναι το ελληνικό κράτος.Η μετά-ευρώ εποχή θα είναι η εποχή του πληθωρισμού και του αναγεννημένου κρατισμού. Η διευθύνουσα τάξη του ελληνικού κράτους θα ανακτήσει ένα ακόμα εργαλείο δημοσιονομικής διαχείρισης, που θα το χρησιμοποιήσει μέχρι τα άκρα, ώστε να διασώσει τα λειτουργικά προνόμιά της και το πελατειακό σύστημα στο οποίο στηρίζει την ύπαρξη και την αναπαραγωγή της. Ο πολιτικός διάλογος που έχει πια εξειδικευτεί στο δίλημμα ναι ή όχι σε μεταρρυθμίσεις θα εκτραχυνθεί σε ζητήματα νομισματικής πολιτικής. Και τελικά ο λογαριασμός θα πληρωθεί για μία ακόμα φορά από όλους εμάς.


Διαβάστε :

1. Δημήτρης Στεργίου: η μεγάλη φούσκα της ελληνικής οικονομίας 1981-2001, εκδόσεις Παπαζήση.
2.Το νοµισµατικό καθεστώς της Ελλάδας: Από τη συµµετοχή της δραχµής στο σύστηµα του Bretton Woods µέχρι την Ο.Ν.Ε. Φίλιππος ∆. Σαχινίδης* Ph.D