Η τραγωδία του ευρώ

Σε μια εποχή που τα αδιέξοδα στα οποία μας οδήγησε το ευρωπαϊκό κοινό νομίσμα γίνονται όλο και περισσότερο εμφανή, έλειπε από τη διεθνή βιβλιογραφία μια εμπεριστατωμένη, φιλελεύθερη κριτική στο ευρώ. Αυτή την ανεκτίμητη υπηρεσία μας προσφέρει, χρησιμοποιώντας τα διδάγματα της "Αυστριακής Σχολής" , ένας νεαρός Γερμανός καθηγητής στο Universidad Rey Juan Carlos της Μαδρίτης, ο Philipp Bagus. Εδώ αξίζει να τονίσουμε πως το Universidad Rey Juan Carlos, έχει εξελιχθεί, κάτω από την καθοδήγηση του καθηγητή Jesus Ηuerta De Soto στο κέντρο των Αυστριακής οικονομικής σκέψης στην Ευρώπη. Μάλιστα , το ισπανικό πανεπιστήμιο φιλοξενεί και σχετικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα, το μοναδικό στο είδος του στη Γηραιά Ήπειρο.

Στο βιβλίο του, ο Bagus ασχολείται με την πρόλευση του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, φωτίζει τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα στο εσωτερικό των κρατών που οδήγησαν στην υιοθέτηση του κοινού νομίσματος και καταλήγει πως το ευρώ είναι η ιδανική ευκαιρία για την πραγματοποίηση του σοσιαλιστικού-συγκεντρωτικού οράματος για την Ευρώπη . Για το συγγραφέα, τα τελευταία πενήντα χρόνια, υπάρχουν δύο αντιτιθέμενα οράματα για την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Από την μια μεριά, το σοσιαλιστικό όραμα. Με κυριότερους υποστηρικτές τους Γάλλους Ζακ Ντελορ και Φρανσουά Μιτεράν, αυτό το όραμα έχει σαν στόχο την αναπαραγωγή του εθνικού κράτους-πρόνοιας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό το συγκεντρωτικό υπερκράτος, θα διοικείται από "σοφούς" τεχνοκράτες, θα έχει κοινή νομοθεσία και οικονομική πολιτική καθώς και μηχανισμούς αναδιανομής του εισοδήματος. Από την άλλη μεριά, υπάρχει το κλασσικο φιλελευθερο όραμα, που επεξεργάστηκαν κυρίως Καθολικοί Χριστιανοδημοκράτες όπως ο Ρομπερ Σουμαν, ο Κόνραντ Αντενάουερ και ο Αλτσίντε Ντε Γκάσπερι και βρήκε έκφραση στη Συνθήκη της Ρώμης. Σύμφωνα με αυτό το όραμα, δεν υπάρχει αναγκη για ενα συγκεντρωτικό υπερκράτος, το οποίο μάλιστα για τους φιλελεύθερους θεωρείται απειλή για την ελευθερία . Αντίθετα, κυρίαρχα κράτη θα συνυπάρχουν σε μια Ευρώπη με ανοιχτά σύνορα και ελεύθερη ανταλλαγή αγαθών,υπηρεσιών και ιδεών. Οι αποφάσεις θα λαμβάνονται σε όσο δυνατόν πιο αποκεντρωμένο επίπεδο και επειδή οι πολίτες και οι εταιρείες συνήθως ψηφίζουν με τα πόδια τους, οι διαφορετικές φορολογικές πολιτικές των χωρών είναι το πιο αποτελεσματικό εμπόδιο για τις κυβερνήσεις που θέλουν να ασκήσουν πολιτικές υψηλής φορολογίας. Το ίδιο αποτέλεσμα επιτυγχάνει και ο ανταγωνισμός μεταξύ των νομισμάτων. Κράτη που προσφέρουν πιο σταθερά νομίσματα ασκούν πίεση στα άλλα κράτη για να ασκήσουν πιο υπεύθυνη οικονομική πολιτική.

Για τον Bagus, το ευρώ είναι ένα βήμα προς ένα πανευρωπαϊκό πληθωριστικό νόμισμα που θα ξεφορτωθεί τους περιορισμούς που έβαζαν ο ανταγωνισμός μεταξύ των νομισμάτων και η συντηρητική νομισματική πολιτική της Bundesbank. Μάλιστα, η αποτυχία του ευρώ χρησιμοποιείται από τους Ευρωκράτες σαν ευκαιρία για περαιτέρω εναρμόνιση της οικονομικής πολιτικής των κρατών-μελών της ΕΕ και για ακόμη περισσότερο συγκεντρωτισμό. Όπως και οι Αυστριακοί οικονομολόγοι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού που επικεντρωνούν την κριτική τους στην εκεί Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα (FED) , έτσι και ο Bagus επισημαίνει πως η πολιτική κοινών επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για κράτη με τελείως διαφορετικό επίπεδο αναπτυξης και οικονομικές επιδόσεις ,οδήγησε σε τεχνητά χαμηλά επιτόκια για τις χώρες της περιφέρειας και σε έκρηξη του ιδιωτικού και δημόσιου δανεισμού. Η "φούσκα" που δημιουργήθηκε αναπόφευκτα έσκασε και οδήγησε στη σημερινή κρίση.

Τελικά, η τραγωδία του ευρώ δε διαφέρει και πολύ από τη λεγόμενη "τραγωδία των κοινών αγαθών", αφού τα κράτη-μέλη της ΕΕ μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ΕΚΤ για να χρηματοδοτήσουν τα ελλείμματά τους εις βάρος των χωρών εκείνων που ασκούν συνετή οικονομική πολιτική. Βέβαια, η κριτική του Bagus δεν απαλλάσσει τις κυβερνήσεις από τις ευθύνες τους . Όμως μας παρέχει τα θεωρητικά εργαλεία για να εξηγήσουμε ποιός δημιούργησε τις συνθήκες εκείνες, που επέτρεψαν την πολιτική του υπερδανεισμού και της δημοσιονομικής χαλαρότητας που ακολούθησαν οι μεμονωμένες χώρες, ειδικά τα τελευταία δέκα χρόνια .Και αυτός δεν είναι άλλος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ουτοπικό σχέδιο του ευρώ.

Σε μια χώρα σαν τη δικιά μας, που οι κύριες πολιτικές δυνάμεις δεν μπορούν να ξεφύγουν από το ασφυκτικό ευρωλαγνικό consensus, ενώ οι μόνοι που θα μπορούσαν να ασκήσουν σοβαρή κριτική στο ευρώ, οι φιλελεύθεροι, συνεχίζουν να υμνούν τη "σοφία" των σοσιαλιστών Ευρωκρατών, το βιβλίο του Philipp Bagus είναι απαραίτητο για όποιον θέλει να καταλάβει πώς οδηγήθηκαμε στη σημερινή κατάσταση και γιατί η κοινή οικονομική πολιτική δεν θα λύσει τα προβλήματα μας αλλά θα τα κάνει ακόμη χειρότερα. Μάλιστα οι εκτενείς αναφορές του συγγραφέα στην Ελλάδα, κάνουν το βιβλίο του διπλά ενδιαφέρον για μας. Και το πιο ευχάριστο είναι πως μπορείτε να το βρείτε ολόκληρο online

[Διαβάστε επίσης : "Μήπως ήρθε η ώρα για έναν ελληνικό φιλελεύθερο ευρωσκεπτικισμό;"]