Πόσα πολιτικά και οικονομικά ζητήματα που σήμερα θεωρούνται αυτονόητα ήσαν εξαιρετικά ανατρεπτικά στα χρόνια που η Μάργκαρετ Θάτσερ άρχισε για πρώτη φορά να τα εφαρμόζει!
Ξεκίνησε μια παγκόσμια επανάσταση αντιστρέφοντας το ρεύμα της εποχής που οδηγούσε σε ένα κορπορατιστικό κράτος με κρατικοποιήσεις επιχειρήσεων, πανίσχυρα συνδικάτα, τεράστια δημόσια ελλείμματα, άνωθεν ελέγχους και περιορισμούς σε τιμές και εισοδήματα κα τόσα άλλα. Ξεκίνησε μόνη της - απέναντι σε μύριες αντιδράσεις - τις ιδιωτικοποιήσεις, άρχισε να καταργεί κανονισμούς και διοικητικές επεμβάσεις στην λειτουργία των αγορών, να δίνει ιδιαίτερη έμφαση στους αποτελεσματικούς μηχανισμούς του ανταγωνισμού και να μειώνει φόρους, επιτιθέμενη στις δημόσιες δαπάνες. Με την πολιτική της, στην οποία πίστευε δίχως δισταγμούς και παλινδρομήσεις, πέρασε σαν μπουλντόζα πάνω από παραδοσιακές αντιλήψεις καθώς και από την κυριαρχία του Μαρξισμού στις ιδέες και του Κευνσιανισμού στην οικονομική πολιτική.
Παρέλαβε την Βρετανία σε τραγική παρακμή, πολύ πίσω από Γαλλία και Γερμανία σε ανάπτυξη και εθνικό εισόδημα. Την παρέδωσε πανίσχυρη οικονομικά, με αποκατεστημένη εθνική αυτοπεποίθηση και, μαζί με τις ΗΠΑ, παγκόσμια υπερδύναμη και θριαμβεύτρια του Ψυχρού Πολέμου. Γαλλία και Γερμανία είχαν μείνει πολύ πίσω σε ρυθμούς ανάπτυξης αλλά και σε όλους τους σχετικούς οικονομικούς δείκτες. Στην Ευρώπη επέβαλε τις θελήσεις της, κλονίζοντας την κυρίαρχη μέχρι τότε, και μετά απ’ αυτήν βέβαια, παρέα των Γερμανών και των Γάλλων. Οι αντιρρήσεις της μάλιστα για το ευρώ υπήρξαν προφητικές. Σύμφωνα με τον Peter Oborne της Daily Telegraph: «Η Θάτσερ ήξερε ότι το ενιαίο νόμισμα θα καταστρέψει την Ευρώπη. Οκτώβριο του 1990 πήγε στη σύνοδο κορυφής στη Ρώμη για να συζητηθεί το θέμα της ΟΝΕ, όπου προέβαλε τις ιστορικού βεληνεκούς αντιρρήσεις της για την συμμετοχή της Αγγλίας στο ενιαίο νόμισμα. Προέβλεπε με βεβαιότητα ότι το ενιαίο νόμισμα θα προκαλούσε την οικονομική καταστροφή της Ευρώπης διότι το ευρώ δεν θα μπορούσε να φιλοξενήσει βιομηχανικές υπερδυνάμεις όπως η Γερμανία και μικρότερες χώρες όπως η Ελλάδα. Μάλιστα, είχε κάνει και προβλέψεις σχετικά με την οικονομική πολιτική της ΕΕ: ότι η Γερμανία θα ποδηγετούσε τελικά την ευρωπαϊκή πολιτική επιβάλλοντας τις φοβίες της για τον πληθωρισμό, γεγονός που θα απέβαινε μοιραίο για τις φτωχότερες χώρες “γιατί θα καταστρέψει τις αναποτελεσματικές οικονομίες τους”, όπως αναφέρει και στην αυτοβιογραφία της».
Η Θάτσερ άφησε πίσω της ένα πανίσχυρο -ισμό που ακολούθησε το όνομά της. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, όπως αναφέρει ο Economist, κέρδισε έναν πόλεμο αλλά δεν δημιούργησε κανένα -ισμό. Ουσιαστικά η Θάτσερ άλλαξε τον κόσμο. Ο Francis Fukuyama με το «Τέλος της Ιστορίας» σφράγισε με ιστορικό- ακαδημαικό τρόπο την κληρονομιά της. Ενώ ο Daniel Yergin με το «Commanding Heights» (Κυρίαρχα Υψη) αποτύπωσε την κυριαρχία των πολιτικών της σε παγκόσμιο οικονομικό επίπεδο. «Δεν υπάρχει άλλη λύση» επέμενε η Θάτσερ, ακόμη και σε στενούς της συνεργάτες-υπουργούς όταν φοβισμένοι συμβούλευαν υποχώρηση. «Αυτή η Κυρία δεν υποχωρεί» είχε βροντοφωνάξει. Με ευαγγέλιο «Το Σύνταγμα της Ελευθερίας» του Φρήντριχ Χάυεκ, η Θάτσερ μπήκε με ορμή στην ανατροπή όχι μόνο των οικονομικών δεδομένων της εποχής της αλλά και στην κατεδάφιση μιάς αντίληψης εμπεδωμένου κρατισμού από τα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Όπως αναφέρει η Daily Telegraph, “o ρόλος που έπαιξε στο να εξωθήσει τον Μιχαήλ Γκορμπατσώφ στην υιοθέτηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων και στην ήπια αντιμετώπιση των κρατών –δορυφόρων της Σοβιετικής Ενωσης, οδήγησε στην πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1989 και στην κατάρρευση, σχεδόν σαν σπίτι από τραπουλόχαρτα, των άλλων καθεστώτων του Σοβιετικού μπλόκ στα επόμενα δύο χρόνια». Δεν δίστασε να περάσει 13 ολόκληρες ώρες με τον Γκορμπατσώφ στην Μόσχα, επιχειρηματολογώντας για την ανωτερότητα της οικονομίας της αγοράς! Η παρουσία της στην εξουσία διευκόλυνε χιλιάδες πολίτες της Βρετανίας να αποκτήσουν μερίδιο στην ίδια την κοινωνία, αγοράζοντας τις κατοικίες τους αλλά εξασφαλίζοντας και μετοχές σε μεγάλες, ιδιωτικές πλέον, εταιρίες – όπως οι τηλεπικοινωνίες , η ενέργεια, οι μεταφορές και η ύδρευση.
Κατόρθωσε να πετύχει την θεαματική μείωση του δημόσιου τομέα της οικονομίας και στην αρτηριοσκληρωτικά κρατικίστικη Βρετανία, που τα τεράστια ελλείμματα του διογκωμένου κράτους την είχαν ήδη οδηγήσει - επί κυβέρνησης Εργατικών - στην αγκαλιά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αλλά επηρέασε και τον κόσμο όλο να ακολουθήσει το παράδειγμά της - και να εγκαταλείψει τις πολιτικές των εκτεταμένων δημοσίων δαπανών. Στα χρόνια της εμπεδώθηκε η παγκοσμιοποίηση, που διευκόλυνε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων, πρωτοστατούντων των κοινωνιών της Κίνας και της Ινδίας που αγκάλιασαν τις πολιτικές της αγοράς, να οδηγηθούν σε πρωτοφανή γι’ αυτούς επίπεδα ευημερίας.
Η πτώση της ξεκίνησε, αρκετά παράδοξα, από την παραβίαση των αρχών της. Αποφάσισε να αντικαταστήσει το γενικό τέλος ακινήτων, με ένα κεφαλικό φόρο σε όσους κατοικούσαν σε αυτά. Αυτή η πολέμιος των φορολογικών επιβαρύνσεων προκάλεσε εξέγερση μέσα στους κύκλους και του δικού της κόμματος με ένα παράτολμο νέο φόρο. Παρά τα λεγόμενα, είχε αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες στη χώρα της, εξοικονομώντας πόρους από τον περιορισμό του κράτους. «Ο Καλός Σαμαρείτης» συνήθιζε να λέει, «έμεινε στην ιστορία γιατί είχε χρήματα. Οι καλές προθέσεις μόνο δεν φτάνουν».
Ο Θατσερισμός κυριάρχησε σε ιδέες και πολιτικές αντιλήψεις σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο. Με την εκπληκτική εξαίρεση της Ελλάδας βέβαια. Που ανακάλυψε αργά τον …σοσιαλισμό. Ο εκτεταμένος ελληνικός κρατισμός έχει ισοπεδώσει τα πάντα στο πέρασμά του. Οι υποστηρικτές του, εν τούτοις, βαφτίζουν …νεοφιλελεύθερα (!) τα αδιέξοδα που αυτός προκαλεί. Και η συντηρητική παράταξη παρέμεινε πιστή στον …Ριζοσπαστικό Φιλελευθερισμό. Που κανείς δεν έχει καταλάβει τι ακριβώς είναι. Ο πελατειακός κρατισμός κι’ ο καπιταλισμός της παρέας εξουθένωσαν κάθε απόπειρα ιδεολογικής αναζωογόνησης του χώρου αυτού στην Ελλάδα. Με αποτέλεσμα την σχεδόν απόλυτη και συνεχόμενη ιδεολογική του ανυπαρξία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου