Από τον Γιάννη Αφούρα
Μπόλικες.
Και αυτό όχι επειδή έτσι θέλω, αλλά επειδή θα ασχοληθούμε με σενάρια. Kαι όπως έχει πει πολύ πριν από μένα και ο μέγας Techie Chan, «Όλα τα σενάρια, όλων των σεναριολόγων είναι ασκήσεις επί χάρτου. Όποιος σας λέει το αντίθετο, πιθανότατα σας λέει ψέματα ή απλά θέλει να σας πουλήσει κάτι. ... Δεν είμαι τίποτα παραπάνω από έναν τύπο που παίρνει διάφορες πληροφορίες και τις χειραγωγεί για να φτιάξει ένα χαρμάνι. Όποιος ψάχνει την αλήθεια, ας ψωνίσει από κάπου αλλού, υπάρχουν δεκάδες τριγύρω που την πουλάνε.”
Φαίαρ ινάφ?
Ωραία.
Υπόθεση 1η:
Η παρτίδα χάθηκε. Η βάρκα έκατσε, το πλοίο βούλιαξε, η ελπίδα πέθανε. Η καταστροφή είναι αναπόφευκτη.
Πριν από ένα περίπου χρόνο, ο αγνός ρομαντισμός της νιότης μου επέτρεπε τη διατύπωση μιας σειράς αφελέστατων σκέψεων :
«δεν είναι σωστό να μην αποπληρώσουμε τα δάνειά μας», «οι μάγκες οι σωστοί φροντίζουν τις υποχρεώσεις τους», «όσοι έχουν κάκαλα τιμούν τις δεσμεύσεις τους» και άλλα τέτοια χαριτωμένα.
Σήμερα, έχω πλέον αποδεχτεί το γεγονός ότι δεν υπάρχουν και πολλά που να μπορούμε να κάνουμε ως λαός για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της χώρας μας. Η πολιτική μας ηγεσία είχε αρκετό χρόνο για να μας αποδείξει περίτρανα ότι ακόμα και αν εμείς λέγαμε «θα σφίξουμε τα δόντια, θα υπομείνουμε δυσκολίες με σκοπό να διασώσουμε την αξιοπρέπεια του τόπου, αυτοί θα εκμεταλλεύονταν τις όποιες αυτές θυσίες για τη (κατά δύναμιν) διατήρηση κεκτημένων συγκεκριμένων ομάδων, οι οποίες τους ανέβασαν και οι οποίες ελπίζουν ότι και θα τους διατηρήσουν στην εξουσία.
Θλιβερή πραγματικότης, το πολιτικό κατεστημένο πολύ απλά δεν ενδιαφέρεται για τη σωτηρία της χώρας... Η αποτυχία είναι δεδομένη. Δρόμο, αγνέ ρομαντισμέ της νιότης..
Το θέμα λοιπόν δεν είναι αν θα πτωχεύσουμε ή όχι. Το θέμα είναι πότε θα πτωχεύσουμε.
Και επί τούτου, δύο είναι τα πιθανά σενάρια.
Σενάριο 1ο) «Κρατάμε» όσο μπορούμε. Δημόσια περιουσία συνεχίζει να εκποιείται για να πληρώνονται τόκοι, ο δημόσιος τομέας και μερικές ακόμα προνομιούχες ομάδες ψηφοφόρων εξακολουθούν να αγγίζονται από τα μέτρα όσο γίνεται λιγότερο, ο μέσος όρος του βιωτικού επιπέδου των πολιτών συνεχίζει να πέφτει αργά αλλά σταθερά, μπαίνουμε γενικώς σε slow death mode. Αυτή η ιστορία μπορεί να κρατήσει και δεκαετίες.
Σενάριο 2ο) Βαράμε κανόνι το συντομότερο δυνατόν (καλά θα ήταν να κρατήσουμε ακόμα κανένα χρόνο ωστόσο, να ολοκληρώσει η Ευρώπη τη θωράκισή της απέναντι στα κατορθώματά μας), περνάμε σε άμεση και κατακόρυφη υποβάθμιση του βιωτικού μας επιπέδου, κατά πολύ μεγαλύτερη αυτής που θα είχαμε ακόμα και σε 20 χρόνια με το 1ο σενάριο, ελπίζουμε όμως ότι μέσα στη γενικευμένη καταστροφή θα καταστραφούν και οι δομές αυτές που συντηρούν το λαβύρινθο πελατειακών σχέσεων που κυβερνάει τον τόπο και μαζί με αυτόν και οι σάπιες νοοτροπίες που βοήθησαν στην οικοδόμησή του.
Ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα ακόμα και μετά από καιρό δε μας το εγγυάται κανείς, υπάρχει ωστόσο η ελπίδα να φανεί σχετικά σύντομα φως στην άκρη του τούνελ. Πάρτε και ένα πανέμορφο αποσπασματάκι επί τούτου.
Το θέμα τώρα με τα δύο παραπάνω σενάρια, είναι ότι δεν μας συμφέρουν όλους το ίδιο. Και φτάνουμε κάπως έτσι, στο κεντρικό θέμα του άρθου μας, το οποίο δεν είναι άλλο από τον ΠΟΛΕΜΟ (γιέα).
Πόλεμος ως γνωστόν, προκύπτει όταν εμφανίζονται αντικρουώμενα συμφέροντα μεταξύ δύο ή περισσότερων εθνικών/κοινωνικών/ποδοσφαιρικών ομάδων.
Για τη ψευδαίσθηση της μεθοδολογίας λοιπόν, θα πρέπει να ορίσουμε τα αντίπαλα στρατόπεδα. Αυτά θα είναι, για σήμερα τουλάχιστον, η γενιά των 18 - 35 ετών και η γενιά των 50 - φεύγα ετών. Οι 35 - 50 δεν ξέρω τι έγιναν, δε με ενδιαφέρει, να πάτε να τους ψάξετε αλλού (μη γκρινιάζετε, σας προειδοποίησα) ..
Το θέμα που έχουμε λοιπόν με τις δύο αυτές διακριτές ηλικιακές ομάδες, είναι ότι θα ισχυριστώ ότι έχουν κάθε λόγο να παίξουν μπάτσες. Και όχι, αυτό δεν είναι επειδή οι πρώτοι έχουν δυσσαρεστηθεί που τους έχουν καταχρεώσει οι δεύτεροι, αυτό είναι η απλοϊκή ανάγνωση της κατάστασης.
Ο πόλεμος είναι θέμα καθαρά συμφεροντολογικό και σχετικό με το τι θα γίνει από εδώ και πέρα, έχει να κάνει με τα «κεφάλαια» που έχει η κάθε μία γενιά στη διάθεσή της, τον τύπο των εφοδίων που θα της δημιουργήσουν διαφορετικά στρατηγικά πλεονεκτήματα για την επιβίωση της σε κάθε ένα από τα 2 διακριτά σενάρια που περιγράφηκαν παραπάνω.
Ξεκινάμε από την οπτική των πρεσβυτέρων..
Αυτοί, λόγω ηλικίας, είχαν τη τύχη να ζήσουν από πρώτο χέρι τις χρυσές Παπανδρεϊκές εποχές, τους τιμημένους αυτούς καιρούς όπου το δανεικό χρήμα έτρεχε άφθονο από ευρωπαϊκές και υπερατλαντικές κάνουλες. Οι περισσότεροι από αυτούς, έχουν δρομολογήσει προ πολλού τις ζωές τους, πολλοί έχουν σκοτώσει οικειοθελώς τα όνειρά τους, και αφού συμμετείχαν (εκούσια ή ακούσια) στο μεγαλύτερο πάρτυ της μεταπολεμικής Ελλάδας, λογικό είναι να θέλουν να προχωρήσει η όλη κατάσταση με τον χαμηλότερο δυνατό βαθμό ρίσκου για τη καθημερινότητα και τις περιουσίες τους.
Σε ακραίες καταστάσεις, αποφάσεις λαμβάνονται βάση κυρίως του τι φοβάσαι να χάσεις, όχι βάση του τι προσμένεις να κερδίσεις. Και αυτοί, έχουν να χάσουν τα περισσότερα. Το σενάριο υπ’ αριθμόν 1, αναμφισβήτητα βρίσκεται πλησιέστερα στις προτιμήσεις τους.
Οι νεότεροι από την άλλη, στο 1ο σενάριο βλέπουν μία 30ετία ζοφερή, καμία σχεδόν προοπτική εξέλιξης ή δημιουργίας, στη κυριολεξία σχεδόν, μία ζωή χαμένη. Tο ενδεχόμενο να γίνει μία μεγάλη έκρηξη, να ζοριστούν χοντρά για καμιά 5ετία, διατηρώντας όμως την ελπίδα να δουν καλύτερες εποχές όσο ακόμα βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία, είναι πολύ λογικό να φαντάζει στα μάτια τους ελκυστικότερο.
Έχουν όμως συνειδητοποιήσει το πραγματικό μέγεθος της καταστροφής που συνεπάγεται μία πτώχευση; Μπορεί και ναι, μπορεί και όχι. Αλλά εδώ έρχεται το ωραίο της όλης υπόθεσης για αυτούς.. Δεν τους ενδιαφέρει! Μπορεί άλλωστε να μιλάμε για την πιο καλομαθημένη γενιά της μεταπολίτευσης, είναι όμως νέοι, δυνατοί, και ενστικτωδώς ίσως γνωρίζουν ότι άμα φάνε 1-2 γερές σφαλιάρες, θα στρώσουν.
Αλλά κυρίως, δεν έχουν τίποτα να χάσουν και έχουν τη δυνατότητα να φύγουν ανά πάσα στιγμή αν τα πράγματα ζορίσουν υπερβολικά. Βλέπουμε με λίγα λόγια μία γενιά η οποία σύντομα θα αρχίσει να καλοβλέπει το σενάριο: «Τα διαλύω όλα, κάθομαι λίγο να δω αν τα πράγματα είναι υποφερτά, αν ναι μένω, αν όχι την κάνω και αφήνω τους υπόλοιπους να λουστούν τις συνέπειες της καταστροφής.».
Τώρα πολλοί θα υποστηρίξουν ότι μία τέτοια στάση από πλευράς των νέων είναι ανεύθυνη. Ειδικά απέναντι στους μεγαλύτερους, οι οποίοι δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες να προσαρμοστούν σε ενδεχόμενη καταστροφή. Ναι, είναι μία άποψη αυτή. Να σας πω όμως και την άλλη άποψη;
ΜΑΓΚΙΑ ΤΟΥΣ !
Υπάρχει μία σχεδόν ποιητική αίσθηση δικαιοσύνης σε μία νέα γενιά που αποτελειώνει το καταστροφικό έργο της προηγούμενης και μετά σηκώνεται και φεύγει, αφήνοντάς την να λουστεί μόνη της τις συνέπειες των πράξεών της.
Θα μου πείτε επίσης ότι δεν είναι ομοιογενές σώμα μία γενιά. Και εδώ θα έχετε δίκιο. Δεν σκέφτονται όλοι το ίδιο, δεν αναγνωρίζουν όλοι τις ίδιες προτεραιότητες και δεν βλέπουν όλοι τους ίδιους κινδύνους. Και ούτε φυσικά έχουν όλοι τις ίδιες δυνατότητες ή τη διάθεση να φύγουν από τη χώρα αν τα πράγματα πάνε πολύ στραβά. Η κάθε γενιά θα έχει κατά κανόνα κάποιους ανθρώπους λίγο πιο έξυπνους από το μέσο όρο, θα έχει κάποιους λιγότερο, θα έχει (αναπόφευκτα) και μερικά ΠΑΟΚια. Δε λέω ότι οι πιο έξυπνοι και διορατικοί θα σπρώξουν προς τη καταστροφή της χώρας επειδή αγνοούν τις συνέπειες μίας τέτοιας εξέλιξης, αλλά δεδομένου ότι αυτοί έχουν και τη μεγαλύτερη άνεση να φύγουν, δε θα σκοτιστούν και ιδιαίτερα να εμποδίσουν τα ΠΑΟΚια από το να τα κάνουν όλα ρημαδιό. Σημασία έχει με άλλα λόγια η συνισταμένη των τάσεων που εκδηλώνει η κάθε γενιά.
Πριν από ένα χρόνο, στο «Γιατί η Ελλάδα θα αποτύχει», υποστήριζα ότι το καλύτερο που θα μπορούσε να είχε συμβεί σε αυτή τη χώρα τον Απρίλη του ’10, θα ήταν να είχε αφεθεί να χρεοκωπήσει. Κάποιοι φυσικά εξωτερικοί παράγοντες, για να προστατέψουν τα δικά τους συμφέροντα, δεν επέτρεψαν κάτι τέτοιο. Τώρα, πιστεύω ότι όσο περνάει ο καιρός, είναι πολύ πιθανόν να εμφανιστεί μία συγκροτημένη μερίδα της κοινωνίας και δη μία γενιά ολόκληρη, που όχι απλά θα βλέπει θετικά το ενδεχόμενο χρεοκωπίας, αλλά θα επιδιώκει συνειδητά τη (ταχύτερη δυνατή) καταστροφή της χώρας της. Και όχι απαραίτητα επειδή θα πιστεύουν ότι αυτό θα είναι το καλύτερο για αυτούς, αλλά επειδή θα νιώθουν όλο και πιο έντονα ότι δε χάνουν και τίποτα να το προσπαθήσουν.
Θέματα ηθικού χρέους απέναντι σε άλλες, πιο ευπαθείς γενιές, όσο περνάει ο καιρός και τα όνειρα πεθαίνουν, θα φαντάζουν όλο και πιο άσχετα της συνολικής αφήγησης.
Αφιλότιμο; Σαφώς. Ανεύθυνο; Βεβαίως. Άδικο; Καθόλου.
Το μήλο άλλωστε, κάτω από τη μηλιά θα πέσει.
Η μηλιά ας πρόσεχε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου