1821: η αναγκαιότητα της διαρκούς επανάστασης

Πριν από 190 χρονιά ξεκίνησε η μακρά πορεία του ελληνισμού για την εδραίωση μιας πολιτισμένης, δηλαδή δυτικής, κοινωνίας ελεύθερων πολιτών. Συχνά ξεχνάμε ότι δεν έχουμε απαγκιστρωθεί εντελώς από τα βαρίδια του ανατολίτικου δεσποτισμού. Η υπάρχουσα κρίση είναι η ευκαιρία για να συνεχίσουμε την επανάσταση που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα.

Παρασυρόμενοι από το μύθο του ευγενούς άγριου του Ρουσώ, γενικεύουμε και στο επίπεδο κοινωνιών, έχοντας την τάση να βλέπουμε διαφορετικές κοινωνίες, μη δυτικές, ως την ενσάρκωση ενός γνήσιου, απλού, δίκαιου και φυσικού τρόπου ζωής.

Είναι μια άποψη που ευδοκιμεί όσο η απόσταση μας από τέτοιες κοινωνίες είναι μακρά, η σχέση μας επιδερμική, συνήθως τουριστική, και μας επιτρέπει να αναπτύξουμε μια μυθολογία για τον “απάνθρωπο, ψεύτικο, τεχνητό και αποξενωμένο τρόπο ζωής στο δυτικό κόσμο”. Φυσικές καταστροφές όπως αυτές που συνέβησαν στην Ιαπωνία και στην Αϊτή μας δείχνουν ξεκάθαρα για το πως πολιτισμένες (Ιαπωνία) και μη (Αϊτή) χώρες αντιδρούν σε μια κρίση και πόσο ανθρωπισμό και αυταπάρνηση μπορούμε να διακρίνουμε στην μια περίπτωση και την άλλη.

Στην Ελλάδα, ειδικά κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης, αναπτύξαμε την θεωρία του κουτόφραγκου, όπου οι πεφωτισμένοι Έλληνες είχαμε βρει την μαγική συνταγή που θα μπορούσε η Ελλάδα να ευημερήσει, χωρίς τον σεβασμό των νόμων, χωρίς σκληρή δουλεία, πειθαρχία ή ατομική ευθύνη, με μπόλικα προνόμια και την δημιουργία πολλαπλών σχέσεων αμοιβαίας κατάχρησης.

Διατηρήθηκε ο μύθος της εξωτικής και ιδιαίτερης Ελλάδας που τα κατάφερνε χωρίς κόπο και ιδρώτα, όσο οι “κουτόφραγκοι” ήταν διατεθειμένοι να μας δανείζουν και να μας επιδοτούν. Το 1981 το χρέος ανά Έλληνα ήταν 220 ευρώ, το 2011 θα τραβάει αναφορικά προς και πολύ πέρα από τα 30.000 ευρώ ανά Έλληνα. Ο μεσογειακός παράδεισος ή κοινωνία με ανθρώπινο πρόσωπο όπως συνήθως μας το έλεγαν, μπορούσε να υπάρξει μόνο στο βαθμό που υπήρχαν άλλες κοινωνίες που λειτουργώντας με εντελώς διαφορετικά ήθη (βλ. δυτικά), δημιουργούσαν αρκετό πλούτο για να χρηματοδοτηθεί πλουσιοπάροχα ο νεοελληνικός μύθος.

Το 2005, πολύ πριν γίνει γενικά αντιληπτό το μέγεθος της υπάρχουσας κρίσης, και όταν ακόμα ζούσαμε με τις δάφνες των Ολυμπιακών αγώνων, είχα γράψει ότι ο κρατισμός δεν έκανε την Ελλάδα μόνο οικονομικά πτωχότερη αλλά και ηθικά. Μια μεγεθυμένη τραγωδία των κοινών αγαθών, όπου το ιδιωτικό και το δημόσιο συναλλάσσονταν υπό τους πιο δυσμενείς όρους.

Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει τις ηθικά αποκρουστικές εικόνες που κατ 'επανάληψη παρατηρούμε στο δημόσιο λόγο και χώρο; Από το βήμα της Βουλής, στα καμμένα και πολλάκις καταπατημένα δάση βλέπουμε μια κοινωνία που έχει ξεπέσει πάρα πολύ και πολύ συχνά.

Ο σημερινός μας δυνάστης δεν είναι ένας ξένος κατακτητής, αλλά ο δικός μας κακός εαυτός, που έχει γαλουχηθεί και θεσμοθετηθεί σε μια πολιτεία νέο-ανατολίτικου δεσποτισμού, όπου αντικαταστήσαμε την κοινωνία των πολιτών με τις μάζες των εξαρτημένων επαιτών του κράτους νταντά.

Ότι άρχισε το 1821 δεν ήταν ένα στιγμιαίο ή ολιγόχρονο γεγονός. Η προσπάθεια για την δημιουργία μιας πιο ανθρώπινης και δίκαιης κοινωνίας έχει ακόμα αρκετό δρόμο.
Η αναγκαιότητα μιας νέας πολιτείας, σύγχρονης και δυτικής, επιβάλλει να μετατρέψουμε την επανάσταση του 21 σε μια επανάσταση διαρκείας.