Πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Βρετανία ξόδευε καθημερινά για τις ανάγκες του κράτους περί τις πεντακόσιες χιλιάδες λίρες. Λίγο μετά την είσοδό της στον πόλεμο ο λογαριασμός ανέβηκε στα πέντε εκατομμύρια την ημέρα. Τα οποία δεν είχε και αναγκαστικά τα δανειζόταν. Σύντομα το χρέος έγινε τόσο μεγάλο ώστε ήταν αδύνατο να πληρωθεί από το βρετανικό θησαυροφυλάκιο. Αν έχαναν οι σύμμαχοι τον πόλεμο μαζί με την Βρετανία θα χρεοκοπούσαν οι αμερικανικές Τράπεζες που την είχαν δανείσει. Αν, αντίθετα, έχανε η Γερμανία θα ήταν εκείνη που θα ήταν υποχρεωμένη να καλύψει τον σχετικό λογαριασμό.
Ηταν λοιπόν αδύνατον να λήξει ο πόλεμος δίχως νικητή. Ετσι οι μάχες χαρακωμάτων δεν σταματούσαν. Δίχως νικητή και με εκατομμύρια θύματα. Η λύση τελικά δόθηκε με την είσοδο της Αμερικής στην σύρραξη. Που οδήγησε την Γερμανία στην συνθηκολόγηση. Και σε μια ατιμωτική για την Αυστρία και την Γερμανία ειρήνη που αρκετά περίεργα, αλλά όχι δυσεξήγητα, ανάχθηκε ο ανθρωπιστής Αμερικανός Πρόεδρος Γούντρουω Ουίλσον.
Το χρέος λοιπόν και τότε είχε δημιουργηθεί από τις ανάγκες του κράτους. Κι’ αντιμετωπίσθηκε μέσω της οικονομικής καταστροφής μιάς ολόκληρης κοινωνίας. Της Γερμανικής. Που σταδιακά οδήγησε στην άνοδο του Ναζισμού και στην έκρηξη ενός καινούργιου Ευρωπαικού ολοκαυτώματος. Τα ευρωπαικά κράτη όμως ούτε και τότε δεν έβαλαν μυαλό. Ο δημόσιος τομέας συνέχισε να διογκώνεται. Και οι ποταμοί των παροχών που διοχετεύονταν στις κοινωνίες να αυξάνουν. Από πολλούς μάλιστα αυτό αποτελούσε το σήμα κατατεθέν μιάς πετυχημένης συνταγής – του περίφημου ευρωπικού κοινωνικού κράτους. Πακτωλοί χρημάτων έκαναν τα τσέπες των Ευρωπαίων εργαζομένων υγιέστερες και την ζωή τους ανετότερη. Χρήματα όμως κατά βάση δανεικά – που τα περισσότερα δεν είχαν κερδηθεί από τις οικονομίες στις οποίες κατέληγαν.
Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε σήμερα γύρω μας. Τεράστια, απαιτητά πλέον, χρέη, άγριες περικοπές κοινωνικών ωφελημάτων, μείωση μισθών και επικίνδυνες πλέον κοινωνικές αναταράξεις. Δεν συμβαίνουν βέβαια παντού τα ίδια. Οι περισσότερες ευρωπαικές χώρες κλονίζονται από Τραπεζικά συστήματα αδιέξοδα, αφελή η άθλια διαχειριζόμενα. Και πολλά κράτη αναγκάζονται να παρέμβουν για να καλύψουν τα απίστευτα χρέη τους. Ετσι έγινε στην Βρετανία, την Ιρλανδία, την Ισλανδία και σε κάποιο βαθμό στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Παρόμοια αδιέξοδα έχουν ακουμπήσει και την Γερμανία με τις υπερχρεωμένες περιφερειακές της Τράπεζες που όμως για την ώρα καλύπτονται από ένα αρκετά αποτελεσματικό ομοσπονδιακό σύστημα.
Στην Ελλάδα όμως, όπως και στην Ιταλία και την Γαλλία, το πρόβλημα είναι διαφορετικό. Η χρεοκοπία εδώ προέρχεται από το κράτος. Δεν προκλήθηκε από τις Τράπεζες. Με την ελαφριά εξαίρεση της Γαλλίας, όπου τα αίτια είναι μικτά, η κατάρρευση δεν υπήρξε αποτέλεσμα άστοχων τραπεζικών χειρισμών. Προήλθε κυρίως από μιά απλοχεριά παροχών και διοχέτευσης χρήματος στην αγορά που όμως ουδέποτε είχαν παραχθεί από την δράση της οικονομίας. Ησαν όλα δανεικά. Το κράτος μεγάλωνε κι’ έπαιζε τον ρόλο σπλαχνικής γκουβερνάντας με χρήματα που δεν ήσαν δικά του. Εγινε κόσμος πλούσιος, ζώντας σε ένα κλίμα απίστευτης ευημερίας, δίχως ποτέ η οικονομία να έχει βγεί έξω και πάνω από τα όρια μιάς μέτριας η ακόμη και ελαττωματικής απόδοσης. Η κρίση ήταν αναπόφευκτο πως κάποια στιγμή θα μας χτυπούσε την πόρτα.
Τι μπορεί να γίνει τώρα; Η καταιγίδα μιάς διακυβέρνησης με σοσιαλ-κρατικίστικους προσανατολισμούς φαίνεται να έχει περάσει. Το αύριο όμως είναι ακόμη σκοτεινό και αβέβαιο. Τα κόμματα της μέχρι τώρα αντιπολίτευσης δεν έχουν ξεκάθαρα αποκοπεί από το συλλογικό κρατικίστικό τους παρελθόν. Προτείνουν μειώσεις φορολογικών συντελεστών αλλά αποφεύγουν να μιλήσουν για δραματικές περικοπές στον δημόσιο τομέα. Είναι ανάγκη όλοι να καταλάβουν πως το κράτος δεν είναι μηχανισμός προώθησης προσωπικών εξυπηρετήσεων των πολιτικών αλλά μέσο διευκόλυνσης της καθημερινότητας όλων μας. Ρόλος του δεν είναι να μεσολαβεί ώστε κάποιοι από εμάς να γίνουμε πλουσιότεροι η να βρεθούμε σε καλύτερες θέσεις. Αποστολή του είναι να φροντίζει τις κοινωνικο-οικονομικές υποδομές ώστε να μπορούμε να δημιουργήσουμε ανεμπόδιστα και να φθάσουμε με τις δικές μας δυνάμεις κοντά στην επιτυχία.
Κι αυτά δεν μπορούν να γίνουν, αν παραμείνουμε δεμένοι πάνω στο ληθαργικό άρμα του κρατισμού…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου