Τοῦ Σωτήρη Μητραλέξη
Τὸ σύντομο αὐτὸ σημείωμα δὲν ἀποτελεῖ ἀπάντηση στὸ ἄρθρο «Ἡ σουρεαλιστικὴ ἐθνική μας συνείδηση». Γιὰ δύο λόγους: (α) οἱ ἀπόψεις μου γι’ αὐτὰ τὰ θέματα εἶναι ἀποτυπωμένες διὰ τῆς ἀρθρογραφίας γιὰ ὅποιον ἐνδιαφέρεται καὶ (β) δὲν θέλω νὰ κουράσω ὅποιον δὲν ἐνδιαφέρεται.
Νὰ σημειώσω μόνο ὅτι στὴν Ἑλλάδα οἱ ὄντως κατ’ ἰδεολογία φιλελεύθεροι χωρίζονται σὲ δύο κατηγορίες, στὸν «τῦπο Μπλὲ Μήλου: Λιναρδάτου-Γεωργιόπουλου-Χορμοβίτη» καὶ στὸν «τῦπο φιλελεύθερης συμμαχίας». Οἱ πρῶτοι στοχάζονται φιλελεύθερα ἀγκαλιάζοντας τὴν ἐθνική τους ταυτότητα (κάτι στὸ ὁποῖο μιὰ Θάτσερ ἐπέμενε ἐντόνως). Οἱ δεύτεροι μετανιώνουν μιὰ ζωὴ ποὺ δὲ γεννήθηκαν ὑπήκοοι Βελγίου ἢ Λουξεμβούργου -ἢ ποὺ δὲν προσγειώθηκαν στὴν γῆ μὲ ἀλεξίπτωτο- καὶ ἔχουν νὰ μπλέξουν μὲ ὅλα αὐτὰ τὰ ζόρικα θέματα, ἐθνικὴ ταυτότητα-παράδοση-ἱστορία-παρελθόν-μέλλον. Γι’ αὐτοὺς γιὰ ὅλα τὰ κακὰ τῆς Ἑλλάδος φταίει ὁ... ὑπερβολικὸς πατριωτισμός- ὄχι ἡ ἔλλειψη αὐτοῦ. Ἀλλὰ ἐν πάσῃ περιπτώσει.
Ἡ παρατήρηση ἀσχολεῖται μὲ τὸ ἑξῆς ἀπόσπασμα:
«Και μέχρι το 1982- δηλαδή 150 χρόνια από την Ανεξαρτησία- θεωρούσε απαραίτητο να βάζει κουκίδες και σχηματάκια πάνω και κάτω από τα γράμματα επειδή κάποιοι λόγιοι ονειρεύονταν πως έτσι διατηρούνταν η επαφή με το (μεταφυσικών διαστάσεων για τους ίδιους) αρχαιοελληνικό κλέος.»
(Δὲν θὰ ἐκθέσω ἐδῶ τὴ γνώμη μου (1, 2) γιὰ τὸ πολυτονικὸ καὶ τὴν χρησιμότητά του σήμερα γιὰ τοὺς παραπάνω λόγους -α- καὶ -β-). Ἐδῶ ὁ ἀρθρογράφος πιάνεται ἀδιάβαστος στὰ βασικά. Κανεὶς λόγιος δὲν ὁνειρεύτηκε ὅτι μὲ τὸ πολυτονικὸ θὰ διατηρεῖτο ἡ ἐπαφὴ μὲ κάποιο «ἀρχαιοελληνικὸ κλέος». Τὰ ἀρχαιοελληνικὰ κείμενα γράφτηκαν ἄλλωστε σὲ μεγαλογράμματη γραφή. Τὰ τελευταῖα δύο χιλιάδες χρόνια ὅμως, ὁ κυρίως τρόπος γραφῆς -ὀπτικῆς ἀποτύπωσης- τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ἦταν αὐτὸς ποὺ ἀργότερα ὀνομάσαμε «πολυτονικό». Κανεὶς ἰδεαλιστὴς δὲν τὰ «ξαναέφερε»- ἤδη ἐκεῖ ἦταν. Τὰ τονισμένα ἑλληνικὰ ἐπέζησαν τῶν τετρακοσίων ἢ στὶς περισσότερες περιοχὲς πεντακοσίων ἐτῶν τῆς Τουρκοκρατίας, χωρὶς κάποιο «ὑπουργεῖο» ἢ κάποιο «κράτος» νὰ τὰ συντονίζει. Δὲν ἐπέζησαν τοῦ ἀνδρεϊκοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ (καί, ἂν δὲν τὸν εἶχε προλάβει ὁ Παπανδρέου, δὲν θὰ ἐπιζοῦσαν τοῦ κ. Κόφφα). Οἱ δημοτικιστὲς ἔγραφαν πολυτονικά, δὲν σχετίζεται μὲ τὸ «γλωσσικὸ ζήτημα», μὲ τὸ χάσμα λαοῦ καὶ λογίων. (Φυσικά, πολλοὶ ἔγραφαν ἐνίοτε ἀνορθόγραφα- ὅπως ἀκριβῶς καὶ τώρα).
Μὲ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ τονικοῦ συστήματος ἀλλάζει ἡ γραπτὴ ἀποτύπωση τῆς γλώσσας γιὰ πρώτη φορὰ μετὰ ἀπὸ δύο χιλιάδες χρόνια. Ξαφνικά, στὸ βίωμα τῆς ὀπτικῆς ἀποτύπωσης, ἔχουμε γιὰ πρώτη φορὰ δύο γλῶσσες, ὄχι διαφορετικὲς φάσεις τῆς ἴδιας –διαχωρισμὸς τεχνητὸς καὶ πασοκικός, μιὰ ἀκόμα «καθαρεύουσα» ποὺ ὅμως καθαρεύει ὡς πρὸς τὴν ἀνύπαρκτη λαϊκότητά της. Ξαφνικά, ὅλα τὰ κείμενα ποὺ γράφτηκαν μέχρι τὸ 1982 εἶναι γιὰ τοὺς μαθητὲς «στὰ ἀρχαῖα»: δὲν πᾶ’ νά’ναι Ἐλύτης, Σεφέρης ἢ κάποιο μανιφέστο δημοτικισμοῦ. Καὶ τὰ λοιπά.
Βεβεα, καπχη θα θελανε να γραφυμε καπος ετσι, οπος ο αναφερθης Γιανης Βηλαρας. Ί akoma kai etsi, opote tha ixame safi oikonomika ofeli. And why not abolish the greek language entirely- after all, it is spoken by a small and diminishing number of people and gives them many disadvantages.
Λυπᾶμαι, προσωπικὰ δὲν ἀνήκω σ’ αὐτούς.
Τί θέλω νὰ πῶ μὲ αὐτὴν τὴν παρατήρηση;
Στὸ διαδίκτυο παίρνουμε ὅλοι ἕνα πληκτρολόγιο καὶ γινόμαστε ἐλεύθεροι σκοπευτὲς- κι ὅποιον πάρει ὁ Χάρος.
Ὁ δημόσιος λόγος μπορεῖ νὰ εἶναι πολὺ εὐκολώτερος ἐν σχέσει μὲ παλαιότερα, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν συνεπάγεται ὅτι φέρει λιγώτερη εὐθύνη. Ἐγὼ ποὺ διατρίβω στὶς θεωρητικὲς ἐπιστῆμες ὡς φιλόλογος, δὲν ἀρθρογραφῶ γιὰ τὴν κβαντικὴ φυσικὴ ἢ τὴν μηχανολογία, ἂν μὴ τὶ ἄλλο διότι «ὁ φόβος φυλάει τὰ ἔρμα» (ἢ ὅπως θὰ ἔλεγε σὲ εὐθεία μετάφραση ὁ βεβαίως ἄσχετος μὲ ἐμᾶς καὶβεβαίως ἀπολύτως ἀμέτοχος συνεχείας Θουκυδίδης, ΣΤ’ 35 «πάντα γὰρ ὑπὸ δέους ξυνίσταται») καὶ φοβᾶμαι μὴν πετάξω καμιὰ ἀδέσποτη. Νὰ πῶ τὴν ἁμαρτία μου, σ’ αὐτὸ τὸ συγκεκριμένο θέμα θὰ χαιρόμουν ἂν μὲ μιμοῦνταν κι ἄλλοι.
(Ὑστερόγραφο πρὸς τυχὸν σχολιαστές: Μὲ τὴν ἀνωτέρω παρατήρηση δὲν ἐπιδιώκω νὰ θέσω τὸ ζήτημα τοῦ πολυτονικοῦ καὶ τῆς μονοτονίας, ἀλλὰ θέτω αὐτὸ ποὺ θέτω- τὸ ζήτημα τοῦ μπλόγκερ ὡς ἐλεύθερου σκοπευτῆ, ποὺ ἐνδέχεται νὰ ἀρθρογραφεῖ ἐκτενῶς γιὰ ὅσα ξέρει στὸ περίπου. Κρατῆστε τὰ φιλελεύθερα πυρά σας γιὰ τυχὸν ἐξειδικευμένο ἄρθρο περὶ τοῦ θέματος τῶν τόνων, ὄχι ἐδῶ.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου