Και όμως. Υπάρχει μία οικονομική πολιτική που μπορεί να αυξήσει τα δημόσια έσοδα, να είναι κοινωνικά δημοφιλής και να βοηθήσει την ανάπτυξη. Και είναι μια οικονομική πολιτική που μετά από τόσα χρόνια κρίσης και συζητήσεων δεν την έχω δει να προτείνεται σοβαρά.
Είναι η μείωση της φορολογίας.
Την τόσο αμφιλεγόμενη ηθική διάσταση της φορολογίας την έχουμε συζητήσει αλλού (σχετικά εδώ και εδώ). Αξίζει όμως να δούμε και την πρακτική διάσταση της φορολογίας, δηλαδή την επίπτωση της στην οικονομία και στα φορολογικά έσοδα όπως και τις σχετικές πολιτικές δυσκολίες στην μεταρρύθμιση της*.
First things first. Η φορολογία είναι βλαβερή για την οικονομία κυρίως για δύο λόγους.
Πρώτα, φορολόγηση σημαίνει ότι το κράτος αφαιρεί χρήματα από την αγορά και τους καταναλωτές, που θα χρησιμοποιούσαν τα χρήματα σε παραγωγικές δραστηριότητες. Ένας κρατιστής μπορεί βέβαια να ισχυριστεί ότι η καθαρή επίπτωση είναι μηδενική αφού ότι δεν ξοδέψουν οι καταναλωτές θα τα ξοδέψει το κράτος. Το πρόβλημα όμως είναι ότι το κράτος, είτε από άγνοια, είτε από εξυπηρέτηση πολιτικών συμφερόντων, θα τοποθετήσει τα χρήματα σε λιγότερο παραγωγικές δραστηριότητες, όπως υπεράριθμους δημόσιους υπάλληλους, ακριβά έργα, άχρηστα επιδόματα κλπ.
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο η φορολογία είναι καταστρεπτική για την οικονομία, είναι επειδή διαστρεβλώνει τα κίνητρα και άρα την συμπεριφορά του φορολογούμενου, παραγωγού και καταναλωτή. Στις οικονομικές αποφάσεις που παίρνουμε, από την μισθωτή εργασία μέχρι τις επενδύσεις υπολογίζουμε πάντα το κόστος και τα πιθανά έσοδα μετά φόρων. Γιατί κάποιος να δουλέψει περισσότερο όταν την επιπρόσθετη αμοιβή του θα την πάρει το κράτος; Πόσες επενδύσεις δεν έγιναν επειδή οι φόροι θα έτρωγαν τα ελάχιστα απαιτούμενα κέρδη; Πόσο αυξημένη θα ήταν η κατανάλωση εάν δεν υπήρχε ΦΠΑ;
Τα παραπάνω είναι πάνω κάτω γνωστά. Μία λιγότερο γνωστή παρατήρηση είναι ότι από ένα σημείο και μετά, η αύξηση των φορολογικών συντελεστών είναι τόσο βλαβερή για την οικονομία που μειώνει τα συνολικά φορολογικά έσοδα. Να σημειώσω ότι πιστεύω πως καταρχήν οι φορολογικοί συντελεστές πρέπει να μεγιστοποιούν την ανάπτυξη της οικονομίας και άρα πρέπει να είναι όσο πιο χαμηλοί γίνεται. Απλά σημειώνω εδώ ότι και από την πλευρά του τεχνοκράτη που θέλει να βοηθήσει το έλλειμμα, οι σημερινοί συντελεστές είναι εσφαλμένοι. Όπως δείχνει και η καμπύλη του Laffer, με φορολογικό συντελεστή 0% προφανώς δεν υπάρχουν καθόλου έσοδα για το κράτος. Με συντελεστή 100% επίσης δεν υπάρχουν καθόλου φορολογικά έσοδα, αφού κανένας δεν έχει κίνητρο να εργαστεί. Μεταξύ αυτών των δύο τα φορολογικά έσοδα αυξάνονται και μεγιστοποιούνται σε ένα συντελεστή που η ακριβής τιμή του εξαρτάται από την κάθε οικονομία. Για την ιστορία, αυτή ακριβώς η ανάλυση ήταν η βάση της μείωσης φόρων επί Ρέιγκαν που οδήγησε στην εκπληκτική άνοδο της αμερικάνικης οικονομίας και αύξησε τα φορολογικά έσοδα. Είναι νομίζω προφανές ότι στην Ελλάδα το έχουμε ξεπεράσει αυτό το Laffer equilibrium point.
Προσωπικά δεν έχω αμφιβολία ότι η καμπύλη Laffer είναι γνωστή στο ΥΠΟΙΚ. Γιατί όμως τότε δεν εφαρμόζεται η μείωση της φορολογίας; Είναι αλήθεια ότι υπάρχει κάποιο lag μεταξύ της μείωσης των συντελεστών και της αύξησης των εσόδων. Η εμμονή της τρόικας για άμεση μείωση του ελλείμματος δεν επιτρέπει την βραχυπρόθεσμη μείωση των φορολογικών εσόδων. Αυτή βέβαια θα μπορούσε να γίνει με μια αντίστοιχη θαρραλέα μείωση των δαπανών, αλλά εκεί μπαίνουμε στα χωράφια της public choice theory και προσκρούουμε στην πολιτική δύναμη των ειδικών συμφερόντων που νέμονται την περιουσία του ιδιωτικού τομέα και των πολιτών εδώ και δεκαετίες.
Και κάπως έτσι οδηγούμαστε από ύφεση σε ύφεση και από bailout σε bailout
___________________________________________
* Αναφέρομαι γενικά στην φορολογία για λόγους απλότητας, γνωρίζοντας τις σημαντικές διαφορές μεταξύ φόρου κατανάλωσης, εισοδήματος, εταιρικού κλπ. Επίσης, δεν συζητάω το άλλο μεγάλο ζήτημα της απλοποίησης των φόρων, ιδανικά με ένα flat tax rate
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου