Ναι στο ευρώ, ναι στην χρεοκοπία

 

Σε τόσο δύσκολους καιρούς για την ευρωζώνη, λίγοι είναι αυτοί που θα υπερασπιστούν το κοινό νόμισμα χωρίς ενδοιασμούς. Άσχετα από το αν ήταν ορθή ή λανθασμένη η αρχική απόφαση δημιουργίας του κοινού νομίσματος, τα πρώτα χρόνια ύπαρξής του ήταν ιδιαίτερα πετυχημένα καθώς η πολιτική που ακολούθησε η ΕΚΤ κρατούσε μονίμως τον πληθωρισμό χαμηλά σε σχέση με τα εθνικά νομίσματα. Η ύπαρξη του κοινού νομίσματος δημιούργησε βέβαια άλλες παράπλευρες συνέπειες, οι οποίες δεν είχαν αντιμετωπισθεί εκ των προτέρων αποτελεσματικά.

Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε ήταν ότι οι αγορές θεώρησαν πως οι υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης ή η ΕΚΤ θα έσπευαν να σώσουν ένα κράτος μέλος που θα βρισκόταν σε κίνδυνο χρεοκοπίας. Σε αυτό συνέβαλλε και το ρυθμιστικό πλαίσιο των τραπεζών, όπως έξοχα αναλύεται εδώ, με αποτέλεσμα επί χρόνια να δανείζονται δημοσιονομικά απείθαρχες χώρες με χαμηλά επιτόκια(ενώ προηγουμένως δεν μπορούσαν λόγω των κινδύνων που εγκυμονούσε το εθνικό νόμισμα για τους πιστωτές), τα οποία κάποια στιγμή ανέβηκαν με αποτέλεσμα να μην μπορεί να χρηματοδοτηθεί πλέον το χρέος με (ιδιωτικά) δάνεια. Κοινώς, δημιουργήθηκε μια φούσκα κρατικών δανεικών λόγω των στρεβλών κινήτρων που είχαν σχηματισθεί.

Ο καλύτερος τρόπος θα πουν οι φιλελεύθεροι για να μην επαναληφθούν οι φούσκες είναι να τις αφήσεις να σκάσουν, χωρίς να προσπαθείς να αποφύγεις το αναπόφευκτο και να χρησιμοποιείς χρήματα των φορολογουμένων για να διασώσεις χρεοκοπημένα κράτη και τράπεζες. Το να πάρεις χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων, χαλαρώνοντας παράλληλα την νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, για να σώσεις το διεφθαρμένο και σπάταλο ελληνικό κράτος, είναι ό,τι χειρότερο για την αξιοπιστία του ευρώ ως νομίσματος. Το να αρχίσεις να κόβεις νόμισμα για να ξεπληρώσεις τα χρέη θα ήταν ιδανικό για τα κράτη που χρωστάνε τεράστια ποσά, θα ήταν καταστροφικό όμως για τους κατόχους ευρώ, για τους καταθέτες και την ευρωπαϊκή οικονομία γενικότερα. Οι επενδυτές θα ήταν πολύ διστακτικοί να τοποθετήσουν τα κεφάλαια τους στην ευρωπαϊκή οικονομία φοβούμενοι τον πληθωρισμό και ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επομένως, όλοι οι φιλελεύθεροι οικονομολόγοι και αναλυτές θα συμφωνούσαν πως το καλύτερο που είχε να κάνει το ελληνικό κράτος είναι να χρεοκοπήσει, αφήνοντας έτσι απλήρωτο ένα μεγάλο μέρος του μη διαχειρίσιμου χρέους.

Το συμπέρασμα που προκύπτει από τα παραπάνω είναι πως για να σωθεί το ευρώ ως νόμισμα, η προτιμότερη πολιτική είναι να χρεοκοπούν τα κράτη που δεν μπορούν να δανεισθούν από τις αγορές. Επομένως, σωτηρία του κοινού νομίσματος σημαίνει την μη σωτηρία των χρεωμένων κρατών από άλλους δημόσιους φορείς. Αυτή η λύση, όμως, προφανώς, δεν αρέσει στους πολιτικούς των χρεωμένων κρατών καθώς έτσι θα αναγκαστούν να συμμαζέψουν τα δημοσιονομικά τους σε αντίθεση με την τωρινή κατάσταση που τους χορηγείται επανειλημμένα φτηνό δανεικό χρήμα με το οποίο διατηρούν την πολιτική τους εξουσία και τις δαπάνες σε υψηλά επίπεδα.

Έτσι, παρατηρείται το εξής: το ευρώ κανονικά είναι εχέγγυο σταθερότητας για την ελληνική οικονομία και θέτει φραγμούς στους πολιτικούς σχετικά με το πόσα χρήματα μπορούν να ξοδέψουν. Εκείνοι όμως επωφελούνται από την επιθυμία των πολιτών για την διατήρηση του κοινού νομίσματος ώστε να δικαιολογήσουν τεράστια πακέτα μεταφοράς πόρων διαχειρίσιμα από τους ίδιους στο όνομα του νομίσματος και της σταθερότητας που αυτό εγγυάται. Σε αυτή την κατεύθυνση πιέζουν οι περισσότεροι ευρωγραφειοκράτες επωφελούμενοι της κρίσης για να αυξήσουν την εξουσία τους και την επιρροή τους στις ευρωπαϊκές οικονομίες. Χαρακτηριστικό είναι πως παρ’ ότι οι περισσότερες θεσμικές αλλαγές που προωθούνται τα τελευταία χρόνια αντίκεινται στις ενωσιακές συνθήκες(πχ no bail-out clause), η σιωπή των αρμόδιων οργάνων είναι εκκωφαντική.

Όπως υποστηρίζουν αρκετοί οικονομολόγοι, μεταξύ των οποίων ο καθηγητής τους πανεπιστημίου του Σικάγο John Cochrane(βλ. εδώ κι εδώ)θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως τα δημοσιονομικά δεν συνδέονται απαραίτητα με το θέμα του νομίσματος παρά την επιμονή πολλών σχολιαστών πως η κρίση οφείλεται στο γεγονός της ανυπαρξίας κοινού προϋπολογισμού της Ευρωζώνης. Αυτό θα πρέπει να υποστηρίξουν με κάθε δυνατό μέσο οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, οι Έλληνες πολιτικοί και οι υπεύθυνοι της ΕΚΤ(πράγμα που φαίνεται πολύ δύσκολο να συμβεί, δυστυχώς). Το παραπάνω δεσμεύει βέβαια και μελλοντικούς πρωθυπουργούς που υπόσχονται λαγούς με πετραχήλια καθώς έτσι δεν θα έχουν την δυνατότητα να αυξήσουν τις δαπάνες τους και ούτε να κόψουν χρήμα χωρίς να ξεσηκώσουν τους ψηφοφόρους τους για την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ που αναγκαστικά θα είναι μια μονομερής απόφαση.

Μόνο σε περίπτωση που υπάρξει αυτή η πίστη παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ, ακόμη κι αν χρεοκοπήσει (και τυπικά) το ελληνικό κράτος λόγω της άσχημης κατάστασης των δημοσιονομικών του, θα μπορέσει η ελληνική οικονομία να ανακάμψει, έστω με χαμηλούς ρυθμούς(για πλήρη και ταχεία ανάκαμψη είναι απαραίτητη η εφαρμογή ριζοσπαστικών φιλελεύθερων οικονομικών μεταρρυθμίσεων). Όσο διατηρείται η αβεβαιότητα γύρω από το νόμισμα, τον κίνδυνο επιστροφής σε μια πληθωριστική δραχμή και την αναγκαστική μετατροπή των καταθέσεων, οι ιδιώτες θα διστάζουν να επενδύσουν στην ελληνική οικονομία, η ανεργία θα ανεβαίνει και η οικονομία θα βρίσκεται σε ύφεση.