Παγκόσμια ημέρα του νερού η σημερινή και αν υπάρχει ένας τομέας της οικονομίας παγκοσμίως, όπου ο σοσιαλισμός κυριαρχεί απόλυτα , αυτός είναι σίγουρα η διάθεση του νερού. Παντού στον κόσμο, οι πολιτικοί δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν με στόμφο πως "το νερό είναι δημόσιο αγαθό" και πως "το νερό δεν είναι εμπόρευμα και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να το πουλά ή να το αγοράζει". Μόνο που δυστυχώς η πραγματικότητα απέχει πολύ από τις υψηλές προσδοκίες των θιασωτών του κρατικού μονοπωλίου και τελικά τα πιο αδύναμα οικονομικά στρώματα, που υποτίθεται πως θέλουν να προστατεύσουν, είναι αυτά που πλήττονται περισσότερο.
Παγκοσμίως πάνω από το 90% των συστημάτων παροχής ύδρευσης ελέγχονται από το κράτος . Και όμως, παρόλα αυτά (ή ίσως εξαιτίας αυτού), στις αναπτυσσόμενες χώρες, πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές, πόσιμο νερό, ενώ δωδεκα εκατομμύρια πεθαίνουν κάθε χρόνο. Εν τω μεταξύ, πάνω από τις χώρες της Δύσης επικρεμάται η συνεχής απειλή της έλλειψης νερού. Τις ελλείψεις όμως τις δημιουργεί η κρατική πολιτική. Σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς, όταν μειώνονται τα αποθέματα ενός προϊόντος είναι λογικό πως θα αυξηθεί η τιμή του, ώστε να αποθαρρυνθεί η κατανάλωση. Όμως, στην περίπτωση μας, το κράτος δεν έχει αυτή τη δυνατότητα αφού κρατάει τις τιμές σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα για "κοινωνικούς" λόγους. Έτσι η κατανάλωση αυξάνεται και τα αποθέματα μειώνονται ακόμη περισσότερο . Επιπλέον αυτή η τιμολογιακή πολιτική οδηγεί στο να μην υπάρχουν τα κεφάλαια για τα απαραίτητα έργα που θα μπορούσαν να αυξήσουν τα αποθέματα νερού . Εν τέλει, οι καλές προθέσεις του κράτους για φτηνό νερό ακυρώνονται αφού οι κυβερνήσεις αναγκάζονται να επιβάλλουν κρατικούς περιορισμούς της χρήσης νερού. Έτσι το κράτος είναι αυτό που αποφασίζει αντί για μας πότε θα πλύνουμε το αυτοκίνητο μας, πότε θα ποτίσουμε τον κήπο μας ή πότε θα απολαύσουμε ένα κρύο ντουζ! Η αποτυχία του κρατικού παρεμβατισμού οδηγεί σε μια παράλογη κατάσταση : Oι κρατικές εταιρίες ύδρευσης , επειδή δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τη ζήτηση, είναι οι μοναδικές εταιρίες παγκοσμίως που μας παρακαλούν (και κάποιες φορές μας επιβάλλουν) να μην καταναλώσουμε το προϊον τους! Φανταστείτε μια εταιρία σαν την MacDonald's να κάνει διαφημιστική καμπάνια για να σας πείσει πως... δεν πρέπει να καταναλώσετε άλλα Big Mac!
Άραγε σε αυτό το σοβιετικό καθεστώς μιζέριας, η ιδιωτικοποίηση είναι η λύση ; Καταρχήν, ας μην ξεχνάμε , πως πουθενά στον κόσμο δεν έχουμε πραγματική ιδιωτικοποίηση και απελευθέρωση της αγοράς του νερού . Ακόμη και στη Μ.Βρετανία της Θάτσερ, το κράτος παραχώρησε στις ιδιωτικοποιημένες εταιρίες το μονοπώλιο για 25 χρόνια, τους χαρίσε χρέη αξίας 8 δις ευρώ και τις επιδότησε με 2,6 δις ευρώ , εις βάρος του φορολογουμενου και του καταναλωτή. Ακόμη όμως ,και σε αυτές τις περιπτώσεις κορπορατισμού , παρά τα προβλήματα διαφθοράς και υψηλών τιμολογίων, η είσοδος στην αγορά εταιριών με την απαραίτητη τεχνογνωσία και με κίνητρο το κέρδος φάνηκε να έχει αποτελέσματα. Σύμφωνα με το Σουηδό αναλυτή, Fredrik Segerfeldt , στην Γουινέα πριν την ιδιωτικοποίηση μόνο το 20% των κατοικων αστικών κέντρων είχε πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό. Το 2001 το ποσοστό έφτασε το 70%. Η τιμή ανέβηκε βέβαια από τα 15 σεντς ανά κυβικό μέτρο, στο 1 δολλάριο, αλλά ο Segergeldt θέτει το ηθικό δίλημμα : Αξίζει τον κόπο να ανέβει η τιμή για το 20% του πληθυσμού, που μέχρι τότε απολάμβανε το πόσιμο νερό, ώστε να έχει πρόσβαση το 70%; Στο Μπουένος Αίρες 3.000.000 περισσότερα νοικοκυριά συνδέθηκαν με το σύστημα ύδρευσης , από αυτά το 85% κατοικεί στα πιο φτωχά προάστια της πολής . Εξετάζοντας αυτά τα επιτεύγματα , ίσως παίρνουμε μια πρώτη γεύση για τα οφέλη που θα προκύψουν από μια μελλοντική πραγματική απελευθέρωση της αγοράς . Απελευθέρωση που θα βάλει περισσότερους ανταγωνιστές στο παιχνίδι, θα απομακρύνει τον κίνδυνο αντικατάστασης ενός κρατικού με ένα ιδιωτικό μονοπώλιο, θα ισορροπήσει (και ίσως θα μειώσει) μακροπρόθεσμα τις τιμές και θα προσελκύσει περισσότερα κεφάλαια ώστε να γίνουν τα απαραίτητα έργα (γεωτρήσεις, μεταφορά νερού από μακρινές αποστάσεις κτλ) . Μόνο έτσι στις αναπτυσσόμενες χώρες όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό, ενώ στις ανεπτυγμένες χώρες θα απομακρυνθεί ο κίνδυνος της λειψυδρίας.
Ίσως τελικά ό,τι δεν κατάφεραν τόσες δεκαετίες τα "κοινωνικά ευαίσθητα" κρατικά μονοπώλια να το καταφέρει ο φαινομενικά "σκληρόκαρδος" καπιταλισμός και μετατρέποντας το νερό σε ένα ακόμη εμπόρευμα, να βοηθήσει πολύ πιο αποτελεσματικά τους φτωχούς αυτού του κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου