Απογοήτευση επικρατεί στις τάξεις των φιλελευθέρων εξαιτίας του πολύ χαμηλού ποσοστού που έλαβαν στις εκλογές. Πολλοί συμπεραίνουν από αυτό πως οι φιλελεύθερες ιδέες δεν έχουν απήχηση στην ελληνική κοινωνία κι ότι κάθε προσπάθεια πολιτικής αλλαγής είναι μάταιη. Νομίζω πως έχουν άδικο.
Όπως αναλύει ο David Friedman στο βιβλίο του ”The machinery of Freedom” κάθε κόμμα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως ένα κράτος όσον αφορά τις προθέσεις των μελών του, οι οποίοι φέρονται όπως όλοι οι άνθρωποι, δηλαδή εγωιστικά. Αυτό ισχύει για όλα τα κόμματα, ακόμα και για τα φιλελεύθερα που, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα, ενδιαφέρονται κατ’ αρχήν για την μείωση της κρατικής εξουσίας κι όχι την αναδιανομή πόρων σε ομάδες πίεσης. Το κόμμα χρειάζεται πόρους για να αναπτυχθεί και να διατηρήσει(στην αρχή τουλάχιστον) την ύπαρξή του, στοχεύοντας στην πολιτική του επικράτηση και στη συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων ψήφων. Οι πόροι αυτοί θα προέρχονται κατά βάση από μέλη κι υποστηρικτές που ενδιαφέρονται για την διάδοση των ιδεών τους.
Όπως υποστηρίζει όμως ο David Friedman, όσο το κόμμα μεγαλώνει κερδίζοντας εκλογές κι εξασφαλίζοντας δημόσιες θέσεις στα μέλη του, θα προσελκύει σταδιακά επαγγελματίες της πολιτικής κι όχι αγνούς ιδεολόγους. Είναι προφανές ότι κάποια στιγμή θα επικρατήσουν οι πρώτοι, ως εμπειρότεροι και με μεγαλύτερη στήριξη από προσοδοθηρικές ομάδες. Αυτό είδαμε να συμβαίνει με τον ΣΥΡΙΖΑ όπου από ένα κόμμα αρχών(έστω και εντελώς ανήθικων) έχει αλωθεί σε μεγάλο βαθμό από κρατικοδίαιτους πρώην ΠΑΣΟΚους που ενδιαφέρονται να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους. Τα ίδια ισχύουν για το κόμμα της κας Μπακογιάννη που είχε μεν φιλελεύθερες θέσεις κι αξιόλογους υποψηφίους αλλά συμπεριελάμβανε ένα σάπιο κομματικό μηχανισμό που ουδόλως ενδιαφερόταν για μεταρρυθμίσεις. Τα παραπάνω θα συμβούν αν σε μια κοινωνία ο ευκολότερος τρόπος για να εξασφαλίσει πόρους το κόμμα είναι η αύξηση της εξουσίας του κι όχι η επιβράβευση των πολιτών για τις φιλελεύθερες θέσεις του. Τέτοια προσοδοθηρικά κόμματα υπάρχουν ήδη(2 σε Αμερική κι Ελλάδα), γιατί χρειαζόμαστε άλλο ένα λοιπόν, αναρωτιέται ο γιος του μεγάλου φιλελεύθερου διανοητή;
Επομένως, καταλήγει, είναι καλύτερα για ένα φιλελεύθερο κόμμα να ακολουθήσει διαφορετική στρατηγική. Αυτή της διάδοσης των φιλελεύθερων ιδεών ως (σχεδόν) αποκλειστικό στόχο(χωρίς να σημαίνει ότι δεν πρέπει να κατεβαίνει στις εκλογές), γλυτώνοντας έτσι και τις εσωκομματικές τριβές που έχουν σχέση με την μοιρασιά των θέσεων εντός του κόμματος. Έτσι, σταδιακά και μακροπρόθεσμα, θα έχει καταφέρει αυτό που πέτυχαν κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά κόμματα, δηλαδή την τεράστια ιδεολογική επιρροή και προώθηση των θέσεών τους χωρίς να ασκήσουν απαραίτητα εξουσία. Αυτό είναι αποτελεσματικότερο καθώς θα προσκελκύει στο μέλλον (κυρίως) ψηφοφόρους και υποψηφίους που ενδιαφέρονται για την διάδοση κι επικράτηση των ιδεών(κι όχι προσοδοθήρες) αλλά επίσης θα έχει καταφέρει αυτές οι ιδέες να προτάσσονται και να εφαρμόζονται από τα υπόλοιπα κόμματα, αφού μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων θα τις επιθυμεί και θα τις επιβραβεύει με την ψήφο του, αποκλείοντας όσα δεν το κάνουν.
Βάσει αυτής της ανάλυσης, τα φιλελεύθερα κόμματα μπορεί να πήραν 1.5%(χωρίς να ξεχνάμε το 6% των προηγούμενων) στις εκλογές αλλά οι ιδέες τους βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής σκηνής. Η Νέα Δημοκρατία, στα λόγια τουλάχιστον, έχει δεσμευθεί ότι θα προβεί σε φιλελεύθερες αλλαγές στην οικονομία, λαμβάνοντας επιτακτική εντολή προς τούτο, ενώ αριστερά κόμματα όπως η ΔΗΜΑΡ τάσσονται κατά του κρατισμού. Το ΠΑΣΟΚ καταποντίστηκε στις εκλογές επειδή ανέβαζε τους φόρους και δεν προχώραγε τις μεταρρυθμίσεις.
Αυτά προκύπτουν από τις δημοσκοπήσεις όπου η πλειοψηφία τάσσεται υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων, της απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων, το άνοιγμα των επαγγελμάτων και τις περικοπές αχρείαστων δαπανών. Σε αυτή την αλλαγή πολιτικού κλίματος έχουν παίξει τεράστιο ρόλο οι φιλελεύθερες φωνές, οι οποίες τώρα δεν πρέπει να σιγήσουν αλλά να συνεχίσουν τον αγώνα για την επικράτηση κι αφομοίωση των ιδεών τους από το σύνολο των κομμάτων, που είναι το μείζον.
Υ.Γ. Θα αναρωτηθεί κανείς βέβαια πως γίνεται να ισχύουν όλα τα παραπάνω αλλά ακόμη να μην προχωράνε οι μεταρρυθμίσεις παρ’ ότι μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας τις επιθυμεί. Μία, αρκετά πειστική, εξήγηση(πέρα από το ότι δεν είναι σίγουρο πως η ελληνική κοινωνία επιθυμεί αυτές τις αλλαγές) είναι η εξής: το πολιτικό σύστημα είναι σε τέτοιο βαθμό διαβρωμένο από τον κρατισμό και τις προσοδοθηρικές ομάδες ώστε να «παίζει τα ρέστα» του καθυστερώντας όσο μπορεί τις φιλελεύθερες αλλαγές, έχοντας εξασφαλίσει την επιβίωσή του μέσα από τα δανεικά των ξένων κρατών και την κρατική χρηματοδότηση, εκβιάζοντας παράλληλα την ψήφο των πολιτών οι οποίοι αποφασίζουν υπό την απειλή της άτακτης χρεοκοπίας και την επικράτηση ακραίων πολιτικών στοιχείων. Σύμφωνα με την παραπάνω εξήγηση, οι φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις είναι απίθανο να συμβούν αν δεν χρεοκοπήσει πρώτα το διεφθαρμένο πελατειακό κράτος κι έτσι πάψει να εξασφαλίζει την λειτουργία του χάρη στις διανεμητικές του επιδόσεις. Ας ελπίσουμε(κι ας βρισκόμαστε εθνικώς υπό το σύνδρομο της Στοκχόλμης) πως η νέα κυβέρνηση, έστω από ένστικτο αυτοσυντήρησης, θα προωθήσει τις απαραίτητες αλλαγές, διαψεύδοντας τα παραπάνω.
Όπως αναλύει ο David Friedman στο βιβλίο του ”The machinery of Freedom” κάθε κόμμα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως ένα κράτος όσον αφορά τις προθέσεις των μελών του, οι οποίοι φέρονται όπως όλοι οι άνθρωποι, δηλαδή εγωιστικά. Αυτό ισχύει για όλα τα κόμματα, ακόμα και για τα φιλελεύθερα που, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα, ενδιαφέρονται κατ’ αρχήν για την μείωση της κρατικής εξουσίας κι όχι την αναδιανομή πόρων σε ομάδες πίεσης. Το κόμμα χρειάζεται πόρους για να αναπτυχθεί και να διατηρήσει(στην αρχή τουλάχιστον) την ύπαρξή του, στοχεύοντας στην πολιτική του επικράτηση και στη συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων ψήφων. Οι πόροι αυτοί θα προέρχονται κατά βάση από μέλη κι υποστηρικτές που ενδιαφέρονται για την διάδοση των ιδεών τους.
Όπως υποστηρίζει όμως ο David Friedman, όσο το κόμμα μεγαλώνει κερδίζοντας εκλογές κι εξασφαλίζοντας δημόσιες θέσεις στα μέλη του, θα προσελκύει σταδιακά επαγγελματίες της πολιτικής κι όχι αγνούς ιδεολόγους. Είναι προφανές ότι κάποια στιγμή θα επικρατήσουν οι πρώτοι, ως εμπειρότεροι και με μεγαλύτερη στήριξη από προσοδοθηρικές ομάδες. Αυτό είδαμε να συμβαίνει με τον ΣΥΡΙΖΑ όπου από ένα κόμμα αρχών(έστω και εντελώς ανήθικων) έχει αλωθεί σε μεγάλο βαθμό από κρατικοδίαιτους πρώην ΠΑΣΟΚους που ενδιαφέρονται να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους. Τα ίδια ισχύουν για το κόμμα της κας Μπακογιάννη που είχε μεν φιλελεύθερες θέσεις κι αξιόλογους υποψηφίους αλλά συμπεριελάμβανε ένα σάπιο κομματικό μηχανισμό που ουδόλως ενδιαφερόταν για μεταρρυθμίσεις. Τα παραπάνω θα συμβούν αν σε μια κοινωνία ο ευκολότερος τρόπος για να εξασφαλίσει πόρους το κόμμα είναι η αύξηση της εξουσίας του κι όχι η επιβράβευση των πολιτών για τις φιλελεύθερες θέσεις του. Τέτοια προσοδοθηρικά κόμματα υπάρχουν ήδη(2 σε Αμερική κι Ελλάδα), γιατί χρειαζόμαστε άλλο ένα λοιπόν, αναρωτιέται ο γιος του μεγάλου φιλελεύθερου διανοητή;
Επομένως, καταλήγει, είναι καλύτερα για ένα φιλελεύθερο κόμμα να ακολουθήσει διαφορετική στρατηγική. Αυτή της διάδοσης των φιλελεύθερων ιδεών ως (σχεδόν) αποκλειστικό στόχο(χωρίς να σημαίνει ότι δεν πρέπει να κατεβαίνει στις εκλογές), γλυτώνοντας έτσι και τις εσωκομματικές τριβές που έχουν σχέση με την μοιρασιά των θέσεων εντός του κόμματος. Έτσι, σταδιακά και μακροπρόθεσμα, θα έχει καταφέρει αυτό που πέτυχαν κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά κόμματα, δηλαδή την τεράστια ιδεολογική επιρροή και προώθηση των θέσεών τους χωρίς να ασκήσουν απαραίτητα εξουσία. Αυτό είναι αποτελεσματικότερο καθώς θα προσκελκύει στο μέλλον (κυρίως) ψηφοφόρους και υποψηφίους που ενδιαφέρονται για την διάδοση κι επικράτηση των ιδεών(κι όχι προσοδοθήρες) αλλά επίσης θα έχει καταφέρει αυτές οι ιδέες να προτάσσονται και να εφαρμόζονται από τα υπόλοιπα κόμματα, αφού μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων θα τις επιθυμεί και θα τις επιβραβεύει με την ψήφο του, αποκλείοντας όσα δεν το κάνουν.
Βάσει αυτής της ανάλυσης, τα φιλελεύθερα κόμματα μπορεί να πήραν 1.5%(χωρίς να ξεχνάμε το 6% των προηγούμενων) στις εκλογές αλλά οι ιδέες τους βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής σκηνής. Η Νέα Δημοκρατία, στα λόγια τουλάχιστον, έχει δεσμευθεί ότι θα προβεί σε φιλελεύθερες αλλαγές στην οικονομία, λαμβάνοντας επιτακτική εντολή προς τούτο, ενώ αριστερά κόμματα όπως η ΔΗΜΑΡ τάσσονται κατά του κρατισμού. Το ΠΑΣΟΚ καταποντίστηκε στις εκλογές επειδή ανέβαζε τους φόρους και δεν προχώραγε τις μεταρρυθμίσεις.
Αυτά προκύπτουν από τις δημοσκοπήσεις όπου η πλειοψηφία τάσσεται υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων, της απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων, το άνοιγμα των επαγγελμάτων και τις περικοπές αχρείαστων δαπανών. Σε αυτή την αλλαγή πολιτικού κλίματος έχουν παίξει τεράστιο ρόλο οι φιλελεύθερες φωνές, οι οποίες τώρα δεν πρέπει να σιγήσουν αλλά να συνεχίσουν τον αγώνα για την επικράτηση κι αφομοίωση των ιδεών τους από το σύνολο των κομμάτων, που είναι το μείζον.
Υ.Γ. Θα αναρωτηθεί κανείς βέβαια πως γίνεται να ισχύουν όλα τα παραπάνω αλλά ακόμη να μην προχωράνε οι μεταρρυθμίσεις παρ’ ότι μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας τις επιθυμεί. Μία, αρκετά πειστική, εξήγηση(πέρα από το ότι δεν είναι σίγουρο πως η ελληνική κοινωνία επιθυμεί αυτές τις αλλαγές) είναι η εξής: το πολιτικό σύστημα είναι σε τέτοιο βαθμό διαβρωμένο από τον κρατισμό και τις προσοδοθηρικές ομάδες ώστε να «παίζει τα ρέστα» του καθυστερώντας όσο μπορεί τις φιλελεύθερες αλλαγές, έχοντας εξασφαλίσει την επιβίωσή του μέσα από τα δανεικά των ξένων κρατών και την κρατική χρηματοδότηση, εκβιάζοντας παράλληλα την ψήφο των πολιτών οι οποίοι αποφασίζουν υπό την απειλή της άτακτης χρεοκοπίας και την επικράτηση ακραίων πολιτικών στοιχείων. Σύμφωνα με την παραπάνω εξήγηση, οι φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις είναι απίθανο να συμβούν αν δεν χρεοκοπήσει πρώτα το διεφθαρμένο πελατειακό κράτος κι έτσι πάψει να εξασφαλίζει την λειτουργία του χάρη στις διανεμητικές του επιδόσεις. Ας ελπίσουμε(κι ας βρισκόμαστε εθνικώς υπό το σύνδρομο της Στοκχόλμης) πως η νέα κυβέρνηση, έστω από ένστικτο αυτοσυντήρησης, θα προωθήσει τις απαραίτητες αλλαγές, διαψεύδοντας τα παραπάνω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου